Лекция Отбасы және қазіргі заман



бет1/3
Дата14.03.2023
өлшемі23,39 Kb.
#172480
түріЛекция
  1   2   3
Байланысты:
6 апта лекциясы


6 лекция
Отбасы және қазіргі заман
Отбасы әлеуметтануы жалпы әлеуметтанудың бір бөлігі ретінде «орта деңгей» теориясы ретінде қоғамдық өмірге назар аудара отырып, отбасылық-туыстық қатынастармен байланысты адамдар тобының (отбасының) тұрмыстық өмірі мен мәдениетінің ерекше саласын қарастырады.
Отбасы – некеге, не туыстыққа (мысалы, ана мен бала), не ортақ тұрғын үй мен бюджетке (тіркеусіз неке) негізделген, мүшелері ортақ өмірмен, өзара моральдық жауапкершілікпен және өзара қарым-қатынаспен байланысты шағын топ. Әлеуметтану отбасын әлеуметтік институт пен шағын әлеуметтік топ белгілеріне ие әлеуметтік жүйе ретінде қарастырады.
Отбасын әлеуметтік институт ретінде қарастыру кезінде мыналар зерттеледі:

  1. неке-отбасы қатынастары саласындағы қоғамдық сана;

  2. отбасылық мінез-құлық үлгілері;

  3. отбасындағы рөлдік қатынастар;

  4. нормалар мен құндылықтарды өзгертудің әлеуметтік механизмі.

Отбасын шағын әлеуметтік топ ретінде қарастыру кезінде мыналар зерттеледі:

  1. отбасының қалыптасу жағдайлары мен даму кезеңдері;

  2. неке қатынастарының, ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынастардың динамикасы;

  3. отбасындағы міндеттерді бөлу;

  4. некені бұзудың себептері мен салдары;

  5. отбасының құрылымы мен функциялары

Некенің тағы бір әлеуметтік сипаты отбасы институтымен тығыз байланысты - бұл еркек пен әйелдің бір-біріне, балаларға және қоғамға қатысты құқықтары мен міндеттерін белгілейтін тарихи анықталған, қоғаммен реттелетін қарым-қатынас нысаны болып саналады.
Американдық этнограф Л.Морган отбасы өзінің дамуында келесі кезеңдерден өтті деп есептеді:
1) Азғындық – жабайылықтың төменгі сатысына тән, бөлек, оқшауланған, отбасылық топтар болмаған және отбасылық өмір қоғамдық өмірмен бірдей болатын өмір сүру формасы. Қоғамның барлық мүшелерінің арасында реттелмеген жыныстық қатынас болды.
2) Туыстық отбасы – бір ұрпаққа жататын ру немесе тайпа мүшелерінің арасында ғана жыныстық қатынасқа рұқсат етілген топтық неке нысаны.
3) Пунальды отбасы – бір ұрпаққа жататын, бірақ әртүрлі адамдар арасындағы неке.
4) Синдиамикалық отбасы – бір еркек бір әйелмен тұрады, ал көп әйел алу ер адамның айрықша құқығы болып қалады. Неке байланыстары оңай бұзылады, содан кейін балалар анасымен қалады.
5) Моногамды отбасы – бір еркек пен бір әйелдің арасындағы қарым-қатынас


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет