| Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті
Аужанова М.А.
«Мал азығын өндіру және дайындау технологиясы»
Пәннің оқу-әдістемелік жинағы
5В080100 – Агрономия мамандығы
Көкшетау, 2015
ББК – 42.2(5каз)
А-93
Пәннің оқу-әдістемелік жинағы Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің Оқу-әдістемелік кеңесімен басылымға ұсынылған (Хаттама № 1 22.09.2015. )
М.А.Аужанова
А-93 Мал азығын өндіру және дайындау технологиясы. Пәннің оқу-әдістемелік жинағы. Көкшетау, 2015. – 210 бет.
«Мал азығын өндіру және дайындау технологиясы»пәнінің оқу-әдістемелік жинағы 5В080100 – Агрономия мамандығы бойынша Элективті пәндер Каталогы негізінде құрастырылған. Пәннің ОӘЖ құрамына силлабус, глоссарий, дәріс жинағы, ОБСӨЖ тапсырмалары, пайдаланған әдебиеттер тізімі, қорытынды бақылау үшін материалдар енгізілген.
© Ш.Уәлиханов атындағы КМУ, 2015
© Аужанова М.А.
№
|
Мазмұны
|
бет
|
1
|
Пәннің жұмыс бағдарламасы (силлабус)
|
|
4
|
2
|
Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы
|
13
|
3
|
Пән бойынша дәріс тезистері
|
20
|
4
|
Пән бойынша өздік сабақтарды орындау жөніндегі әдістемелік нұсқаулар
|
123
|
5
|
Зертханалықсабақтарының жоспары
|
183
|
6
|
Аралық бақылау тестілер
|
184
|
7
|
Қорытынды бақылау сұрақтары
|
197
|
8
|
Терминдер мен анықтамалар(глоссарий)
|
203
|
2.Оқытушы туралы мәліметтер
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті С.Садуақасов атындағы Аграрлы-техникалық институт «Өсімдіқ шаруашылығы және мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы» кафедрасы аға оқытушы , а/ш.ғ.к. Аужанова Мәрия Асылханкызыжүргізеді.
Жұмыс орны: Көкшетау қ., О.Қуанышев к., 192 ,тел 77-10-12дүйсенбі – сенбі, 830сағ. – 1630 сағ.
3. Пән туралы мәліметтер
«Мал азығын өндіру және дайындау технологиясы» пән. Өту орны -сабақ кестесі бойынша 129 аудитория
Оқу жоспарынан көшірме
шифр
|
Курс
|
Семестр
|
кредит ECTS
|
Кредитбарлығы
|
Дәрістер
|
Практ., сабақтар
сағат
|
ОБСӨЖ
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
Қорытынды бақылау түрі
|
MAOD132
|
3
|
6
|
5
|
3
|
15
|
30
|
|
15
|
75
|
135
|
4.
Пререквизиттер:Ботаника, егіншілік, өсімдік шаруашылығы
Постреквизиттер:Аз таралған дақылдарды жерсіндіру
Құзіретті болуы керек :
ауылшаруашылық мәдениеті өндеудің технологиялық картасын құрастыра алып соның негізінде дала жұмыстарын ұйымдастыру;
дала мәдениеті, өндіріске өткізілетін сапалардың биологиялық ерекшеліктері туралы білімін көрсету;
орындалған жұмысқа дағдылану және сапасын бағалау (топырақты өндеу, себу, егістікті күту, жинау және т.б. )
нарық жағдайындағы шаруашылықтың болашақ дамуын бағалай алу;
егіншілік және өсімдікшаруашылығының негізгі заңдылықтары туралы білімдерін көрсету;
5.Пәнді сипаттау:
Жемшөп өндіруде өсімдіктердің әртүрлі формаларын және мал азықтық қорларды, негізгі мал азықтық өсімдіктерді өсірудің қарқынды технологиясын, нормативті құқықтық актілерді оқытады.
Пәнінің мақсаты:Мал азығын өндіру шаруашылықты жүргізудің мындаған жылғы тәжірибесі мен дәстүрі және ресурстарының пайдаланылуы көрсетілуге тиіс.
Пәнніңміндеттері: Студенттерді мал азық дақылдардың биологиялық қасиеттерін зерттеу әдістеріне үйрету, сонымен қатар топырақты-климаттық жағдайда өсіру технологиясын терең зерттеумен тығыздығын сипаттау. Мал азығы өндірісін, оның ішінде шалғын және шабындық ауыл шаруашылықтары мәліметтерімен танысу.
Пәннің мазмұны:
«Мал азығын өндіру және дайындау технологиясы»пәнінің бірінші тарауында ауылшаруашылық малдарының азықтары және оларды бағалау әдістемесі беріледі, сонымен қатар химиялық құрамы және азығының биологиялық құндылығы сипатталады. Өсімдіктер мал азығының негізгі көздері- егістікте және шалғындықта мал азығын өндіру. Дәнді жем-шөп, дәнді бұршақ, сүрлемдік т.б. дақылдар және шалғын шаруашылығының биологиялық негіздері.Табиғи мал азықтық жерлерді үстіртін жақсарту жүйесі шаралары, топырақтың эрозияға төзімділігін бағалайтың әдістер.
«Мал азығын өндіру және дайындау технологиясы»пәнін зерделеуді аяқтаған соң студенттер не білу керек;
Студенттің алған білімдері табиғи мал азықтық жерлердің фитоценоз құрылысын, олардың жіктелуін, өсімдіктердің өзгеру динамикасын, өндіріс жағдайында мал азықтық өсімдіктердің жоғары өнімін өсіруге және ауылшаруашылық мал азықтық жерлерді тиімді пайдалануға; жем-шөпті консервілеудің және мал азықтық шөптердің прогрессивті технологияларын қолдануды және мал азықтық шөптердің тұкым шаруашылығын ұйымдастыруды шешуге көмектеседі.
-мал азықтық өсімдіктердің маңызын, морфологиясы мен биологиясын;жоғары өнімді өсіру технологиясын;
-жем шөпті прогрессивті дайындау технологиясын, мал азығының сапасын жоғарылату әдістері мен жолдарын, жем- шөпті дайындауда және қоймаларда сақтағанда шірігінің азайту жолдарын;
-табиғи мал азықтық жерлерді тиімді пайдалану және жаксарту әдістерін;
-мал азыктық дакылдардың кондициялы тұқымын өсіру тәсілдерін;
-шаруашылықта алынатын жем шөптің өзіндік құнын азайту жолдарын.
6.Сабақ жоспары
6.1. Дәрісханалық сабақтардың оқу-тақырыптық жоспары
№
|
Мазмұны
(тақырыбы мен сұрақтары)
|
Дәрістер
сағат саны
|
лаб., сабақтар сағат.
|
Оқу мен әдіст. әдебиетке сілтеме
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Мал азығын өндіруде жоғарғы өнім алу үшін табиғи мал азықты жерлерді жақсарту тәсілдері және тиімді пайдалануды зерттеп дайындайтын ғылыми пән
|
1
|
|
НӘ 1-6, ҚӘ 1,2,5,7,8,12,22
|
2-3
|
Ауылшаруашылық малдардың азықтары және оларды бағалау әдістемесі.
|
2
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 8,7,6
|
4-5
|
Шалғын шаруашылығының биологиялық және экологиялық негіздері . Шабындықтар мен жайылымдардың негізі мал азықтық өсімдіктері.
|
2
|
6
|
НӘ 1-6, ҚӘ 2,3,4,5,7,8
|
6-7
|
Қазақстан табиғи мал азықтық жерлерін жіктеу және оларды табиғи аймақтар бойынша үйлестіру .
|
2
|
3
|
НӘ 1-6, ҚӘ 1,2,5,7,8,12
|
8-9
|
Табиғи мал азықтық жерлерді үстіртін (жеңіл- желпі) жақсарту жүйесі. Шабындық және жайылымдарды жақсартудың негізгі шаралары.
|
2
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 22,23,24,25,26,27
|
10-11
|
Аз өнімді мал азықтық жерлерді түбегейлі жақсарту.
1. Өнімділігі төмен мал азықтық жерлерді түбегейлі жақсарту.Себілген шабындық және жайылым жасау жүйесі.
2. Астық дақылдар егістігінен шығарылған жерлердің топырағын дайындау ерекшеліктері.
3.Табиғи мал азықтық жерлерді түбегейлі жақсарту шаралары
4.Табиғи аймақтық жағдайында және топырақ типіне байланысты топырақ қыртысын өңдеудің мерзімі мен тәсілі.
5.Табиғи мал азықтық жерлерді түбегейлі жақсартқанда жеделдетіп шалғындандыру және алдын-ала себілетін дақылдар.
|
2
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 22,23,24,25,26,27
|
13-14
|
Мәдени шабындықтар мен жайылымдар жасау және тиімді пайдалану
1.Жайылымның маңызы.
2.Негізгі жайылымдық өсімдіктер.
3.Табиғи мал азықтық жердің өнімін анықтау.
4.Жайылым сыйымдылығы.
5.Жайылымдар жасау және пайдалану ерекшеліктері.
|
2
|
|
НӘ 1-7, ҚӘ 12,13,15,16
|
15
|
Жайлымды тиімді пайдалану.
1. Жайылымды тиімді пайдалану шаралары
2. Мал жаю мезгілі, желіну биіктігі мен дүркіні
3. Жазғы кезеңде мал ұстаудың тәсілдері.
|
1
|
|
НӘ 1-7, ҚӘ 12,13,15,16
|
16
|
Егістікте мал азығын өндіру
1. Дәндіжем-шөп дақылдар.
2. Арпа. Маңызы және өсіру технологиясының ерекшеліктері.
3. Сұлының маңызы және өсіру технологиясының ерекшеліктері.
|
1
|
|
НӘ 1-7, ҚӘ 14,5,4
|
17
|
Дәнді бұршақ дақылдар1. Ақуыздың көбейту проблемасы
2. Асбұршақ маңызы және агротехника ерекшеліктері
3. Ноғатық және ноқат агротехника ерекшелері
|
1
|
|
НӘ 1-7, ҚӘ 2,3,5,7,8
|
18-19
|
Сүрлемдік дақылдар.
1. Сүрлем-мал азығын консервілеудің биологиялық әдісі
1.Жүгері өсіру агротехникасы.
2.Шай жүгері (сорго) маңызы, морфологиялық, биологиялық және агротехника ерекшеліктері.
|
2
|
|
НӘ 1-7, ҚӘ 29,28
|
20-21
|
Мал азықтық тамыржемістілер және бақша дақылдары»
1.Тамыржемістілер тобына жататын дақылдар (қант және мал азықтық қызылша, тарна, турнепс , мал азықтық сәбіз және олардың ауыл шаруашылық малдарды азықтандырудағы маңызы.
2.Морфологиялық ерекшеліктері және өсіру технологиясының ерекшеліктері.
|
2
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ2,3,7,8,11,
|
22-23
|
Көп жылдық бұршак шөптер.Жонышқаны мал азығына өсірудің технологиясы.Эспарцеттің мал азығына өсірудің технологиясы.Түйежонышқа. Мал азығыны өсіру агротехникалық ерекшеліктері.
|
2
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 19,20,22,23,25
|
24-25
|
Көлжылдық және бір жылдық астық тұқымдас шөптер
1.Еркекшеп маңызы.
2.Еркекшепмал азығына өсіру агротехникасының ерекшеліктері.
3.Кылтанақсыз арпабасмал азығына өсіру агротехникасының ерекшеліктері.
|
2
|
|
НӘ 1-7, 19,20,22,23,25
|
26-28
|
Мал азығын өндіру технологиясы, сақтау және есептеу.1. Мал азығын консервілеудің негізгі әдістері
2. Пішен дайындау технологиясы.
3. Пішендеме мен жалпы азық дайындаудың технологиясы
4. Витаминді шөп ұнын дайындау
5. Сүрлем дайындау технологиясы.
|
3
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 2,3,6,7,8
|
29
|
Көп жылдық шөптердің тұқым шаруашылығы
1. Көп жылдық шөптердің тұқымын шаруашылығының маңызы
2.Шөптердің сорттары.
3.Шөптер тұқымына қоятын талаптар.
|
1
|
|
НӘ 1-7, ҚӘ 13,14,17,18,21
|
30
|
Шөптер түрінің тұкым өндірісінде қарқынды технология ерекшеліктері.
1. Агротехника ерекшеліктері
2. Мал азықтық астық тұқымдас шөптердің тұқым сапасының көрсеткіштері
|
1
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 13,14,17,18,21
|
|
Барлығы
|
30
|
15
|
|
6.2.Студентердің оқытушымен бірге орындалатын өзіндік жұмыстарының күнтізбелік-тақырыптық жоспары (ОБСӨЖ)
№
|
ОБСӨЖ тақырыптары
|
ОБСӨЖ сағат саны
|
Оқу мен әдіст. әдебиетке сілтеме (негізгі, қосымша)
|
Басқа дереккөздер(электр.оқұл)
|
|
Мал азықтары және оларды бағалау әдістемесі. Дәрумендер - органикалық заттар.
|
1
|
НӘ 1
|
-
|
|
Мал азықтары және оларды бағалау әдістемесі. Мал азығының жіктелуі.
|
2
|
НӘ 1-7, ҚӘ 13,14,17,18,
|
-
|
|
Мал азықтары және оларды бағалау әдістемесі. Әр түрлі факторларға байланысты мал азықтық өсімдіктердің химиялық құрамы.
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 13,14,17,18,21
|
-
|
|
Шалғын шаруашылығының биологиялық және экологиялық негіздері.Көпжылдық шөптер су басуына төзімділігі.Көп жылдық шөптерге тән маңызды қасиет- ол қысқа төзімділік.Жаздық, күздік, жартылай күздік шөптердің өсу-даму ерекшеліктері
|
2
|
НӘ 1-6, ҚӘ 12,14,18,7
|
-
|
|
Қазақстан табиғи мал азықтық жерлерін жіктеу және оларды табиғи аймақтар бойынша үйлестіру. Табиғи мал азықтық жерлердің фитопотологиялық және фитоценологиялық жіктеуі туралы түсінік.Табиғи өсімдік қауымын түгендеу.
|
2
|
НӘ 1-6, ҚӘ 1,2,5,7,8,12,22
|
-
|
|
Қазақстан табиғи мал азықтық жерлерін жіктеу және оларды табиғи аймақтар бойынша үйлестіру.Шабындықтар мен жайылымдарда өсімдіктердің өзгерісі.
|
2
|
НӘ 1-7, ҚӘ 13,14,17,18,21
|
-
|
|
Табиғи мал азықтық жерлерді үстіртін (жеңіл- желпі) жақсарту жүйесі.
Сарқынды суларды пайдалану. Шабындықтар мен жайылымдарға тыңайтқыштар беру.
Шалғындықты ластандыратын өсімдіктермен күрес.
|
2
|
НӘ 1-6, ҚӘ 2,3,4,5,7,8
|
-
|
|
«Аз өнімді мал азықтық жерлерді түбегейлі жақсарту» Жақсартатын шалғындық жер таңдау. Жақсартудың негізгі шаралары. Табиғи мал азықтық жерлерді түбегейлі жақсартқанда жеделдетіп шалғындандыру және алдын-ала себілетіндақылдар.Екпе жайылымдарды ұйымдастыру.
|
3
|
НӘ 1-7, ҚӘ 22,23,24,25,26,27
|
-
|
|
Жайылымды тиімді пайдалану. Суармалы мәдени жайылымдар жасау және пайдалану. Мал жаю тығыздығы. Жайылым алаңы.
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 22,23,24,25,26,27
|
-
|
|
Дәнді жем-шөп дақылдар. Арпаңын және сұлының ботаникалық,биологиялық ерекшеліктері
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 12,13,15,16
|
-
|
|
Сүрлемдік дақылдар
1.Жүгері биологиялық ерекшеліктері.
2.Сорго биологиялық ерекшеліктері.
3.Күнбағыс маңызы, морфологиялық, биологиялық және агротехника ерекшеліктері.
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ 2,3,5,7,8
|
-
|
|
Мал азықтық тамыржемістілер және бақша дақылдары
Мал азықтық сәбіз, турнепс, мал азықтық тарна агротехникалық ерекшеліктері.
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ2,3,7,811,12,
|
-
|
|
Көпжылдық,бір жылдық астық тұқымдас шөптер.
1.Еркекшөп биологиялық ерекшелектері.
2.Көген тамырсыз бидайық.
3.Судан шөбі.Маңызы. мал азығына өсірудің агротехникасы.
|
1
|
НӘ 1-7, ҚӘ19,20,22,23,25
|
-
|
|
1.Пішенді шашыраңқы пайдаланған, шашыраңқы пайдаланбаған және сығымдалған түрде дайындайды.
2.Сығымдалған пішенді дайындау
3.Пішен дайындаудың технологиялық операцияларына мынадай агротехникалық талаптар қойылады.
|
2
|
НӘ 1-7, ҚӘ 2,3,6,7,8
|
-
|
|
Барлығы
|
15
|
|
|
6.2.1. «Мал азығын өндіру агрономия және ботаника негіздерімен» пәнінен ОБСӨЖ тақырыптары бойынша тапсырмалар
№ және тәжірибелік жұмыстар (тапсырмалар) тақырыбының атауы
|
Сағат саны
|
Жүргізу апта
|
1тапсырма.Өсімдіктердің және мал азығының құндылығын бағалау
1. Азықтық өлшем және азықтық протеиндік бірлік бойынша өсімдіктердің және мал азығының құндылығын бағалаудың анықтау әдістемесі. 2.Азықтық өлшем сіңімді протеинмен қамтамасыз етілудің және азықтық өлшемге жем-шөптің қажеттілігін есептеу әдістемесі. СӨЖ - Тапсырмаға сәйкес есеп шығару. СОӨЖ -1.1- тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2. Жазбаша бақылау жұмыс.
|
2
|
1
|
2тапсырма. Көпжылдық мал азықтық астық тұқымдас шөптердің жалпы морфологиялық, биологиялық және шаруашылық сипаттамасы. 1.Негізгі шөп түрлерін морфологиялық белгілері бойынша өсімдіктерді айырып, гербарийлар арқылы ажырата білу.2.Негізгі шөп түрлерінін морфологиялық белгілерін кестеге толтырып жазу. СӨЖ 1. Мал азықтық өсімдіктердің жіктеуін оқып үйрену. 2.Табиғи мал азықтык жерлерде өсетін маңызды астық тұқымдас шөптер түрлерін ажырата білу. 3. Астық тұкымдас шөптердің биологиялық және шаруашылық сипаттамасын оқып үйрену және оларды кестелерге толтырып жазу. СОӨЖ - 1.2. Тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2. Жазбаша бақылау жұмыс.
|
4
|
2,3
|
3тапсырма. Көпжылдық бұршақ тұқымдас, әртүрлі шөптер, қияқ өлең, зиянды және улы өсімдіктердің жалпы морфологиялық және биологиялық-экологиялық сипаттамасы 1. Бұл топтардың негізгі түрлерін гербарийлар бойынша ажырата білу. 2. Негізгі шөптер түрлерінің морфологиялық белгілерін кестеге толтырып жазу.
СӨЖ 1.Маңызды бұршақ тұқымдас шөптердің биология-экологиялық және шаруашылык ерекшеліктерін оқып үйрену және олардың негізгі белгілерін жұмыс дәптерлеріне жазу. 2. Әр түрлі шөптер және қияқ өлең шөп топтарының биология-экологиялық және шаруашылық ерекшеліктерін оқып үйрену және олардың негізгі белгілерін жұмыс дәптерлеріне жазу. 3. Шабындық пен жайылымда жиі- жиі кездесетін негізгі зиянды және улы өсімдіктермен танысу. СОӨЖ - 1.3- тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2. Жазбаша бақылау жұмыс.
|
6
|
4,5,6
|
4тапсырма.Сонғы жылдары интродукцияланған табиғи мал азықтық жерлерде өсетін мал азықтық өсімдіктер мен дақылдар. 1. Морфологиялық белгілері бойынша: топинамбур, топиподсолнечник, аю балдырған, таран, маралтамыры, амарант, ешкі бұршақ, құлқайыр, кымыздық және т.б. ажырата білу.
|
2
|
7
|
5тапсырма. Табиғи мал азықтық жерлер шабындық және жайылым жағдайын бағалау. Жіктеу және есепке алу.
1.Шабындық немесе жайылым типін анықтау. Оларды класка бөлу.
2. Табиғи мал азығын жерлерді түгендеу.
3.Шабындық пен жайылымдарды жер отылығының өнімділігі мен сапасын анықтау. Шаруашылықтың жер пайдалану карталары бойынша а/ш жерлерді жіктеу және түгендеу әдістемесін меңгеру. 2. Түгендеу кестелерін толтыру. СӨЖ - 1. Табиғи мал азықтық жерлердің жіктеуін оқып үйрену. СОӨЖ -1. -тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2. Жазбаша бақылау жұмыс.
|
6
|
8,9,10
|
6тапсырма.Табиғи мал азықтық жерлерді жақсарту жүйесін дайындау. 1 . Мал азықтық жерді түбегейлі жақсарту технологиясын дайындау. 2. Мал азықтық жерді үстіртін жаксарту технологиясын дайындау. СОӨЖ -1. Тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2. Жазбаша бақылау жұмыс.
|
2
|
11
|
7тапсырма. Шабындық пен жайылымды тиімді пайдалану жүйесі және жайылым мен шабындық айналымның кескінін дайындау. 1. Малдардыңжасыл балаусаға кажеттілігін есептеу әдістемесін меңгеру және малды қашада (участкіде) бағу жүйесі. 2. Өз шаруашылығына шабындық пен жайылым айналымын дайындау әдістемесін меңгеру. СӨЖ - 1. «Мал азығын өндіру» тарау бойынша әдістемелік нұсқауға сәйкес, окытушымен келісіп реферат дайындау. 2. Табиғи мал азықтық жерлерден малдардың жасыл балауса мұқтаждығын есептеу әдістемесін меңгеру. З.Жайылым сыйымдылығын, қаша саны мен аумағын есептеу. 4. Жайылым кезеніңде шабындық пен жайылымнан жасыл балауса түсімін есептеу. 5. Шабындық пен жайылым кескінін дайындау. СОӨЖ 1.тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2. Жазбаша бақылау жұмыс. 3. Реферат тақырыбы бойынша баяндама жасау.
|
2
|
12
|
8тапсырма. Мал азығына мұқтаждықты есептеу және мал азықтық дақылдардың егіс көлемі мен жасыл конвейерді жоспарлаудың әдістемесін меңгеру. 1. Тәуліктік рацион, малдардың өнімділігі, тәуліктік азыктық өлшем мен сінімді протеин қажеттілігі негізінде малдар қорада тұрған және жайылым кезеңде жем-шөп мұқтаждығын есептеп үйрену. 2. Табиғи мал азықтық жерлерден және егістік дақылдардан түсетін мал азығын ескеріп жасыл конвейер кескінін дайындау әдістемесін меңгеру. СӨЖ - 1. Әдістемелік нұсқауға сәйкес барлық есептерді кесте түрінде керсетіңіз.
|
4
|
13,14
|
9тапсырма.Жем-шөптік өсімдіктер тұқымының негізгі түрлерін айыра білу.
Астық тұкымдас шөптердіңтұқымын сипаттамасын оқып үйрену және оларды кестелерге толтырып жазу. СОӨЖ - 1.2 -тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2. Жазбаша бақылау жұмыс.
|
2
|
15
|
6.3. Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы
№
|
Оқулықтар,оқу құралдары
|
Оқу тілі
|
Автор, шыққан жылы, баспахана
|
Оқулықтар,оқу құр. саны (данасы)
|
Электрондық түрі
|
кафедрада
|
кітапханада
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Мал азығын өндіру агрономия және ботаника негіздері
|
қазақша
|
Можаев Н.И. , Серікпаев Н.А.Стыбаев Ғ.Ж.;т.б. Алматы ,2011
|
-
|
2
|
-
|
2
|
Мал азығын өндіру
|
қазақша
|
Можаев Н.И. , Серікпаев Н.А.2003
|
1
|
-
|
-
|
3
|
Жайылым шаруашылығы жөніндегі практикум
|
қазақша
|
Асанов Қ.,Елешов Р.Алимаев И.Прянишников С.1998
|
1
|
-
|
-
|
4
|
Кормопроизводство
|
орысша
|
Можаев Н.И. , Серікпаев Н.А 2007
|
1
|
-
|
-
|
5
|
Өсімдік шаруашылығы (Оқулық)
|
қазақша
|
Можаев Н.И.Әрінов Қ.К.,Нурғалиев А.Н. Можаев А.Н 1993
|
1
|
10
|
-
|
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Негізгі әдебиеттер (НӘ)
Можаев Н.И., Серикпаев Н.А. Кормопроизводство. Астана, 2009.
Можаев Н.И.,Серикпаев Н.А. Луговое и пастбищное кормопроизводство. Астана,2007.
Можаев Н.И., Копытин И.П. Кормопроизводство. Алма-Ата, Кайнар, 1986.
Ларин И.В., Иванов А.Ф. и др. Луговодство и пастбищное хозяйство. Л.«Агропромиздат», 1990,
Можаев Н.И., Әрінов К.Қ., Шестакова Н. А. және т.б. Өсімдік шаруашылығы практикумы. Астана, 2004.
Асанов Қ.,Елешов Р,Алимаев И,Прянишников С. Жайылым шаруашылығы жөніндегі практикум Алматы, 1998
Можаев Н.И. , Серікпаев Н.А.Кормопроизводство.Астана .2007.
Жаңабаев Қ.Ш., Арыстакұлов С.С. «Агрономия негіздері». Астана, 2007.
Байракымов С Жемшөп өндіру (оқу құралы), Алматы, 1992.
Зыков Ю.Д., Копытин И.П. Мал азығын өндіру, Алматы, 1994
Әубәкіров Қ.Ә. Жаңа және аз тараған мал азықтық өсімдіктер (оқу құралы), Алматы, 2007.
Можаев Н.И., Серікпаев Н.А., Стыбаев Ғ.Ж. Шалғын және жайылым шаруашылығы. Астана 2006.
Төреханов А.Ә. Табиғи жайылымдарды тиімді пайдалану негіздері.Алматы, 2006.
Төреханов А.Ә., Алимаев И.И., Оразбаев С.Ә. Лугопастбищноекормопроизводство. Алматы, 2008.
Төреханов А.Ә., Алимаев И.И., Оразбаев С.Ә. және т.б. Шалғындық-жайылымдық мал азығы өндірісі. Алматы, 2009.
2. Қосымша әдебиеттер (ҚӘ)
Андреев Н.Г. Луговое и полевое кормопроизводство. М.: Колос, 1983.
Справочник по кормопроизводству. Под ред.М.А.Смурыгина, Агропромиздат, 1985
Бекмухамедовы Э.Л. и Н.З. Справочная книга луговода. Алма-Ата, Кайнар, 1985.
Государственный реестр селекционных достижений, допущенных к использованиюв Республике Казахстан. Алматы, 2002.
Дмитриева С.И., Игловиков В.Г., Конюшков Н.С., Раменская В.М Растениясенокосов и пастбшц. М.:Колос, 1982.
Зафрен С.Я. Технология приготовления кормов (справочное пособие). М: Колос,1977.
Корма. Справочная книга. Под ред. М.А. Смурыгина. М., Колос, 1977.
Кусаинов К., Гармс Э.И., Бекмухамедова Н.З. Справочная книга по питательностикормовых растений лугов и пастбищ. Алма-Ата: Кайнар, 1982.
Скобликовы Г.С. и В.И. Луговое и полевое кормопроизводство. М., 1988.
Справочник по кормопроизводству. М.: Колос, 1973.
Томмэ М.Ф. Корма СССР. Состав и питательность. М.: Колос, 1964.
Производство и рациональное использование кормов /Под общей ред. В.А.Вернигора и В.А. Бенца. Алма-Ата: Кайнар, 1978.
Постоялков К.Д. Луга и пастбшца Казахстана. Алма-Ата: Кайнар, 1972.
Скаков Ш.М. Улучшение суходольных сенокосов и пастбищ ЦентральногоКазахстана. - В кн.: Улучшение и рациональное использование степных пастбищ Казахстана. Алма-Ата: Кайнар, 1977.
Андреев Н.Г., Афанасьева Г.А. Орошаемые культурные сенокосы и пастбища. М.:Колос, 1978.
Алимов Е. Агротехника возделывания прутняка на пастбищах пустыной зоны. — Вкн.: Улучшение и рациональное использование пустынных пастбищ Казахстана.Алма-Ата: Кайнар, 1975.
Асанов К.А. Кормопроизводство с основами земледелия. Алма-Ата, Кайнар, 1984.
Байтканов К.А. Улучшение сенокосов и пастбищ Казахстана. Алма-Ата: Кайнар,1972, с. 87-122.
Бекмухамедов Е. Волоснец ситниковый для улучшения сухостепной иполупустынных пастбищ. - В кн.: Улучшение и рациональное использованиепустынных пастбищ Казахстана. Алма- Ата: Кайнар, 1981.
Жанбакин Ж.А. Пастбища Казахстана. Алматы, 1995.
Можаев Н.И., Серикпаев Н.А., Стыбаев Г.Ж. Состав сорной растительности назалежах степной зоны Акмолинской области и возможности превращения их впродуктивные кормовые угодья. Вестник науки Казахского АУ им. С. Сейфуллина. Астана, 2003, № 8, т. 2.
Можаев Н.И. Теоретические и практические аспекты освоения под кормовыеугодья заброшенной пашни в Северном степном регионе Казахстана. Освоениецелинных и залежных земелъ: история и современность. Астана, 2004.
Можаев Н.И., Серикпаев Н.А., Стыбаев Г.Ж. Перспективы трансформированиявыведенной из оборота пашни в кормовые угодъя в Северном Казахстане.Кормопроизводство, № 5. Москва, 2004.
Можаев Н.И., Серикпаев Н.А., Стыбаев Г.Ж. Фитоценотические и практическиеосновы реконструкции заброшенных земель в кормовые угодья в северномКазахстане. Вестник с.-х. науки Казахстана, № 9, Алматы, 2004.
Вавилов П.ІХ, Кондратьев А.А. Новые кормовые культуры. М., 1975.
Медведев П.Ф. Малораспространенные кормовые культуры. Л., Колос, 1979.
Әуезов Ә.Ә. және т.б. «Егіншілік анықтама сөздігі». Алматы, 2004.
Жаңабаев Қ.Ш. «Қазақстанда жиі кездесетін арамшөптер және олармен күрес». Алматы, 1994.
Асанов К.А. Жайылым және экология. Алматы, 2002.
Аубакиров К. Пойменные и лиманные луга Казахстана. Алматы, 2002.
Жамбакин Ж.А. Пастбища Казахстана. Алматы, 1995.
Бекмухамедовы Э.Л., Төреханов А.А. Кормовые растения Казахстана. Алматы, 2005.
Часовитина Г.М. и др. Полевое кормопроизводство в Казахстане. Алматы, 1986.
Ларин И.В. и др. Луговодство и пастбищное хозяйство. Ленинград, 1990.
3. Әдістемелік нұқаулар мен оқу құралдар (ӘН)
Дмитриева С.И. и др. Растения сенокосов и пастбищ. Альбом. М.: Колос, 1982.
Вавилов П.П., Балышев Л.Н. Полевые сельскохозяйственные культуры СССР.М.,:Колос, 1989.
Гербарилар мен кептірілген өсімдіктер .
Шаруашылықтардың жер пайдалану карталары.
7.Студенттердің өздік жұмысы аясындағы сабақтар жоспары
7.1 Студенттің өзіндік жұмысы үшін тапсырмалар (СӨЖ)
Тапсыр-ма беру аптасының нөмірі
|
Сабақ тақырыбы
|
СӨЖ
тапсырмасы
|
Ұсынылатын әдебиет
|
ОБСӨЖ-дегі бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі аптасы-
ның
нөмірі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Өсімдіктер мен жем
шөптін қоректілігігінбағалау.
1.Дәріске дайындалу.
2 Тәжірибелік
сабакқа дайындалу
|
Өсімдіктердің және жем-шөптің малазықтык кұндылығын анықтау әдістемесін меңгеру.
1. Азықтық өлшем және азықтық протеиндік бірлік. 2.Сіңімді протеин бойынша мал азығының қамтамасыз етілуі. 3. Мал азығының қоректілігін анықтау және сінімді протеин құрамын есептеу әдістемесін меңгеру.
|
НӨ -1,2,6
|
ҚӨ-2,4,7,8,10,11ӘН-1
|
1тапсырма бойынша
жұмыс тапсыру.
2. 1,2 тапсырма бойынша жазбаша бақылау жұмыс.
|
Бірінші және екінші апта
|
2
|
Шалғын және жайылым шаруашылығы.Көп жылдық астық тұқымдас шөптердің морфологиялық, биологиялық және шаруашылықтық жалпы сипаттамасы.
1. Дәріске дайындалу.
2. Тәжірибелік
сабаққа дайындалу
|
1.Мал азықтық өсімдіктерді жіктеу және топтастыру әдістемесін меңгеру.
2. Гербарий және кептірілген өсімдіктер бойынша астық тұқымдас топтарьның негізгі шөп түрлерін анықтап үйрену.
3. Астық тұқымдас шөптердің биологиялық және шаруашылық ерекшеліктерін оқып сипаттама беру. 4.Олардьң морфологиялық белгілері гүлшоғыры, жапырақтары, тұқымдары бойынша ажырата білу.
|
НӘ-1,2,
З,4,5
|
ҚӘ-3,5,7 ӘН-1,2
|
1.2тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2.3,4 тапсырма бойынша жазбаша бақылау жұмыс
|
Үшінші және төртінші апта.
|
3-4
|
Көпжылдық мал азықтық
бұршақ тұқымдас, әр
түрлі шөптердің,
зиянды және улы
шөптердің жалпы
морфологиялық,биолого-экологиялық
сипаттамасы.
1.Дәріске дайындалу.
2.Тәжірибелік
сабаққадайындалу
|
1 .Бұршақ тұқымдас шөптердің
биолого-экологиялық
сипаттамасың оқып үйрену,
гербарийлар мен кептірілген
өсімдіктер арқылы морфологиялық белгілері бойынша оларды ажырата білу.
2. Биолого-экологиялық
ерекшеліктерін оқып әр түрлі,өлең, зиянды және улы шөп топтарының шаруашылық
сипаттаммасын беру.
З.Олардың морфологиялық
белгілері:гүлшоғыры, жапырақтары, тұқымдары және жемістері бойынша ажырата білу.
|
НӘ- 1,2,3,4,5
|
ҚӘ- 2,7,8,9,10,
13,20
ӘН- 1,2
|
1. 3 тапсырма
бойынша жұмыс
тапсыру.
2.3 тапсырма
бойынша жазбаша
бақылау жұмыс
|
Төртінші
және
бесінші
апта
|
5
|
Сонғы жылдары
интородукцияланған
табиғи мал азықтық
жерлерде өсетіп мал
азықтық өсімдіктер мен дақылдар.
1. Дәріске дайындалу.
2. Тәжірибелік
сабаққа дайындалу
|
1.Морфологиялық белгілері бойынша:топинамбур,
тописолнечник, аю балдырған,таран, марал тамыры, амарант,ешкі бұршақ, құлқайыр,қымыздық және т.б. ажырата білу. 2.Шаруашылықта
қолдану мумкіншілігін оқып
үйреніп, осы топ өсімдіктеріне
мал азықтық баға беру.
|
НӘ- -1,3,6
|
ҚӘ 19,20,27,28
ӘН -1,2,3,5
|
1.4тапсырма
бойынша жұмыс
тапсыру.
2. 4 тапсырма
бойынша жазбаша
бақылау жұмыс
|
Алтын-шы апта
|
6
|
Ағымды бақылау
«Шалғын өсімдіктердін
сипаттамасы» және малазығын бағалау әдістемесі тарау бойынша жазбаша
жұмысқа дайындалу
|
Тараудың барлық сұрақтарыбойынша студенттердің білімдітерең меңгеруін тексеру.
|
|
|
Билетпен жазбаша
қорытынды жұмыс
|
Жетінші
апта
|
7
|
Мал азықтық табиғи жерлерді жіктеу және түгендеу. Сукцессиялық процестер.
1.Дәріске дайындалу.
2. Тәжірибелік сабақка дайындалу
|
І.Мал азықтық табиғи жерлерді жіктеу және түгендеу әдістемесін меңгеру. 2.Фитоценоздардың өзгеруіне(сукцессия) коршаған орта және анртопологиялық факторлардың әсер етуін оқып үйрену.
|
НӨ - 1,2,3
|
ҚӘ- 13,20, 23,24
ӘН-1,6
|
1.5тапсырма
бойынша жұмыстапсыру.
2.5 тапсырма
бойынша жазбаша
бақылау жұмыс
|
Сегізінші
апта
|
8
|
Табиғи мал азықтык
жерлерді жақсарту
тәсілдері.
|
1. Мал азықтық табиғи жерлерді түбегейлі жақсарту
технологиясын дайындау.
2. Мал азықтық табиғи жерлерді үстіртін жақсарту
технологиясын дайындау.
|
НӘ-І,2,З
ҚӘ-13,20,23,24
ӘН-1,6
|
|
1. 6 тапсырма
бойынша жұмыстапсыру.2 6 тапсырма
бойынша жазбаша
бақылау жұмыс
|
Тоғызын
шы және
Он
бірінші
апта
|
9
|
Жайылым мен
шабындықты тиімді
пайдалану жүйесі.
1.Дәріске дайындалу.
2.3ертханалық сабақка
дайындалу
|
1. «Шалғын және жайылым
шаруашылығы» тарау
тақырыптары бойынша әдістемелік нұсқауға сәйкес
реферат дайындау.
2. Жайылым кезеңінде малдарға жем-шөптің мұқтаждығын есептеу әдестемесын меңгеру.
З.Мал жаю тығыздығы
жайылым участкесінің алаңы және санын есептеу әдістемесін меңгеру.
4.Малды жаю технологиясын меңгеру. 5.Жайылымнан түсетін жем-шөпті есептеу
|
НӘ-1,2,3,4,5,6
|
ҚӘ2,3,10,13,
20,14,23,24,25,26,27,28,219,18,19,16
ӘН-1,4
|
1.7 тапсырма
бойынша жұмыс
тапсыру.
2. 7 тапсырма
бойынша жазбаша
бақылау жұмыс
|
Он екінші және он үшінші апта
|
10
|
9. Мал азықтық шөптердің тұқым шаруашылығы.
|
1. Көпжылдық шөптер тұқым шаруашьшығының маңызы. 2 Мал азықтық дақылдардың тұқымдарын қоятын талаптар. 3. Мал азықтық көпжылдық және біржылдық және шалғын, жайылым шөптердің кондициялы тұқым өсіру технология ерекшеліктері.
|
НӘ-1,2,4
|
ҚӘ-16,19,20
ӘН-1,2
|
1.9 тапсырма бойынша жұмыс тапсыру. 2.9тапсырмабойынша жазбаша бақылау жұмыс
|
Он төртінші апта
|
11
|
Арылық бақылау.
|
«Шалғын және жайылым шаруашылығы» тарау бойынша жазбаша бақылау жумысқа дайындау.
|
|
|
«Шалғын және жайылым шаруашылығы» тарауы бойынша жазбаша бақыпау жұмыс
|
Он
бесінші апта
|
Барлығы 75 сағат
|
8. БАҒА БЕРУ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ
Күнделікті бақылау – аудиториялық және аудиториялық емес сабақтарда (3,6,9,12 апталарда) оқу пәнінің әрбір тақырыптары және аралықты бақылау (8,15 апталарда) ескерулері бойынша студенттердің үлгерімділігі.
Студенттерді күнделікті тексергенде олардың әрбір тапсырмаларды орындаулары 100 балдық деңгейде бағаланады (күнделікті сабақтардағы жауаптары, үй тапсырмаларын беруі, студенттің өздік жұмыстары (одан әрі қарай – СӨЖ).
Үлгерімнің шектем рейтингісі – академиялық кезеңдегі алынған барлық бағалар жиынтығының арифметикалық орташасы алынады.
Пән бойынша қорытынды баға: аралық баға 60%+қорқынды 40%. Емтихан бақылауы: тестпен
Студентті бағалау ұстамдары:
- «өте жақсы» егер оқушы барлық жоспарланған материалды толықтай игерсе және жауап бергенде ешқандай қателіктер жібермесе, өздігімен пәнді игерген кезде қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдалана білгенде қойылады.
- «жақсы» егер оқушы барлық жоспарланған материалды 75% төмендетпей игерсе және осы кезде жауап бергенде білетін болмаса білместік ірі қателіктерді жібермесе, егерде ондай жағдайлар бола қалған кезде оқытушының көмегімен оларды түзете білсе.
- «қанағаттанарлық» егер оқушы барлық жоспарланған материалды 50% төмендетпей игерсе, бақылау, зертханалық және үйге тапсырылған жұмыстарды оқытушының көмегімен жасай білсе және оларды игеруге тырысып бақса.
- «қанағаттанарсыз» егер оқушы негізгі жоспарланған бағдарламаны игергенде білімсіздік көрсеткенде, пән бағларламасын жартылайда игермегенде, берілген кейбір бақылаулық тапсырмаларды орындамаған жағдайларда қойылады.
9. БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
Баға қою саясаты 100 ұпайлы (100%) системаға негізделеді және келесі бөлулерді қарастырады
Бағалау эквиваленттері
Әріпті жүйедегі бағалар
|
Ұпайлар
|
Ұпайлардың пайыздық мағынасы
|
Дәстүрлі жүйедегі бағалар
|
А
|
4.0
|
95-100
|
Өте жақсы
|
А-
|
3,67
|
90-94
|
|
В+
|
3,33
|
85-89
|
Жақсы
|
В
|
3,0
|
80-84
|
|
В-
|
2,67
|
75-79
|
|
С+
|
2,33
|
70-74
|
Қанағаттанарлық
|
С
|
2,0
|
65-69
|
|
С-
|
1,67
|
60-64
|
|
D+
|
1,33
|
55-59
|
|
D
|
1,0
|
50-54
|
|
F
|
0
|
0-49
|
Қанағаттанарсыз
|
10. АКАДЕМИЯЛЫҚ ӘДЕП ПЕН ОҚУ ПӘНІНІҢ САЯСАТЫ
сабаққа кешікпеу;
сабақ барысында сөйлемеу, газет оқымау, сағыз шайнамау;
ұялы телефондарды өшіру;
сабаққа іскер киімде келу;
сабақты жіберіп алмау, денсаулығына байланысты қатыспаған жағдайда анықтама көрсету;
босатылған сабақтарды оқытушының белгілеген уақытында өтеу;
тапсырмалар орындалмаған жағдайда қорытынды баға төмендетіледі
оқу үдірісінде белсенді қатысу;
үй және басқа да тапсырмаларды тырысып орындау;
сабақтарда кері қатынасты сынмен қолдау;
өте қатты ұялшақ студенттерді ұжымдық жұмыстарға және дискуссияларға қатыстыру;
пунктуалды және міндетті болу.
Достарыңызбен бөлісу: |
