М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік


Әдебиеттер: 2. 109-111 бет. Апта 13



бет2/4
Дата17.06.2018
өлшемі0,54 Mb.
#42694
1   2   3   4

Әдебиеттер: 2. 109-111 бет.

Апта 13.

Кредит сағат 37.

Тақырыбы: Европадан тыс негізгі жер шаруашылығының түрлері.

Әдебиеттер:№4 103-111 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қазақстанның қазба байлықтары

Әдебиеттер:№1 201-208 бет.

СӨЖ мазмұны: Пестицидтерді қолдану әдістері.

Әдебиеттер: 2. 111-112 бет.
Кредит сағат 38.

Тақырыбы: Табиғатты пайдалануды басқару негіздері

Әдебиеттер:№10 158-162 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Су ресурстарының ластану көздері

Әдебиеттер:№8 258-274 бет.

СӨЖ мазмұны: Ағын суды тазалау әдістері

Әдебиеттер: 8. 274-277 бет.

Кредит сағат 39.

Семинар сабағының мазмұны:

Тақырыбы: Ресурстарды пайдалану және қоршаған ортаның ластануы.

Әдебиеттер:№1 198-201 бет

ОЖСӨЖ мазмұны: Жер ресурстарын пайдалану мәселесі.Жер қоры

Әдебиет:№1 251-254 бет.

СӨЖ-ның мазмұны: Улы химикаттармен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік.

Әдебиеттер: 2. 112-113 бет.
Апта 14.

Кредит сағат 40.

Тақырыбы: Жер қоры – агроөндірістің табиғи базисі ретінде.

Дәрістің мазмұны.

1. Агроөнеркәсіп кешендерінің негізгі салалары

2. Салааралық маңызы



Әдебиеттер:№4 124-134 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Ормансыздану проблемасы

Әдебиет:№7 66-69 бет.

СӨЖ мазмұны: Топырақ эрозиясы.

Әдебиеттер: 2. 139-140 бет.
Кредит сағат 41.

Тақырыбы: Табиғи ортаны қорғаудың әлеуметтік-экологиялық проблемалары

Әдебиеттер:№10 172-177 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қазақстанның су ресурстары

Әдебиет: 8. 278-283 бет.

СӨЖ мазмұны: Жер үсті суы сапасының өзгеру сипаттамасы. Кесте құру.

Әдебиеттер: 8. 283 бет.


Кредит сағат 42.

Семинар сабағының мазмұны:

Тақырыбы: Рекреациялық ресурстар.

Әдебиеттер:№7 73-74 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Литосфераға антропогендік әсер ету және оны қорғау

Әдебиеттер:№7 74-76 бет

СӨЖ мазмұны:Агротехникалық іс-шаралар

Әдебиеттер:№2 140-142 бет
Апта 15.

Кредит сағат 43.

Дәрістің мазмұны

Тақырыбы: Дүние жүзінің ауыл шаруашылығының тарихи географиясы.

Әдебиеттер:№4 98-102 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Пайдалы қазбаларды пайдалану тарихынан.

Әдебиеттер:№7 32-34 бет.

СӨЖ мазмұны: Жер шаруашылығы жүйесінің құрамдас бөліктері

Әдебиеттер: 2. 144-145 бет
Кредит сағат 44.

Дәрістің мазмұны

Тақырыбы: Табиғатты пайдалануды басқару негіздері

Әдебиеттер:№10 158- 160 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Су ресурстарын экономикалық тұрғыдан бағалаудың негізгі принциптері, әдістері.

Әдебиеттер:№8 283-292 бет.

СӨЖ мазмұны: Әлемдегі су ресурстары.Кесте құру.

Әдебиеттер: 8. 247 бет

Кредит сағат 45

Семинар сабағының мазмұны:

Тақырыбы: Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар.

Әдебиеттер:№6 34-45 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны : Энергияның дәстүрлі емес көздерін тұтыну.

Әдебиеттер:№7 232-236 бет.

СӨЖ мазмұны. Жер шаруашылығы жүйесінің даму тарихы

Әдебиеттер: 2. 145-148 бет.

Әдебиеттер тізімі.
Курс бойынша негізгі әдебиеттер:

1.Бозшатаева ., Оспанова Экология. Алматы-2002 жыл.

2.Фокеева П.М., Основы сельского хозяйства. М. 1976 г

3.Ақбасова А.Ж ., Экология А.2003 ж.

4. Липец Ю.Г., В.А.Пуляркин., С.Б.Шлихтер География мирового хозяйства М.1999 г

5. Бейсенова Ә., Самақова А., Есполов Т., Шілдебаев Ж. Экология және табиғатты пайдалану. А.2004 жыл.

6. Иштаева Ф.Қ., Костарева Л.Г., Набидоллина Ш.С., Молдағалиев Ж.Е., Экология. Астана-2008 жыл.

7. Максаковский В.И. Географическая картина мира

8. Н.Қ.Мамыров., М.С.Тонкопий., Е.М.Үпішев Табиғатты пайдалану экономикасы. А. 2005 жыл.

9. Куракина А.Ф. Основы промышленного и сельско-хозяйственного производства М. 1981 жыл.

10. Әлімбетов Қ.Ә., Оспанова Г.С., Мейірбеков А.Қ. Табиғатты пайдалану және оны қорғау А.2000 жыл.
Қосымша әдебиеттер

1. Бадман М.К. Территориально-производственные комплексы. Н. 1980г.



  1. Астахов Г.А.Экономическая оценка запасов полезных ископаемых.М., 1981.

  2. Қазақстан анықтамалары. 1990-2000ж.ж.

  3. Статистикалық жинақ 2000-2001 ж.ж.

  4. Даукеев С.Ж. Экологическая обстановка в Республике Казахстан.2000.



3. Пән бойынша тапырмаларды орындау және тапсыру кестесі.




Жұмыс түрі

Тапсырманың мақсаты мен мазмұны

Ұсынатын әдебиеттер

Орындау мерзімі және тапсыру уақыты /аптасы/

Балл

Бақылау түрі

1.

ОЖСӨЖ бойынша тапсырмалар(барлығы 45)

Жер ресурстары географиясы пәні бойынша экологиялық-экономикалық білім және тәрбие.


ОЖСӨЖ тақырыбына сай.

Оқу үрдісінің кестесіне сай.

0,5балл

Ауызша сұрау.

2

СӨЖ орындалуы.

Ғылыми әдебиеттермен өзіндік жұмыс жасау.

СӨЖ тақырыбына сай.

3,6,9,12 апта.

0,5 балл.

Конспект тексеру.

3

Сарамандық жұмыс.

Оқулықпен жұмыс жасай отырып, ғылыми ой тұжырымдау, талдау және танымдық қабілеттерін арттыру.

Сарамандық жұмыс тақырыбына сай.

50 минут, аптасына 1 рет.

0,4 балл.

Дәптер тексеру, ауызша сұрау.

4

Аралық бақылау ауызша сұрау.

Ауызша ғылыми сөзді қалыптастыру.1-7 апта және 8-15 апта.

ОЖСӨЖ және СӨЖ тақырыбы бойынша.

7,14 апта

2 балл.

Пікірлесу.

5

Емтихан

Білімді кешенді тексеру.

Пайдаланылған әдебиеттер.

Емтихан кестесіне сай.

40

Тест сұрақтары.

4. Пәннің әдебиеттерімен қамтамасыз етілу картасы.

Кафедра география тьютор Жармаганбетова Н.С.

Пән Жер ресурстары географиясы

Кредит саны – 3.



Әдебиет атауы

Б а р л ы ғ ы

Ескерту

Кітапханада

Кафедрада

Студенттердің қамтылу пайызы

Электронды түрі

1

2

3

4

5

6

7

1.

Бозшатаева , Оспанова Экология.Алматы 2002ж.

20

-

100 %

жоқ

Кітапха-наның жабдық-тау бөлімі-нен кафедра-ға алу керек.

2.

Куракина А.Ф. Основа промышленного и сельско-хозяйственного производства. М. 1981г

20

-

100%

жоқ

3.

Фокеева П.М. Основы сельского хозяйства. М. 1976г.


15

-

35%

жоқ

4.

М.С. Тонкопий Экология и экономика природопользования

13


-

100%

жоқ

5.

Максковский В.В. Географическая картина мира

20

-

50 %

жоқ

6.

А.Н Бродский Жалпы экологияның қысқаша курсы.

12

-

30 %

жоқ





4. Глоссарий.




Қазақша

Орысша

Ағылшынша

1

Түтінді тұман

Смог

Smog

2

Бақылау

Наблюдение

Monitor

3

Жақсарту

Улучшать

Reclamation

4

Көлік

Транспорт

Transport

5

Топырақ

Почва

Soil

6

Тоғай

Лес

Forest

7

Су

Вода

Water

8

Шөл

Пустыня

Desert

9

Қорғау

Охрана

Protection

10

Қоршаған орта

Окружаюшая среда

Environmtent

11

Өсімдік

Растительность

Vegetation

12

Аймақ

Зона

Area

13

Шіркей

Насекомое

Insect

14

Сутегі

Углерод

Carbon

15

Азот

Азот

Nitrogen

16

Өндеу

Обрабатывать

Till

17

Ауыл шаруашылығы

Сельское хозяйство

Agriculture

18

Құрғақшылық

Засуха

Drought

19

Түрі

Вид

View

20

Бұлт

Облако

Cloud

21

Табиғат

Природа

Nature

22

От тегі

Кислород

Oxygen

23

Өндеу

Обрабатывать

Treat

24

Дымқылдық

Влага

Humidity



5. Дәріс кешені
Дәріс №1

Тақырыбы:Жер ресурстары географиясы пәні, мақсаты мен міндеттері

Жер ресурстары географиясы пәні студенттерге жер ресурстарының маңызы туралы баяндай келіп, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану жолдарын анықтауға қолғабыс етеді. . Жердің негізгі өндірістік қасиеті оның ерекшелігі ол бір уақытта еңбек заты да, еңбек құралы да бола алады. Республикамыз жер ресурсына бай. Жер ресурстары- қоғамның маңызды байлығы. Жер-өндіріс құралы ретінде еңбек процесінің материалдық алғышарты.Жердің құнарлығы дегеніміз- адамға керекті өсімдік өнімдеріне, мал шаруашылығына керекті жағдай туғызу. Жердің негізгі өндірістік қасиеті оның ерекшелігі ол бір уақытта еңбек заты да, еңбек құралы да бола алады.



Дәріс №2

Тақырыбы: Жер ресурстарын пайдалану мәселесі

Жер-өндіріс құралы ретінде еңбек процесінің материалдық алғышарты.Жердің құнарлығы дегеніміз- адамға керекті өсімдік өнімдеріне, мал шаруашылығына керекті жағдай туғызу. Жердің негізгі өндірістік қасиеті оның ерекшелігі ол бір уақытта еңбек заты да, еңбек құралы да бола алады. Республикамыз жер ресурсына бай. Ауыл шаруашылығының жер көлемі 149,1 млн.га болса, жайылымдар көлемі 53,6 %.Жерді пайдалануды жақсартудың шарты- химияландыру.Жер ресурстары- қоғамның маңызды байлығы. Жер бағалау дегеніміз- жер қыртысының табиғи қасиеттерін анықтау болып табылады.



Дәріс №3

Тақырыбы: Қазақстан Республикасының топырағының сипаттамасы.

Қазақстанның барлық жер көлемі- 2724,9 мың шаршы шақырым.Жерді дұрыс пайдаланбаудан топырақ деградацияға ұшырап, құнарсыздану, шөлдену процестарі күшейе түсті. Кейбір аймақтарда топырақтың тозуы, бүлінуі және шөлге айналуы Ертіс, Амудария мен Сырдария өзендерінің суының азаюы мен Арал теңізінің тартылуымен байланысты.



Дәріс №4.

Тақырыбы: Топырақтың ластануы

Топырақтың ауыр металдармен және радионуклейдтермен ластануы барлық аймақты қамтып отыр.Әсіресе, Қазақстан бойынша ірі өнеркәсіптер, кен орындары, қазба байлықты өндіру. Соғыс, өндірістік қалдықтарды сақтаужәне оларды көму аймағында жылдам жүруде.Павлодар,Екібастұз,Қаратау,Тараз т.б.өнеркәсіп орындары аймағы геохимиялық ауытқуларға және уытты заттармен ластануға ұшыраған.



Дәріс №5.

Тақырыбы: Милиоративті фактор- дүние жүзі ауыл шаруашылығын дамыту және орналастыру факторы ретінде.

Милиоративті фактор ауыл шаруашылығын дамыту мен орналастыруда ерекше орынға ие.

Ауыл шаруашылығында көбіне минерал тыңайтқыштармен жерді өңдеу жақсы нәтиже береді.Әсіресе фосфаттар өндіруде күкірт қышқылы әмбебап химикат.Фосфат тыңайтқыштарын өндіретін зауыттар Қаратау кен орындарында орналасқан. Өнеркәсібінің маңызды саласы- органикалық синтез.Органикалық синтез органикалық емес шикізаттарды бағалы өнеркәсіп өнімдеріне айналдыруға мүмкіндік береді.

Дәріс №6.

Тақырыбы:Жерді қайта құнарландыру

Жерді қайта құнарландыру жерден қайта өнім алуда маңызды процесс.Топырақтың құнарсыздануына экологиялық факторлар, агротехниканы дұрыс қолданбау, тыңайтқыштарды қолдану тәртібінің сақталмауы, агрономдардың экологиялық біліктілігінің сапасы да әсер етеді.Оны біз 1960-70 жылдары болған осы аймақтағы 10 млн.га жерді қамтыған жел эрозиясынан және 4,5 млн.га жерді қамтыған су эрозиясынан білеміз.



Дәріс №7

Тақырыбы: Жер ресурстары және оны тиімді пайдалану

Жер-өндіріс құралы ретінде еңбек процесінің материалдық алғышарты.Жердің құнарлығы дегеніміз- адамға керекті өсімдік өнімдеріне, мал шаруашылығына керекті жағдай туғызу. Жердің негізгі өндірістік қасиеті оның ерекшелігі ол бір уақытта еңбек заты да, еңбек құралы да бола алады. Республикамыз жер ресурсына бай. Ауыл шаруашылығының жер көлемі 149,1 млн.га болса, жайылымдар көлемі 53,6 %.Жерді пайдалануды жақсартудың шарты- химияландыру.Жер ресурстары- қоғамның маңызды байлығы. Жер бағалау дегеніміз- жер қыртысының табиғи қасиеттерін анықтау болып табылады.



Дәріс №8.

Тақырыбы: Жер ресурстарының деградациясы

Біздің планетамыздың беті -510 млн км . Оның көп бөлігін су алуда.Ауыл шаруашылығына жарамды жердің жалпы үлес салмағы елдер бойынша: ТМД-27%, АҚШ-53 , Канада-7% ,Бразилия% ,Аргентина-65% ,Жапония-6%-ті құрайды.Жер-табиғаттың өнімі, бастапқы жағдайда оның құны болмайды.Жерді дұрыс пайдалану, үнемдеу және оны қорғау оның биологиялық әлеуіті мен өнімділігін бұрынғы қалпында ұстауға мүмкіндік беріп қана қоймай, оны айтарлықтай тыңайтады.Егіншілік ауыл шаруашылығы дамуының негізі өсімдік шаруашылығы дақыл түріне қарай дәнді, техникалық, жемшөптік, бақшалық, бақ өсіру, жүзім шаруашылығы болып бөлінеді.



Дәріс №9.

Тақырыбы: Дүние жүзінің жер қоры

Ауыл шаруашылығына жарамды жердің жалпы үлес салмағы елдер бойынша: ТМД-27%, АҚШ-53 , Канада-7% ,Бразилия% ,Аргентина-65% ,Жапония-6%-ті құрайды.Жер-табиғаттың өнімі, бастапқы жағдайда оның құны болмайды.Жерді дұрыс пайдалану, үнемдеу және оны қорғау оның биологиялық әлеуіті мен өнімділігін бұрынғы қалпында ұстауға мүмкіндік беріп қана қоймай, оны айтарлықтай тыңайтады. Республикамыз жер ресурсына бай. Ауыл шаруашылығының жер көлемі 149,1 млн.га болса, жайылымдар көлемі 53,6 %.Жерді пайдалануды жақсартудың шарты- химияландыру.Жер ресурстары- қоғамның маңызды байлығы. Жер бағалау дегеніміз- жер қыртысының табиғи қасиеттерін анықтау болып табылады.



Дәріс №10.

Тақырыбы: Геотермалды энергияның дүние жүзі ресурсы

Геотермалды энергияның екі типі бар.Бірінші типі- табиғи жылу таситын жер асты бассейндері. Екінші типі-ыстық тау жыныстарының жылуы.Геотермальды энергия 4 негізгі айырмашылықпен ерекшеленеді.1.Ресурс қоры таусылмайды.2. Табиғи энергияны пайдалану.3. Экологиялық тұрғыдан зиянсыз.4. Өндіріс жылуын бөлек аудандарда пайдалану.



Дәріс №11.

Тақырыбы: Минералды шикізат және жанармай ресурстары

Минералды ресурстар деп- Жер қойнауынан алынатын пайдалы қазбаларды атайды. Қазіргі шаруашылықта 200 түрлі минералды шикізат пен отын пайдаланылады. Олардың жіктелуі әртүрлі. Отын ресурстарына көп көңіл бөлінеді. Оларды барланған және жалпы геологиялық ресурстар деп бөледі. Мұнай жер бетінде көмірден де қоры көп.Табиғи газ табиғатта бос күйінде кездеседі.Уран жер бетінде кең таралған. Уран қоры бойынша дүние жүзінде 1-орында – Австралия.



Дәріс №12.

Тақырыбы: Ауыл шаруашылығының негізгі географиялық типтері

Мал шаруашылығы адам үшін ет, май, сүт, ірімшік, т.б. ал жеңіл өнеркәсіп үшін жүн, тері сияқты аса маңызды шикізат өндіретін сала. Мал шаруашылығы ірі қара қой, жылқы, түйе, т.б. бірнеше салаларға бөлінеді. Мал шаруашылығының дамуындағы жемшөп базасының сипатына, мал өнімдеріне деген сұранысқа, көлік жағдайына байланысты болады. Біздің планетамыздың беті -510 млн км . Оның көп бөлігін су алуда.Ауыл шаруашылығына жарамды жердің жалпы үлес салмағы елдер бойынша: ТМД-27%, АҚШ-53 , Канада-7% ,Бразилия% ,Аргентина-65% ,Жапония-6%-ті құрайды.Жер-табиғаттың өнімі, бастапқы жағдайда оның құны болмайды.Жерді дұрыс пайдалану, үнемдеу және оны қорғау оның биологиялық әлеуіті мен өнімділігін бұрынғы қалпында ұстауға мүмкіндік беріп қана қоймай, оны айтарлықтай тыңайтады.Егіншілік ауыл шаруашылығы дамуының негізі өсімдік шаруашылығы дақыл түріне қарай дәнді, техникалық, жемшөптік, бақшалық, бақ өсіру, жүзім шаруашылығы болып бөлінеді.



Дәріс№13

Тақырыбы: Европадан тыс негізгі жер шаруашылығының түрлері

Ауыл шаруашылығына жарамды жердің жалпы үлес салмағы елдер бойынша: ТМД-27%, АҚШ-53 , Канада-7% ,Бразилия% ,Аргентина-65% ,Жапония-6%-ті құрайды.Жер-табиғаттың өнімі, бастапқы жағдайда оның құны болмайды.Жерді дұрыс пайдалану, үнемдеу және оны қорғау оның биологиялық әлеуіті мен өнімділігін бұрынғы қалпында ұстауға мүмкіндік беріп қана қоймай, оны айтарлықтай тыңайтады.Егіншілік ауыл шаруашылығы дамуының негізі өсімдік шаруашылығы дақыл түріне қарай дәнді, техникалық, жемшөптік, бақшалық, бақ өсіру, жүзім шаруашылығы болып бөлінеді.

ҒТР-дың дамуы экологияға өзіндік кері әсерін де берді. Адамның іс-әрекеті табиғи обьектілердің қайшылықтарына қарсы тұруға бағытталып отырды. Химиялық элементтердің антропогендік миграциясы қоршаған ортаны өзгеріске әкелген негізгі факторлардың бірі болды.Экологиялық дағдарыстан шығудың жолы күрделі, жан-жақты тапсымаларды шешуді талап етеді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет