Мамандығы бойынша «Жоба 1» пәні бойынша Тақырыбы
Қазіргі кездегі физикадағы детерменизм және себептілік
жүктеу/скачать 198,87 Kb.
|
жоба А. Султан 18
| 1.2 Қазіргі кездегі физикадағы детерменизм және себептілік
Қазіргі физикадағы детерминизм және себептілік категорияларына байланысты проблемалар-жаратылыстанудың ең өзекті философиялық мәселелері. Детерминизм-материалдық және рухани әлем құбылыстарының объективті табиғи байланысы мен өзара тәуелділігі туралы философиялық ілім. Детерминизм идеясы болашақ белгілі бір мағынада қазіргі кезде толығымен қамтылған-бұл кез-келген болашақ уақытта жүйенің мінез-құлқын дәл болжау мүмкіндігін анықтайды. Басқаша айтқанда, әлемдегі барлық құбылыстар мен оқиғалар еріксіз және олардың білімінен тыс және тәуелсіз болатын объективті заңдарға бағынады. Себеп-бұл күйлердің уақыт бойынша байланысы. Бұл байланыс жүйенің алдыңғы күйін білу негізінде оның кейінгі күйін болжауға болатындығын болжайды. Классикалық механикада себептілік принципіне сәйкес кез-келген бөлшек белгілі бір траектория бойымен қозғалады және әрқашан координаттардың, импульстің, энергияның нақты мәндеріне ие. Бұл кез-келген сәтте бөлшектің күйін дәл сипаттауға мүмкіндік береді. Кванттық механикада (толқындық қасиеттері бар бөлшектің траекториясы жоқ, демек ол координат пен импульстің нақты мәндеріне ие бола алмайды) бұл принцип в.Гейзенбергтің белгісіздік қатынасы арқылы реттеледі. Физикадағы себептілік пен себептік қатынастардың табиғаты туралы мәселе динамикалық және статистикалық заңдардың арақатынасы мәселесінде көрсетілген. Динамикалық Заң жеке объектінің мінез-құлқын басқарады және оның күйлерінің бір мәнді байланысын орнатуға мүмкіндік береді. Бұл заң тікелей қажеттілікті білдіре отырып, кез-келген кездейсоқтықты болдырмайтын дәлдікпен объективті шындықты көрсетеді. Динамикалық сипаттағы іргелі физикалық теорияның мысалдары Ньютон механикасы және Максвеллдің электродинамикасы. Статистикалық заң үлкен популяциялардың мінез-құлқын басқарады және жеке объектіге қатысты оның мінез-құлқы туралы ықтималды қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Бұл заң кездейсоқтықты қажеттіліктің көрінісі ретінде қарастыра отырып, қажеттілік пен кездейсоқтықтың диалектикалық байланысын білдіреді. Мысал ретінде кванттық механика және кванттық электродинамика жатады. Статистикалық заңдар мен теориялар физикалық заңдылықтарды сипаттаудың жетілдірілген түрі болып табылады, өйткені табиғаттағы кез-келген белгілі процесс динамикалық заңдылықтарға қарағанда статистикалық заңдармен дәл сипатталады. жүктеу/скачать 198,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|