(>) Тексеру:
'Гексеру үш ін кері есеп ңұрастыру керек.
12
теңгеге 6 дәптер сатып алынды, осындай 63 теңгеге қанш а
доіггер сатып алуға болады.
Бағасы
Саны
Құны
Бірдей
6
42 теңге
?
•
«
63 теңге
Бірдей
?
•
42 теңге
I
9
і
63 теңге
ІІІешуі: 42 : (63 : 9) = 6 (теңге).
Ксепті ңайталаған кезде балалар
әрбір сан нені білдіретінін
і.орсетеді: 6 тор дәптерлердіңсаны 42 теңге, олардыңңұны, т.с.с.
Ксепті ш ы ғарғанға дейін ш ам алап көрген пайдалы , яғни
гоепті шығару нәтижесінде қандай сан шығатынын білу:
ол сан берілген сандардың біреуінен артық па немесе кем
Ос және неліктен олай болатынын түсіндіру қаж ет, мысалы, оқу-
иіі.ілар жолды дәптерлердің құны 42 теңгеден кем тұратынын,
<
сбебі тор дәптерлерге қарағанда
оларды аз сатып алғанын, ал
доптерлердің бағасы бірдей екендігін анықтайды.
Ііірінші есептерді ш ығарғанда оны түсіндіре отырып жазу
і орек, ал кейінірек мұғалімнің нұсқауы бойынша орындала-
гмн амалдарды кейде түсініктеме беріп, кейде түсініктемесіз
орындауға болады.
ІІІешуін тексеру кері есептерді құру және тексеру тәсілімен
жоне ж ауапты ң ш екараларын анықтау тәсілімен орындалады.
ІІІығару тәсілін ж алпы лау мақсатында баға, сан,
құн шама-
і:
11
>ы бар I түрдегі есептердің бірнешеуін қарастырғаннан кейін
(>.ісқа шамалармен алынған осы түрдегі есептер енгізіледі, со-
дли кейін басқа түрдегі есептер ұсынылады. Сондай-ақ шығар-
у і о і п ы л ы қ
сипаттағы әр түрлі жаттығулар ж үргізіледі. Шама-
тр д ы ң қандай да бір тобымен байланысты әр түрлі
есептерді
( илыстыру ж аттығулары әсіресе пайдалы. Мысалы, баға, сан,
і үн ш ам алары м ен берілген I, III ж әне V түрдегі есептерді
о ідігінен шығару ұсынылады. Есепті шығарғаннан кейін есеп-
гсрдің
өздерінің, сондай-ақ олардың ш еш улерінің арасындағы
2 6 5
ұңсастығы мен айырмаш ылығы анықталады. Ш ығаруға және
одан кейін салыстыруға бір түрдегі, біраң пропорционал шама
лардың түрлі топтарынан тұратын есептерді үсынуға болады.
Оқуш ыларға есептер құру
ж аттығуларын ұсына отырып, олар
өмірде болатын жағдайлардың түрлі нұсқауларын көрсете білу
леріне көңіл бөлу керек. Мысалы, оқушыларға есептің (24 : 2) • 5
түрінде ж азы лған шешуі бойынша өздеріне құру ұсынылады.
Олар баға, сан, құн шамаларымен мынадай есептер құрастыра
алады: " 2 м драп 24 теңге тұрады. Осындай 5 м драп қанш а тұра-
ды?" Оқушылар сондай-ақ жылдамдың, қозғалыс уақыты және
жүрілген жол шамаларымен мынадай есеп құруларына болады:
"2 сағатта велосипедші бірдей жылдамдықпен 24 км жол жүр-
ді. Ол 5 сағатта осындай жылдамдықпен қанш а жол ж үреді?”
Басқа есептер де құруларына болады. Келтірілген жаттығулар-
ға ұқсас ж аттығулар балалардың бір есептің шешуіне өмірдегі
түрлі ж ағдайлар сәйкес келетінін түсінуі керек.
Достарыңызбен бөлісу: