Уақыттың релятивистік кеңеюі-бұл арнайы салыстырмалылықтың кинематикалық әсері, қозғалатын денеде барлық физикалық процестер қозғалмайтын (зертханалық) анықтамалық жүйенің уақыт көрсеткіштері бойынша қозғалмайтын денеге қарағанда баяу жүреді.
Масса мен энергияның байланысы.
Дененің толық энергиясы деп аталатын W шамасын қарастырайық
Дененің толық энергиясы оң шама және тыныштық күйде ол нөлге тең емес. V=0 кездегі дененің толық энергиясы W0 тыныштық энергиясы деп аталады
формуласы дененің тыныштық энергиясы мен оның массасы арасындағы өзара байланысты орнықтырады. Кез келген денеде масса мен энергияның бір-біріне пропорционал болатындығын көрсетеді. Дененің тыныштық энергиясының әрбір өзгерісі оның массасының пропорционалдық өзгерісін тудырады.
Материалдық нүкте үшін релятивистік динамиканың негізгі заңы.
Қозғалатын релятивистік бөлшектердің массасы олардың жылдамдығына байланысты:
Релятивистік динамикада импульс классикалық динамикадағыдай массаға пропорционал және сол нүктенің v⃗ жылдамдығына сәйкес келеді. Алайда, классикалық механикадан айырмашылығы, материалдық нүктенің импульсі жылдамдықтан сызықтық емес функция болып табылады:
содан кейін релятивистік динамиканың негізгі теңдеуі
Материалдық нүктенің релятивистік импульсін қандай формула бойынша есептеуге болады?
Кинетикалық энергия үшін релятивистік өрнек.
1.5. Қатты орта механикасының элементтері
Қысым деп не аталады?
Қысым – бетке перпендикуляр бағытта әсер ететін күштің әрекет етілетін ауданға қатынасы
P=F/s [P]=Па
Паскаль Заңы.
Тепе-теңдік күйде жатқан сұйық не газға әсер етілген қысым сол сұйық не газдың кез келген нүктесіне барлық бағыттарға бірдей таралады
P = F / S. ол осындай шамаларды қолданады:
Қысым (Р). Өлшем бірлігі-паскаль (Па).
Бетіне әсер ететін және Ньютонмен өлшенетін күш (F) (N).
Шаршы метрмен өлшенетін бетінің ауданы (s).
Паскаль формуласы келесідей оқылады: бір паскаль-бұл 1 шаршы метрге қолданылатын 1Н күші. метр (1Па = 1Н/м2).
Архимед Заңы.
Сұйыққа батырылған денеге осы дене ығыстырып шығарған сұйықтың салмағына тең ығыстырушы күш әрекет етеді.
ҒА = ρс gVд
