белгiлi бiр балқу температурасы болмайды.
Газ
және қатты дене аралығында агрегат күйдегі зат сұйық деп аталады. Сондықтан да сұйықтар газдар
мен қатты денелер тәрізді, оларға тән қасиеттерімен сипатталады. Сұйыққа тән қасиеттің бірі –
аққыштық, бұл жағынан ол газдарға жақындау. Газдар сияқты, сұйықтар аққыштағы жөнінен өзі
құйылған ыдыстың барлық қысымды барлық жағынан бірдей береді. (Паскаль заңы) және өздеріне
батырылған денелерді ығыстырып шығарады (Архимед заңы). Газдар сияқты, сұйықтықтар
изотропты келеді. Қатты денелер сияқты, сұйықтықтардың молекулааралық өзара әсерлесу күштері
болғандықтан, молекулалар белгілі бір аралықта бір-бірін ұстап тұрады. Сондықтан да
сұйықтықтардың қатты денелер сияқты көлемі болады. Сұйықтықтардың қатаюы кезінде, олардың
көлемі өзгереді, яғни ұлғаяды (мысалы, мұзға айналады). Бұл тұрғыда сұйықтық ішкі құрылымы
қатты денелердің құрылымына сәйкес. Тәжірибелердің қорытындылары меншікті балқу жылуы λ
меншікті булану жылуымен r салыстырғанда оның аздау екенін дәлелдеді. Мысалы, Na үшін λб =
1,1*10 Дж/кг, υб=4,6*10 Дж/ кг екен. Қатты дененің меншікті жылу сыйымдылығының
Сvбалқытылған дененің меншікті жылу сыйымдылығынан Сб өзгешелігі болмайды. Мысалы, Na
үшін Сv=1,2*103 Дж/ (кг*к) Сб=1,4*103 Дж/ (кг*к) эксперименттердің осындай нәтижесі сұйық
молекулаларында болатын жылулық қозғалыстардың қатты денелер молекулаларындағы жылулық
қозғалыстардың өзгешеліктерінің шамасы екенін көрсетеді.
Бақылау сұрақтары
1.
Қатты заттар деген не?
2.
Газ тэріздес зат деген не?
Сабақ № 14
Тақырыбы:1.3.5
Деформация.
1. Деформация және оның түрлері
2. Юнг модулі
3. Гук заңы
4. Беріктік шегі
Деформация.
Қатты денелер өздерінің пішінін сақтайды. Бірақ олар өздеріне түсірілген күштердің пішіндерін
өзгертеді, яғни деформацияланады. Деформация неге тәуелді? Олардың қандай түрлері бар?
|
