49
Сыртқы электр өрiсiнде электрондар электр өрiсiнiң кернеулiгiнiң бағытына қарама қарсы жаққа
ығысады. Оң кемтiктер электр өрiсiнiң кернеулiгiнiң бағытына қарай орын ауыстырады, яғни электр
өрiсiнiң әсерiнен оң зарядтың қозғалатын жағына қарай орын ауыстырады. Кемтiктердiң реттi орын
ауыстыруанан болатын таза жартылай өткiзгiштiң электрөткiзгiштiгiң
меншiктi кемтiктiк
өткiзгiштiгi
(
p-типтi өткiзгiштiгi
) дейдi.
Жартылай өткiзгiштердiң кристалдық торларына қоспаларды (қоспалық центрлерiн) еңгiзуiнен
болатын электрөткiзгiштi
қоспалық өткiзгiштiк
дейдi.
Қоспалар
жартылай
өткiзгiштер
кристалдарына
электрондарды қосымша жабдықтаушы болуы мүмкiн.
Мысалы, жартылай өткiзгiштiң торында германийдiң
төрт валенттiк электроны бар бiр атомы бес валенттiк
электроны бар қоспаның (мышьяк, сүрме) атомымен
ауыстырылсын. Қоспалық атомның төрт электроны
көршi
германий
атомдарының
электрондарымен
коваленттiк байланыстар жасауға қатысады, ал бесiншi
электрон коваленттiк байланыс жасауға қатыса алмайды.
Ол “артық" болады, өз атомымен әлсiз байланыста
болады, сондықтан одан оңай бөлiнiп кетедi де, еркiн атом бола алады.(1 сурет). Электр өрiсiнiң
әсерiнен жартылай өткiзгiштегi сондай электрондар реттелген қозғалысқа келедi, ал жартылай
өткiзгiште электрондық қоспалық өткiзгiш пайда болады. Мұндай өткiзгiштiгi бар өткiзгiштер
Достарыңызбен бөлісу: 
