«Механика» бойынша дәрістер курсы. Материялық нүктенің қозғалысы
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
«Механика» бойынша д рістер курсы. Материялы н ктені оз алысы
| Айналмалы есептеу жүйесі
Инерциалдық жүйеге қатысты белгілі бір үдеумен қозғалатын айналмалы жүйеде де инерциалдық күштердің әсерін байқауға болады. Айналмалы есептеу жүйесінде инерция күштерінің екі түрі пайда болады:тек дененің есептеу жүйесіндегі тұрған орны бойынша анықталатын және осы жүйедегі дененің жылдамдығына байланыссыз центрден тепкіш күшпен керісінше оның қозғалу жылдамдығына тәуелді,бірақ тұрған орнына тәуелсіз кориолистік күш . Осы күштердің әсерімен "карусель"атракционын мысалға алып танысуға болады .Карусель айналған кезде,оның қабырғасына сүйеніп тұрған адамға екі күш әсер етеді:радиус бойымен сыртқа қарай бағытталған центрдан тепкіш күш және адамның қозғалу бағытына қарсы бағытта әсер ететін кориолис күші, осы центрден тепкіш күшті бақылау үшін (10- суретте) көрсетілген экспериментке көңіл А аударайық. Гаризанталь жазықтықпен осі бойынша білеуше айналсын.Оның сыртына үйкеліссіз серіппе кигізілген. Серіппе ұшына стержен бойымен жеңіл қозғалатын ауыр сақина кигізілген. О 10-сурет Стерженнің айналу жылдамдығы артқан сайын сақина айналу осьінен алыстай түседі.Бұған әсер етуші күш центрге тартқыш күшті теңгеретін және оған қарсы бағытталған инерциялық күш . (18) Бұл күш жүйенің айналу осінен сыртқа қарай бағытталған.Сондықтан оны центрден тепкіш күш деп атауға алып келді. Центрге тартқыш күш:
Мұндағы радиус шеңбер бойымен айналатын массасы материялық нүктенің бұрыштық жылдамдығы болғандықтан: (19) Сонымен центрден тепкіш күш дегеніміз айналатын денеге әсер ететін инерция күші болып отыр. жүктеу/скачать 1,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|