Металлдар мен құймалар арқылы электрхимиялық қаптамалар алудың технологиясы
Электролит құрылысына сутегінің әсері
жүктеу/скачать 1,78 Mb. Pdf көрінісі
|
Все лекции по Гальвантехника
| 2.6 Электролит құрылысына сутегінің әсері
Металдардың электрохимиялық тотықсыздану процесінде сутегінің бөлінуі процесті қиындатады, яғни металдың тоқ шығымы және қаптаманың механикалық қасиеті төмендейді. Қышқыл және сілті ортада сутегінің бөлінуінің қосынды электродтық реакциясы төмендегідей: Н 3 О + е → 0,5Н 2 + Н 2 О Н 2 О + е → 0,5Н 2 + ОН - Сутегі иондарының разряды көптеген факторларға байланысы: катодтың металы, электролит құрамына, электролиз жағдайына және т.б. Қаптаманы тұндырғанда сутегінің аса кернеуіне байланысты келесі жағдайлар орын алады: 1) 100% тоқ шығымымен катодта металл бөлінеді және бөліну потенциалының мәні оң болады. 2) катодта тек қана сутегі бөлінеді, оның бөліну потенциалы металдың бөліну потенциалымен салыстырғанда мәні оң; осы себепке байланысты сулы ерітіндіде мына металдарды: Al, Ta, W және т.б. тұндыруға болады. 3) катодта металл мен сутектің бірге бөлінуі жүреді. Сонымен, қаптаманың шөгуі өздігінен немесе сутегі мен металдың бірге бөлінуі нәтижесінде жүзеге асады. Бөлінген газ тәрізді сутегі катод бетінде кідіріп, сол маңдағы металдың шөгуіне кедергі жасайды. Сутегі көпіршігінің мөлшерін және катод бетінен табу уақытын кеуектің размерімен тереңдігі арқылы анықтайды. Катод бетінде точечный кратерлерді питтинг деп атайды (1 - сурет). 1 – сурет Питтинг түрлері 1- Сутегі көпіршігінің үздіксіз жылжуы 2- груша тәрізді питтинг, 3-сфера тәрізді питтиг Сонымен қатар атомарлы сутегінің қаптамаға кішкене ғана кіргені қаптаманың механикалық қасиеті мен құрылысына кері әсерін тигізеді. Сутегінің тұнбаға ену механизмі әрқалай болу мүмкін. Сутегі кристалдық тордың түйіндеріне немесе соның маңына орналасып, кристалдың өсуін бұзады және өзара арасындағы байланысты әлсіретеді. Сонымен қатар атомарлы сутегі металда еріп, химиялық қосылыстар (гидридтер) немесе қатты ерітінділер түзіп, қаптама деформациясын тудыру мүмкін. Қаптаманың сутектену дәрежесі қаптаманың металына, оның құрылысына және электролиз жағдайына тәуелді. Сутегі біртіндеп негізгі металға енеді. Мысалы, болатты хромдауда созымдылығы бірден төмендейді, әсіресе электролиздің алғашқы минуттарында, себебі темірде сутегінің бөліну потенциалы оң мәнді. Сондықтан болатты хромдауда хромнан бұрын сутегі ерімейтін металл қабатын қондырады. Цианидті электролиттерде мырыштау мен кадмийлеуде осы себептерге байланысты болаттың сутектік шытынауы және созымдылығы төмендейді. жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|