Microsoft Word Диссертация Турганбаева docx
жүктеу/скачать 2,57 Mb.
|
TURGANBAEVA Diss compressed
| сынып«Оқиға»бөлімінеарналғанесептер
Материалдың мазмұны: Оқиға түсінігін енгізу (эимпирикалық материалмен жұмыс жасаудың алғашқы дағдыларын қалыптастыру, оқиға мен оқиғаеместердіңмысалдары);тəжірибеұғымыненгізу,оқиғанытану,оқиғаның орындалу немесе орындалмауын анықтау; қосынды ережесі. Мақсаттар:түйсікдеңгейіндетəжірибе,тəжірибенəтижесітуралытүсінік қалыптасады; тəжірибе жүргізу жəне оның нəтижелерін жазып отырады; кестедегісұрақтарғажауапбереді;оқиғанытаныпбіледіжəнеоныоқиғаеместен ажырата алады; оқиғаларды əртүрлі қасиеттеріне байланысты топқа біріктіреді; қосынды ережесіне қарапайым есептерді шығара біледі. есеп(Адеңгейі).28-кестенітолтырыңдар. Кесте28–Ойынсүйегіменжасағантəжірибеніңнəтижесі
Ойын сүйегін алып, ойша 1-ден 6-ға дейін бір сан ойлап, сол санды кестенің бірінші бағанына жазыңыз, кейін ойын сүйегін лақтырыңыз, шыққан санды нəтижеге жазыңыз. Осы іс- əрекетті 4 рет қайталаңыз. Кестенімұқиятқарапшығып,келесісұрақтарғажауапберіңіз: болжағансанəрқашандұрысшықтыма? нешежағдайдаболжағансаннəтижеменсəйкескелді? нешежағдайдаболжағансаннəтижеменсəйкескелмеді? есеп(Вдеңгейі).Келесісөйлемдердіңішіндеоқиғаболатындарынтеріп жазыңыз: 1) 5-желтоқсан күні қар жауады; 2) Айгүл төртінші тоқсанды «өте жақсы» бағамен бітірді; 3) Жазғы демалыста сіз қандай кітап оқисыз? 4) Осы жаздаауа-райы35градустанжоғарыболды;5)Сізжүзудіүйрендіңізбе?6)Ертең Нұрболатасыменшахматойнайды;7)Қазіррадиоданменіңсүйіктіəнімдіберіп жатыр;8)Жібекбіріншіүйтапсырмасынанбіріншіауызша,соданкейінжазбаша үй тапсырмасын орындайды. есеп(Вдеңгейі).ДастанменРамазанжаңажылдықшыршаныкімалып келетініне келісе алмай жатыр. Дастан былай ұсыныс жасады: «Бізде үш түсті қалам бар: қызыл, жасыл жəне көк. Үшеуін қорапқа саламыз. Содан кейін сен көзіңді жұмып, қораптың ішінен біреуін таңдайсың. Егер таңдаған қалам қызыл болса, шыршаға мен барамын, басқа түс шықса, сен барасың». Рамазанқораптанқандайтүстіқаламдаралуымүмкін? Келесісұрақтарғажауапберіңіз: егерқаламдыДастаналса,нəтижеөзгередіма? шыршағабаратынынегебайланысты? шыршағакімбарадыдепойлайсыз? Дастанныңұсынысыəділеттідепойлайсызба? есеп(Сдеңгейі).Есептішығаруүшін29-суреттегіақ,қызыл,жасыл,көк қағаздан шаршының жазбасын қиып алуымыз керек. Сурет29–Шаршыныңжазбасы Əпкесі сіңлісіне келесі ойын ойнауға ұсыныс жасады. Сіңлісі ойын сүйегін лақтырады, егер 1-ден 3-ке дейін сан шықса сіңлісі, 4-тен 6-ға дейін сан шықса əпкесі жеңеді. Ойынды үш рет ойнайды. Əр ойынның алдында сіңлісі берілген төрт ойын сүйегінен біреуін таңдайды (29-сурет). Сіңлісіне жеңу мүмкіндігі жоғары болу үшін қай ойын сүйегін таңдаған дұрыс? Ақ жəне қызыл ойын сүйегін лақтырып, тəжірибе жүргіз. Нəтижесін 29- кестеге толтырыңдар. Сары жəне жасыл ойын сүйектерімен тəжірибе жүргізу керек пе? Не себепті? Кесте29–Ойынсүйегінлақтырып,тəжірибежүргізу
Мектепоқушыларынматематикалықесептердішешугеоқытып-үйретудің əдістемелік негіздері академик А.Е. Əбілқасымованың «Математиканы оқытудың теориясы мен əдістемесі: дидактикалық-əдістемелік негіздері» оқу құралында көрсетілген. Мұнда есепті шешу –есептің шарты мен мазмұнында берілген нысандарды тепе-тең түрлендіру процесі. Осы нысанды тепе-тең түрлендіруанықталғанəдістер,тəсілдерменқұралдарменіскеасырылады. «Есепті шешу деп оқушының есептің шарты мен талаптарының арасындағы қайшылықтарды анықтауға, нысанды тепе-тең түрлендіруге арналған ойлау қызметінің күрделі процесін айтады», - деп тұжырымдалған [104]. Л.Д.Жұмалиева диссертациялық зерттеу жұмысында орта мектепте математикалық есептерді шығаруға оқытудың əдістемесі бойынша Д.Пойа, Ю.М.Колягин, Е.И.Лященко, В.И.Крупич, А.Е.Əбілқасымова жəне т.б. еңбектерінеталдауларжасаған.Зерттеужұмысындаматематикалықесептерді шығаруды оқытуды кезеңдері айқындалып, олардың сипаттамаларын ашып жазған: Есептің мазмұнымен танысу (шарты мен талабын түсіну) кезеңінде алдыменоныңмазмұнынжақсылапталдапалукерек.Олүшін«небелгілі?»,«не белгісіз?», «нені табу керек» т.с.с. сұрақтар арқылы есепті мұқият анықтаған жөн. Есептіңшешімініздестіру(есептішығарудыңжоспарынқұру)кезеңінде орындалатын іс-əрекеттерді жүйелеу, нақтылы жоспарын құру, қолданатын формулаларды айқындау, есептің шарты немесе талабын тепе-тең түрлендіру арқылы осы есепке ұқсас немесе оған келтірілетін есеппен салыстыру. Есепті шешу (жоспарды жүзеге асыру) кезеңінде құрылған жоспарды біртіндеп іске асыру, формулаларды қолданып есепті шешу, шешімін табу. Есептің шешімін тексеру (есепті тиянақтау) кезеңінде оның шешімінің нəтижесін тексеру іске асырылады. Ол үшін «Есептің шешімі оның шартын қанағаттандырама?», «Есепті шешудің басқадай тəсілдері бар ма?», «Нəтижені басқаша қалай алуға болады?» т.б. сұрақтарға жауап ізделінеді [105]. Осы кезеңдер арқылы оқушыларды ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистика элементтеріне арналған есептерді шешуге үйрету ұсынылады. 6-сынып математика курсында «Статистикалық мəліметтер жəне олардың сипаттамалары» тақырыбын оқыту барысында оқушыларға бірнеше сандардың арифметикалық ортасын, санды деректердің құлашы, медианасы, модасын табуға арналған есептерді шешуге үйретуде практикалық тапсырмалардан бастаған жөн. Есептердің мазмұнына талдаулар жасап, практикалық мағынасына көңіл аудару керек. есеп. Математика пəнінен тоқсандық жиынтық бағалауда 5 баллдық жүйе бойынша төмендегідей нəтижелер алынды: 2,3,3,3,3,4,4,4,4,4,4,4,4,4,5,5,5,5,5,5. Осы сандар қатарынан модасын, құлашын жəне арифметикалық ортасын табыңдар. Шешуі. 1) Есептің мазмұнымен танысу кезеңі. Сандар қатарындағы мəндерге талдаулар жасаймыз: «Қандай сан неше рет кездеседі?», «Қандай сан еңкөп?»,«Қандайсанеңаз?»,«Нешесаннантұрады?»,«Еңүлкенсанқандай?», «Еңкішісанқандай?»сұрақтарынталқылап,жауаптарынанықтаймыз. жүктеу/скачать 2,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|