Микроскоптың құрылысымен танысу. Микроскоптың құрылысы
жүктеу/скачать 353,04 Kb.
|
1 зерт
| Электрондық микрскопия
Электрондық микроскоптың құрылыс принципі жарық микроскопияға ұқсас, сәулелерінің роін электр тогы мен қыздырылған ваккумда орналасқан вольфрам жібінен атарайтын электрондар атсқыны атқарады., әйнек линзалардың орнында электромагниттер болады. жарық микроскоптың объективі мен окулярына электрондық микроскопта магниттік катушкалар сәйкес келеді. Электрондық микроскопия міндетті түрде ваккум болуы қажет, себебі ауада электрондар алысқа өте алмайды, оттегі, азот немесе көмір қышқыл газы молекулаларымен кездессе олар бөгеліп, өз жолын өзгертіп шашырап кетеді. Электрондар тасқынның бағытын қажетіне қарай қуатты электр өрісі немесе магнит өрісімен өзгертуге болады. егер электрондардың жылдамдығын үдетсе электрндық микроскоптың шешуші қабілетіартады. Техникалық тұрғыдан қазіргі кезде бұл қиын мәселе емес. Тостың кернеуі 40000-100000 вольт болса, электрондар жылжамдығы секундына 200000 см-ге жейін жетеді. Электронды микроскоп электр энергиясының іске асады. электрқоректендіргіш жүйенің барлық байланысы металл шкафта, микроскоп колоннасының артында орналасады. Электронды линзадан өткенде ауа бөлшектерімен қақтығыспас үшін микроскоп жанында орналасқан екі вакуум-насос колоннадағы ауаны сорып тастайды. Егер ауа бөлшектеріне соқтығысса көрініс нашарлайды. Микроскоппен жұмыс кезінде диаметрі 0,1 мм вольфрамды электрлі ток келіп тұрса, электронды пушкада электрондар көп жиналады. Жоғары тоқ кернеулігінің (50000 В) жіпті тастап кететін электрондар колоссальды жылдамдыққа ие болады және микроскоп колоннасының ішіне енін, онда магнитті полядан кейін біртіндеп үш линзадан өтеді: конденсорлы, объективті және проскционды. Конденсорлы линза электрон түйірлерінің шашырандысын концентрлейді және зерттелетін объектке бағыттайды; объективті және проекционды линза көріністі тез арада ұлғайтып электрондарға екі жақтама бұзушы әрекет етеді. Бақылаудағы объекттің соңғы көрінісі экранда көрінеді. Экран электрондарының соққысынан объект көрінісі жарықтандырып көрсететін люменисцирлеуші құраммен қапталған экранның астында зерттелетін объекттің қажетті жерлерін суретке түсіріп алатын фотокамера орналасқан. Электрондық микроскопияны жүргізу үшін препаратты дұрыс дайындау керек. бактерия, вирус және басқа биологиялық объектілер ортадан,тұздан, ұлпадан араласпауы керек. бұл дифференциальді центрифугалау арқылы дистилденген суда жуумен жетеді. Жуылған объектте өте жұқа пленка тәрізді пластинкалық материалған жағылады, мысалы, заттық әйнекті ауыстырылатын коллодия. Оны дайындау үшін 1,5% амилацетаттағы колодия ерітіндісі тамшысын судың үстіне жағады. Еріткіштің булануынан кейін қалыңдығы 0,0000001 см жіңішке пленка пайда болады. Бұл пленканы өте майда ұяшықтармен торға ауыстырады және оған бактериялы препарат дайындайды( препарат боялмайды). Сосын препаратты дистилденген сумен жуады, микроскопттың қабылдау камерасының ұстағышына бекітіп, кептіреді. Бұндай жұқа қабықша сәулелер объективтік линзалар арқылы қалып қоймай түседі. Электрондық микроскоп арқылы объектінің 40000-50000 рет үлкейтілген көрінісін көре аламыз. Келесі оптикалық үлкейту 5-6 рет 200000 – 300000 рет қажетті үлкейтеді. Электрондық микроскоптың кемшілігі – микроорганизмдерді тек фиксирленген күйде себебі электрондар препарат арылы тірі клеткаларды өлтіреді. Электрондық микроскоп жарықтандырғыш немесе трансмиссионды деп аталады. Сканирлеуші (ерітіндіде) микроскопта, атына сай, жарықтанған экранда көрініс құрылымданатын электрондар тобыры сәулелену арқылы үлгіні сканирлейді. Сколды әдіс кезінде (қатыру – еріту) клетка мембранасының ішкі құрылысының сәулеленуі жүреді. Клеткалар крио – протектордың қатысуымен сұйық азотта (-1960С) қатырылып, скол алу кезінде қолданылады. Сколдың қалыңдығы екі қабатты липидті гидрофобты ортасынан өтеді. Жалаңашталған мембрананыңішкі жағы платинаны өзіне тартады. Алынған репликтер сканирлеуші электронды микроскоппен зерттейді. ДИК (дифференциалды – интерференцялық контраст) – мөлдір препаратта контраст түзуші керемет механизм болып табылады. ДИК-пен микроскопиялау жарық көзінің қимылымен интерференциялық жүйе болып табылады. Берілген әдістің көмегімен препараттағы жоғары және төменгі кеңістік бөлшектері оптикалық жолдарда градиентті бейнелейтін монохроматты белгілі көрініс алуға болады. препараттың бір-бірінен айырмашылығы аз аймақтары контрасты қарама-қарсы болып келеді. Оптикалық пучоктардың градиенті көп болған сайын көріністің контрасты жақсарады. Хоффманвты контраст(Х.К.) оптикалық фаза градиенті арқылы боялған және болялмаған препараттардың контрастын жоғарылататын қисық сәулелендіру әдісі болып табылады. Х.К. пластинкалы табақшада тірі үлгілердің үш жақты жоғары дәлділікті бейнені көруді іске асыра алады. Бұл әдіс арқылы жұмыс аймағындағы қашықтыққа қарамастан көру аймағындағы қозғалысты, мысалы, микроманипуляция жүргізгенде, дәл көруге болады. Х.К.-ті флуоресцентті сәулелендіру микроскопында қолдануға болады. Х.К. фазалы контрастқа қарағанда артығырақ. Объект бейнесінің контуры бойынша жарықтандырудан пайда болатын фазалы контрастың Гало тиімділігі белгілі. Нәтижесінде іздер маңызды ақпараттан айырылып қалуыңыз мүмкін. Х.К. Гало, шеткі құрылым қасиетін оңай анықтауға болады, мысалы бұрыштар мен қашықтықтарда анықтайды. жүктеу/скачать 353,04 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|