Мұны анықтау үшін соқтығысуға дейінгі жылдам-дықтар 1және 2болса, бірінші молекуланың екіншісіне қатыс-ты салыстырмалы жылдамдығы ( 17-сурет ).
Жалпы молекулалардың барлығы қозғалыста болған-дықтан, соқтығысу саны қабырғаға қатысты молекула-лардың орташа жылдамдығымен емес бір-біріне қатысты орташа салыстырмалы жылдамдықпен анықталынады. Мұны анықтау үшін соқтығысуға дейінгі жылдам-дықтар 1және 2болса, бірінші молекуланың екіншісіне қатыс-ты салыстырмалы жылдамдығы - (17-сурет ).
17-сурет
Бұл ұшбұрыштан
= +
Бірнеше шамалардың қосындысының орташа мәні бұл шамалардың орташа мәндерінің қосындысына тең болуы керек. Олай болса,
= 2+ 2 -2 (2.66)
Барлық молекулалардың абсолют жылдамдықтарының орташа мәндері бірдей болады:
2 2 2 Бұлардың қозғалысының барлық бағытта теңықтималдығынан және векторларының арасындағы бұрышы әр соқтығысудан кейін кем, не үлкен шамаға өзгереді. Сондықтан тең ықтимал мәндерінде теріс әрі оң шамаларын қабылдап, ал оның орташа мәні нольге тең болады: . Олай болса (2.66) теңдеуінен шығатыны:
= ,
яғни, молекулалардың бір - біріне қатысты орташа салыстырмалы жылдамдығы абсолют орташа жылдамдықтан шамаға артық. Ендеше барлық молекулалардың қозғалысын ескергендегі бір молекуланың бірлік уақыттағы соқтығысуының орташа саны
