Молекулалық физика. Оқу құралы. Қызылорда, 2003ж., 155 бет
натадағы қиманың, ал жоғарыдан төмен түскен молекулаларға координатындағы газ ағынының жылдамдығын қосу керек
жүктеу/скачать 0,84 Mb.
|
жаңасы 1-2тарау мол-физ
- Бұл бет үшін навигация:
- . (2.70) Ал әсер етуші күш (2.71)
| натадағы қиманың, ал жоғарыдан төмен түскен молекулаларға координатындағы газ ағынының жылдамдығын қосу керек.
Олай болса, төменнен жоғарыға S ауданы арқылы бір молекула орташа импульс құраушысын алып өтсе,керісінше- . Бұған сәйкес жоғары қабаттағы молекула төменгі қабатқа импульс құраушысын тасымалдаса, керісінше, - .Бұл екі шаманың айырымы 2 - бір қабаттан келесі қабатқа бір молекуланың өткендегі қозғалыс мөлшерінің өзгерісін көрсетсе, толық қабаттың импульс өзгерісін табу үшін бұл шаманы уақыттағы S ауданшадан өтетін молекулалар санына көбейтуіміз керек. Ол үшін табаның ауданы S биіктігі орташа жылдамдыққа тең тік параллелипедтегі жылулық қозғалысты қарастырамыз. Барлық молекулалардың ішіндегі ауданша арқылы тек осыған тік молекулалар ғана өтсін. Олай болса, молекулалар қозғалысының теңықтималдығынан тік бағытта барлық молекулалардың 1/3 бөлігі қозғалады. Егер газ тығыздығы біркелкі болып, бірлік көлемдегі молекулалар саны болса, онда параллелипедтегі молекулалар саны болады да, бірлік уақытта S ауданша арқылы бір бағытта молекулалар өтеді. Ал dt уақыттағы өтетін молекулалар саны тең болады. Яғни, жалпы импульстың өзгеруі мынадай формуламен өрнектеледі: . (2.70) Ал әсер етуші күш (2.71) (2.69) мен (2.71) өрнектерін салыстыра отырып тұтқырлық коэффициентінің мынаған тең екендігін көруге болады: , (2.72) мұндағы, - газ тығыздығы. Газ тығыздығы p қысымға g пропорционал,ал молекулалардың еркін жүріс жолының ұзындығы қысымға p кері пропорионалдығынан көбейтіндісі қысымға байланыссыз болады да, ол тұтқырлық коэффициентінің газ қысымына байланыссыз екендігін көрсетеді. Газ қысымы төмендегенде бірлік көлемдегі молекулалар саны азайып ол қабаттар арасында импульс тасушы молекулалар саны азаюына алып келеді. Бұл уақытта молекулалардың еркін жүріс жолының орташа ұзындығы үлкейіп қарама-қарсы бағыттағы тасымалданатын импульстің өзгерісі өседі. Бұл екі құбылыс бірін-бірі компенсациялап, нәтижесінде қабаттан қабатқа молекулалар арқылы тасымалданатын импульс қысымға байланысты болмай қалады. (2.72) формуласындағы орташа жылдамдық абсолют температураның квадрат түбіріне пропорционал болғанымен, газ тұтқырлығы тәжірибе бойынша шамаға қарағанда тезірек өседі. Температура артқанда газ молекуласының жылулық қозғалысының орташа жылдамдығы артқанымен молекуланың эффективті диаметрі кемиді. Олай болса (2.68) формула бойынша молекулалардың еркін жүріс жолының орташа ұзындығы өседі. Яғни температура артқанда және өсуінен тұтқырлық артады. Бұл тұтқырлықтың қарағанда тезірек өсуіне алып келеді. жүктеу/скачать 0,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|