Монография центр уйгуровед 13112019. indd
Kazakistan’da Uygurlarının Sosyo-Kültürel Yaşamı
жүктеу/скачать 2,74 Mb. Pdf көрінісі
|
2019 УЙГУРОВЕДЕНИЕ В КАЗАХСТАНЕ И ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ, АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ, СОВРЕМЕННЫЕ ДОСТИЖЕНИЯ - материалы конференции(отв.ред. А.Б. Дербисали, Р.У. Каримова)
| 3. Kazakistan’da Uygurlarının Sosyo-Kültürel Yaşamı
Çin-Kazakistan sınırında yer alan Korgas’tan başlayarak Almatı şehri yakınlarına kadar uzanan geniş ovalara yerleşen Uygurların büyük bir kısmı çiftçilikle geçimini sağlamaktadır. 20. yüzyıl başlarındaki iskân politikasında da bu coğrafyanın tarım faaliyetleri için uygun olması dikkate alınmıştır. Uygurların geniş tarım arazilerine sahip olanlar arpa, buğday, mısır gibi hububatları ekip biçerken; daha az toprağa sahip olanlar elma, armut, şeftali gibi meyve bahçeleriyle yaşamını devam ettirmektedir. Kırsal alanlarda yaşayanlar için ise en önemli geçim kaynağı hayvancılıktır. Doğu ile batıyı birleştiren ve Kazakistan sınırları içinde kalan tarihî İpek Yolu’nun etrafına yerleşen Uygurlar, yüzlerce yıllık ticaret geleneğini bugün Kazakistan’da da sürdürmektedir. Uygurların bir kısmı Çin’den ve başka ülkelerden getirilen ürünleri pazarlarda satarken, bu coğrafyada üretilen ürünleri de çeşitli ülkelere satmaktadır. Kazakistan’da Uygurların ana dilinde eğitimine imkân veren ilk ve ortaöğretim kurumları mevcuttur. Almatı eyaletine bağlı bölgede toplam 62 civarında okulda Uygurca eğitim verilmektedir. Bu okullardan 12 tanesi “Uygur Mektebi” olup Uygurca, Kazakça ve Rusça eğitim vermektedir. 50 civarında okulda ise “Uygur Sınıfı” olarak adlandırılan Uygurca eğitim verilen derslikler mevcuttur. Günümüzde Kazakistan’da bulunan üniversitelerde “Uygur Dili ve Edebiyatı” bölümü mevcut değildir, dolayısıyla üniversitelerde Uygur Türkçesiyle eğitim verilmemektedir. R. B. Suleymanov Şarkiyat Enstitüsü içerisinde “Uygur Tetkikat Merkezi” bulunmaktadır ve burada Uygur tarihi, folkloru, dili ve edebiyatı gibi alanlarda araştırmalar yapan akademisyenler yer almaktadır. Kazakistan’da 130’dan fazla etnik grup bir arada yaşamaktadır. 167 Bu durum ülkede farklı kültürel yapıların bir arada yaşamasına, diğer taraftan da her kültürel yapının kendi sürekliliğini sağlaması için kültürel değerlerine ve mirasına sahip çıkmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda Uygurların belirli bir coğrafyaya yerleşmiş olmaları (Yarkent, Uygur rayonu) ve Almatı merkezinde belirli mahallelerde iskân olmaları geleneksel yapılarını sürdürmeleri açısından büyük bir etkiye sahiptir. Saha araştırmamızda tespit ettiğimiz ve Uygurların Almatı merkezinde yoğun olarak yaşadıkları yerleşim yerleri şöyledir: Sultan Kurgan, Drujba (Dostık), Gorniy Gigant, Zariya Vostok, Malaya Stanitsa (Razvilka- Tatarka), Aerodromnıy, Köktöbe, Höcet, Kalinina (Tuzdıbastav/Besağaç), Krasnoe Pole (Güldala), Kızılgayrat (Talgar Rayonu), Krasnıy Vostok (Akjar), Verhnıy Çapay, Energetiçeskiy, Uzunağaç, Koşmambet, Kaskelen (Karasayskiy Rayonu), Altıncı Birgeda, Nikolayevka, Gress, Aynabulak (I, II, III, IV), Karasu, Boralday, Algabas ve Kızıltuğ. жүктеу/скачать 2,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|