Музыкалыќ іс-јрекетініѕ психологиясы


Музыкант және музыкант емес: қабылдаудың түрлері және дамуының айырмашылығы



бет14/95
Дата06.02.2022
өлшемі1,55 Mb.
#26530
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   95
2.4 Музыкант және музыкант емес: қабылдаудың түрлері және дамуының айырмашылығы
Музыкалық қабылдаудың музыкалық қабілетінің негізгі даму жолдары, нақты мақсатқа жету үшін педагог-музыканттың кәсіби деңгейлігі – ол: бірінші рет естілген музыкалық шығарма болашақ музыканттың шығарманы партитура ретінде (түрінде) елестетуі.
(Үлгі: Моцарт, эксперимент: №40 симф. 9 түрі ойналды, ауыстырды, батыс түрі, т.с.). Табиғат берген есту сезімі әртүрлі деңгейде дамиды, жағдайға байланысты.


2.5 Композитордың қабылдауы – музыкалық қабылдаудың
ерекше түрі
Музыкалық қабылдаудың даму жолындағы әдіс - тәсілдерінің негізгі жолы - өзі музыка жазуы.
Композитор – бұл музыкант, жоғарғы деңгейдегі музыка қабылдауының эстетикалық сапалылығының көрсеткіші. Композитор – жоғарғы деңгейдегі кәсіби-музыкант, композиторда музыканы қабылдауының сапалығының көпшілігі жоғары түрде көрінуі (эстетикалық қабылдаудың бағыты музыкалық процесінің, музыкалық ойының біртұтастылығы, қорытындысы ретінде). Моцарт былай депті: ... мен музыкалық шығарманы біртұтастай, бір көріністен байқаймын. Шығарманың музыкалық идеясы болу керек, оның негізгі түйіні, ортасы, сол ортада өзінің ойын, шығармашылығын әкелуі.
«Музыканы қалай жазу керек? ... ол музыкаға айналғанша, мен өз уайымымды ішімде сақтай жүрем және де уайымым бірнеше рет музыка болады...». Тыңдалған, уайымдалған әлем композитордың ойында, сезімінде жүреді, шығармашылық материал іздеуінде болады да табады.
Композитордың қабылдау сапалығы – эстетиканың ұлғайюы, музыкалық тұтастылығының логикасы, ұйқастық сезімі, ерекше есту сезімділігі, қабылдаудың шығармашылық белсенділігі. Осы айырмашылықтар мен ерекшеліктер арқылы қабілеті мен дарындыны сезуге болады.
Музыка сабағында композициялық, шығармашылық кезеңдер ойынмен ашылатыны дәлелденген. Ойнау арқылы балалар түрлі шығармаларды, әуендерді, әндерді т.б. әуенді шығара (жаза) алады (музыканы олар ертегі, аңыз, мультфильм, ойыншықтар, хайуанаттар арқылы тез қабылдайды). Ол үшін балаларға музыкалық сауатының негізін үйрету, көрсету керек: қарапайым норма, қатегория, өнердің заңдылықтары т.б. Әуен үнемі қозғалыста: дамуда, жоғары, төмен, бір жерде, дыбыс биікте, төменде, бір жерде, қатты, ақырын, ырғағы бар екен, екпіні, көңілді, мұңды, тез және баяу музыка болады.


2.6 Музыкалық қабылдауды тереңдету барысындағы интонациялық (дыбыс биіктілігі) - әуенді есту сезімі және оның ролі
Музыканың алғаш шығуы – ол интонация, дәлірек айтса – интонациялық әуенді есту қабілеті. Ал, әуен – құрастырылған дыбыстардың бірізділігі және музыкалық ойдың бейнелеушілігі.
Сондықтан, интонацияны-әуенді есту қабілеті – адамның музыканы қабылдау қабілеті, интонациямен ішкі сезімнің логикалық түрде қауымдасқаны, байланысқаны, біртұтастылыққа біріккен көркем образдардың түрлері.
Интонацияны - әуенді есту қабілеті іс-әрекеттің кездейсоқ, алғашқы кезіндегі түрлерінде қалыптасады (музыка тыңдаудан басталады) және музыкалық құбылысты қабылдау қабілетін дамытады (мектеп жағдайында), ал жоғары оқу процесінде - жоғары деңгейдегі дамулық, нәзіктілік, саққұлақ интонацияны-әуенді есту қабілеті талап етіледі.
... интонацияны-әуенді есту қабілеті орындаушылық әрекетте қалыптасады, дамиды. Негізгі мәнерлеушілік құралдарының бірі – интонация, оны қалай сезінемін, оны қалай жеткіземін ... оған музыкалық-орындаушылық мазмұны жатады.
Орындаушылық әрекетіндегі музыка интонацияны-әуенді есту қабілеті интервалдарды алғыр қабылдауына байланысты. Ал әуенді интервал музыкалық жүрісіндегі үрдіс, мықшыңдаудың дәрежесі (степень напряжения).
Қорытындыласақ, интонацияны-әуенді есту қабілетінің кемелдігі, жаңа сапалылығы - оқушылардың музыкалық-есту әрекетінің белсенділігі, оның мықшыңдауының дәрежесі, әсерленушілігі мен музыкамен шұғылдану белсенділігі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   95




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет