Н. А. Баранова Г. Е. Есімхан маркетинг



бет7/17
Дата31.01.2018
өлшемі3 Mb.
#36822
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   17


3 Тауардың өмірлік циклі

Тауардың өмірлік циклі – бұл тауардың нарықта пайда болу сәтінен бастап, нарықтан шығу сәтіне дейінгі өмір сүру кезеңі (4 суретті қараңыз).



Табыс көлемі



уақыт

Нарыққа шығу Өсім Жетілу Түсу


4 Сурет. Тауардың өмірлік циклі
Тауардың өмірлік циклінің сатыларының негізгі сипаттамалары және өндірушілердің типтік жауапты әрекеттері 6 кестеде көрсетілген.

Жетілу сатысында маркетингтің есептері тауардың өмірлік циклін ұзартуға арналған шараларға бағытталады:



    • нарықты терең сегментеуге және жаңа нарықтарды игеруге;

    • өнім ассортиментінің дифференциациясына;

    • жарнамалық компаниялардың бәсекелестігіне;

    • тауарларды сатып алушылардың осы тауарларды жиірек тұтынуды ынталандыру мен сыйға тарту;

    • тауарды тұтынудың әртүрлі амалдарын іздестіру;

    • бағаларды төмендеуі және т.б.

6 Кесте


Тауарлардың өмірлік циклы:

өндірушілердің негізгі сипаттамалары және әдеттегі өндірушілердің



жауап реакциялары





Енгізу кезеңі

Өсу кезеңі

Есею кезеңі

Төмендеу кезеңі

СИПАТТАМАЛАР

Өткізу

Әлсіз

Тез өсіп бара жатқан

Баяу өсіп келе жатқан

Төмендеп бара жатқан

Пайда

Өте аз немесе мүлдем жоқ

Максималды

Азайып бара жатқан

Төмен немесе нөлдік

Тұтынушылар

Жаңаны жақсы көретін

Жаппай нарық

Жаппай нарық

Артта қалған немесе консервативті

Бәсекелестер саны

Көп емес

Үздіксіз өсіп жатқан

Үлкен

Кемімелі

ӨНДІРУШІЛЕРДІҢ ЖАУАП РЕАКЦИЯЛАРЫ

Негізгі стратегиялық күш салулар

Нарықтың кеңейтілуі

Нарыққа терең кіру

Нарықтағы өз үлесін қорғау

Өндірістің рентабельділігін арттыру

Маркетингке шығындар

Жоғары

Жоғары, бірақ пайыздық қатынаста төмендеу

Қысқарып жатқан

Төмен

Маркетингтің негізгі күш салулары

Тауар туралы ақпараттандыруды құру

Маркага құмарлықты құру

Маркаға құштар болдыру

Селективті әсер ету

Тауарды бөлу

Бірқалыпсыз

Бірқалыпсыз

Интенсивті

Селективті

Баға

Жоғары

Біраз төмендеу

Ең жоғары

Өспелі

Тауар

Негізгі нұсқа

Жетілдірілген

Дифференциал

данған


Перспективаны жоғалтпаға жеке тауарлар

График иірілген қисық пішініне ие болады (5 суретті қараңыз)

5 Сурет. Тауардың өмірлік циклының созылуы
4 Тауарлық белгі және оны қолдану

Тауарлық белгі – бұл тауарға оны басқалардан ерекшелеу және өндірушісі тағайындаған, бекітілген тәртіпте тіркелген белгі. Ол сурет (символ, белгі) белгілі әріптердің, сандардың үйлесімі ретінде келеді. Сатып алушы үшін тауарлық белгі – бұл сатып алуға себеп және өзіндік сапаның кепілі. Тауарлық белгілерді сипаттаудың түрлері 6 суретте көрсетілген.

ФИРМАЛЫҚ БЕЛГІ – бұл символ, сурет, ерекшелейтін түс немесе белгілеу.

ФИРМАЛЫҚ АТАУ – бұл атап айтуға келетін сөз, әріп немесе олардың тобы.



ТАУАРЛЫҚ БЕЛГІ – бұл фирмалық атау, фирмалық белгі, тауардың сипаты немесе олардың үйлесімі.


ТАУАРЛЫҚ СИПАТ – бұл персонифицияланған тауарлық марка.



6 Сурет. Тауарлық белгілерді сипаттаудың түрлері
Тауарлық белгіге қойылатын негізгі талаптар:

1. қарапайымдылық; 3. тартымдылық;

2. индивидуалдылық; 4. сақтау қабілеттілік.

Берілген тауарлық марканың ұзақ мерзімді сатып алушылық таңдауы, бәсекелес тауарлар арасында нарықтағы белгілілігі брендтің көмегімен көрсетіледі.

Тауарлық белгі - әлдеқайда кең түсінікті – «фирмалық стильдің» құрамдас бөлігі. Фирмалық стиль – тауар өндірушіні және оның өнімдерін бәсекелестерге және олардың тауарларына бір уақытта қарама-қарсы қоятын, сыртқы ортада қабылданатын (тек потенциалды сатып алушылармен ғана емес) өнім өндіруші сатушының барлық өнімінің белгілі тұтастығын қамтамасыз ететін тәсілдердің (графикалық, түстік, пластикалық, тілдік және басқалар) жиынтығы.


  1. Тауарларды қаптау және маркалау

Қаптама – тауардың қабықшасы. Ішкі, сыртқы және көліктік қаптаманы бөліп көрсетуге болады.

Қазіргі кезде қаптаманың рөлі өсті, сондықтан көбісі оны маркетинг кешенінің бесінші құрамдас бөлігіне қосады (packing - қаптама).



Қаптаманың негізгі функциялары:

- тауарды орналастыру және ауыстыру;

- тауарды қолдануды жеңілдету;

- нарықты сегменттеуге араласу;

- өткізу арналарының жұмысына араласу;

- тұтынушымен байланыс құралы;

- жаңа өнімді, оның сипатын қалыптастыру құралдары.
Қаптамаға қойылатын негізгі талаптар:


    • тауарлық қаптаманың пішіні, көлемі, түсі назар тартарлық болу керек;

    • қаптама тұтынушылардың ойында тауар туралы жағымды пікір тудыру керек;

    • тауар мен оның қаптамасының түсі арасында ойластырылған байланыс болу қажет;

    • өндірушінің тауарларының бірыңғай сипатта рәсімделген қаптамасы болуы тиіс;

    • қаптама өте жиі ауыстырылмауы тиіс, өйткені бұл тауарлардың танылуын қиындатады;

    • қаптамада тұтынушы үшін қажетті ақпарат болуы тиіс.

Тауарларды маркалау этикетка, штрих кодтар және сондай басқа да құралдардың қолдануымен жүргізілуі тиіс. Ол тауарларға бекітілген биркалар немесе қаптаманың айрықсыз бөлігі болып табылатын тұтас графикалық композиция түрінде болуы мүмкін.



  1. Тауарлық саясат жүйесіндегі қызмет көрсету

Қызмет көрсетудің (сервис) екі түрлі мағынасы бар: жеке меншік қызмет көрсету (консалтинг, шаштараз) және соңғы тұтынушы немесе делдалдар үшін өз өнімі бойынша қызмет көрсету.

Қызмет көрсетудің қажеттілігі ең алдымен, өндіруші өз тауары үшін тұрақты нарықты қалыптастыруға ұмтылуынан туындайды. Жоғары сапалы тауар бойынша сауатты түрде қызмет көрсету тауарға деген сұранысты жоғарылатады, кәсіпорынның коммерциялық жетістіктерге жетуіне үлес қосады, оның беделін жоғарылатады. Қызмет көрсету сату алдындағы, сату барысындағы, сатудан кейінгі деп бөлінеді, өз кезегінде соңғысы кепілдікті және кепілдіктен кейінгі деп те бөлінеді.


6.2 Бақылау сұрақтары


  1. Маркетингтегі тауар деген не? Тауардың қандай деңгейлерін бөліп көрсетуге болады?

  2. Тауарды қандай белгілері бойынша жіктейді?

  3. Тауарлық белгіге қандай талаптар қойылады? Тауарды қаптау қандай функцияларды атқарады?

  4. ТӨЦ деген не және оны ұзартудың қандай тәсілдері белгілі?

  5. Тауарға сервистік қызмет көрсету деген не?


6.3 Тест сұрақтары
1. Күнделікті сұраныс тауарлары сипатталады

A) арнайы дүкендер желісі бойынша таралу;

B) сатушымен қосымша кеңесіне мұқтаждықтың жоқтығы;

C) жоғары бағамен сатылу;

D) тек жеке категориядағы сатып алушыларға таратылу;

Е) бутиктер арқылы таратылу.

2. «Тауар деңгейі» түсінігі

A) тауардың бірнеше орамының болуы;

B) тауар сипатталатын позициялар;

C) тауар сорты, оның сапасы;

D) тауарлық белгінің болуы;

E) делдалдар саны.

3. Тауарлық марка арналған

A) тауарға жетпей тұрған сапаның орнын толтыру;

B) тауарға жоғары бағаны тұтынушыға негіздеу үшін;

C) нарықтағы ұқсас тауарларды дифференциалдау үшін ;

D) жетпей тұрған сапаның орнын толтыру және тауарға жоғары баға негіздеу үшін;

E) өндірісті басқару үшін.

4. Сервисті жүзеге асыру байланысты

A) тауарды бекітумен;

B) тауардың жоғары бағасына;

C) тауардың төмен бағасына;

D) тауардың жоғары емес бағасына;

E) дұрыс жауабы жоқ.

5. Тауарларға арнайы сервис керек

A) тек инвестициялық тағайындау үшін;

B) тек тұтынушылық тағайындау үшін;

C) тек техникалық қиын тауарлар үшін;

D) күнделікті сұраныс үшін;

E) дұрыс жауабы жоқ.

6. «Мary Kay» фирмасының ерін далабы

A) бекіткішті тауар;

B) ойластырылған тауар;

C) шынайы тауар;

D) бекіткішсіз тауар;

E) шынайы емес тауар.

7. «Арарат» маркалық конъягы

A) күнделікті сұраныс тауары;

B) таңдалған тауар;

С) беделді тауар;

D) пассивті сұраныстағы тауар;

E) кең сұраныстағы тауар.

8. Сіз ем ретінде минералды суды қолдандыңыз делік. Мұндай жағдайда сізге қолдану керек

A) тетрапактағы суды;

B) шыны бөтелкедегі суды;

C) пластмассты бөтелкедегі суды;

D) темір бөтелкедегі суды;

E) темірпластмассты бөтелкедегі суды.

9. Тауар этикеткасында штрих-код көрсетілген: 4/7/5/0/0/2/7/2/2/0/3/0/6/. Штрих-кодтың алғашқы үш саны анықтайды

A) ассортиментті орнығу коды;

B) ассортиментті топтағы код;

C) кәсіпорын коды;

D) мемлекет коды;

E) бақылау саны.

10. Пассивті сұраныстағы тауарларға жатады

A) көліктер, құрал-жабдықтар, ғимараттар;

B) мұндай тауарлар жоқ;

C) нан, сүт, шай;

D) тұтынушы мұндай тауарды біледі, бірақ сатып алу жөнінде ойланбайды;

E) материалдар және комплекттер.


6.4 Тәжірибелік жаттығулар
1 тапсырма. Төменде негізгі терминдер және оларға жеке анықтама берілген. Берілгендерге қандай терминдер сәйкес екендігін көрсету керек

А. Шынайы орындалған тауар

Л. Қаптама

Б. Тұтынушы тауарлары

М. Маркалау

В. Өндірістік мақсаттағы тауарлар

Н. Тауар маркасы

Г. Тауардың өмірлік циклі

О. Фирма стилі

Д. Өсу сатысы

П. Сервис

Е. Ену сатысы

Р. Брэнд

Ж. Жетілу сатысы

С. Логотип

З. Түсу сатысы

Т. Слоган

И. Тауарлық белгі

У.Фирма блогы

К. Кепілдік сервисі

Ф. Сатылым алдындағы сервис








Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   17




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет