| Анимизм. Қазақтар дүниедегі жан-жануар, аң-құстар әр үйдің, жеке адамның, тіпті ұсақ жәндіктердің өз иесі - Рухы бар деп түсінген. С.А. Токаревтың зерттеулері көрсеткендей, әрбір рудың өз Жебеушісі, яғни ежелден бері тіршілік етіп келе жатқан рухтас "мыс" құдіреті болады. Ал марқұм болғандардың жандары "кормос", бірақ ешбір байланыссыз (Токарев).
"Аспан рухы", "Жер-су рухы", "Таудың рухы" т.б. Л. П. Потаповтың анықтамасынша, "оларға табыну рулық меншікпен, кәсіптік құдіретпен бірігіп кеткен" /Потапов Л. П. Алтайдағы тауға табыну әулиелігі. Советтік этнография. – Москва. 1969. –35 б/. Мұнда таулардың, өзен мен көлдердің киелі Аруағын қастерлеу емес, сол таудың, өзен мен көлдің өзін қастерлеп құдірет тұту, яғни, біз бұл арада табиғаттың рух-бейнесін емес, өзін тіріге санап қастерлеу ісін кереміз. Бұл анимистикалық дүниетанымның ең бір көне түрі -анимизм деп аталады (Штернберг). Жалпы анимизмнің қазіргі кездердегі барлық діни жүйелерге өзек болғандығы және жай ғана құбылыстан күрделі құбылысқа қарай өрлей дамығаны ғылымда мәлім жайт.
Достарыңызбен бөлісу: |
