Насих және мансұх
1
. Насых түсінігі мен оны білудің
маңыздылығы
Алла
тағала
тарапынан
келген
шариғаттардың асыл мақсаттарының бірі –
адамзат
баласын
Жаратушысымен
байланыстырып, адамдардың өзара қарым-
қатынастарын реттеу.
Бір Аллаға сенім – барлық
пайғамбар
бір ауыздан шақырған, заман мен
қоғамның ауысуымен өзгермейтін негіз. Ал,
құлшылық пен
адамдардың арасындағы өзара
қарым-қатынас нормалары,
әр кезеңде келген
шариғат пен қоғамның талаптарына сай өзгеріп
отырды.
Діннің негізі қаланып жатқан орта мен
діни танымы кемелденген қоғамға дінді жеткізу
жолдары мен шариғат заңдылықтарын бекіту
тәсілдері бірдей болмайтындығы белгілі.
Алла
тағала асқан даналығы
және шексіз ілімімен
барлық нәрсені қамтығандықтан, пенделерінің
пайдасын көздей отырып, алғашқыда бекітілген
шариғат үкімін кейін келген шариғат үкімімен
жоюы мүмкін. Бұл құбылыс шариғатта «насих»
және «мансұх» терминдерімен танылады.
Ендеше, осы
сөздердің мән-мағыналарына
тоқталайық.
Насых
– (
ُ خْسَّنلا
) сөзінен туындаған.
Насих
(
ا
ُ خِساَّنل
) сөзі, тілдік тұрғыда –
«күшін жоюушы»
, «
көшіруші»
деген мағыналарда қолданылса,
мансұх
(
خو سْنَملا
) сөзі
– «
күші жойылған»
,
«көшірілген»
деген мағыналарды береді. Ал, терминдік
мағынада, «насых» дегеніміз – шариғат үкімінің кейін келген екінші бір шариғат
үкімімен жойылуы. Алғаш келіп, үкімі жойылған мәтін
«мансұх»
деп аталса, кейін
келіп, алдыңғы үкімді жойған мәтін
«насих»
деп аталады.
