Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған

№ ____ бұйрығына 21-қосымша  

№ 115 бұйрығына 212-қосымша 

1. тарау. Жалпы ережелер

1. 
   Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
   
2. 
   Дене шынықтыру пәнінің басты мақсаты – ағзаның бүкіл жүйелерін дамыту, барлық дене сапаларын жетілдіру болып табылады. Дене шынықтыру пәнінің жеке тұлғаны тәрбиелеуде алатын орны ерекше. Ол білім алушының дене дамуына, әлеуметтік, дербес және рухани қасиеттерін қалыптастыруға ықпал етеді. Мектептің білім беру жүйесінде дене шынықтыру білім алушыларда салауатты өмір салтын қалыптастыруға бағытталған.
   

4. Оқу бағдарламасы:

1) дене тәрбиесі және спорттың даму тарихы туралы білім деңгейін қалыптастыруды;

2) негізгі дене сапаларын жетілдіруді, арнайы спорттық біліктіліктер мен дағдыларды дамытуды;

3) түрлі деректер арқылы ақпараттарды қолдану, оның мән-мағынасын түсіне отырып, коммуникативті дағдыларды дамытуды;

4) идеялық және зерттеу дағдыларын дамытуды;

5) адамгершілік-жігер қабілеттерін қалыптастыру міндеттерін шешуді көздейді.

5. «Дене шынықтыру» пәнін оқу-үйрену білім алушыларға:

1. 
   пән бойынша игерген білім, біліктілік және дағдыларын күнделікті өмірде қолдануға; өзінің дене дамуындағы қимыл-қозғалыс құзіретін жақсарту қажеттілігін бағалауға;
   
2. 
   жеке адамгершілік қасиеттерін дамытуға, «әділ ойын» және өзін үздіксіз жетілдіру қажеттілігін сезінуге;
   
3. 
   жекебас гигиенасын сақтау маңыздылығы мен қажеттілігін түсінуге;
   
4. 
   дене жаттығуларының адам ағзасына тигізетін оң әсерін білуге;
   
5. 
   өзінің және өзгелердің дене жағдайын бағалауға;
   
6. 
   сыни көзқарас және шығармашылық тұрғыдан ойлана білу, қиындықтарды жеңе білу мен қарым-қатынас орната білуді дамытуға мүмкіндік береді.
   

2-тарау. «Дене шынықтыру» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

6. «Дене шынықтыру» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

1. 
   5-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
   
2. 
   6-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
   
3. 
   7- сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
   
4. 
   8-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
   
5. 
   9-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
   

8. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге оқушыларды дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.

1. 
   қимыл-қозғалыс іс-әрекеттері,
   
2. 
   шығармашылық қабілеттер және қимыл-қозғалыс дағдылары арқылы сыни көзқарасты қалыптастыру,
   
3. 
   денсаулық және салауатты өмір салты.
   

1. 
   түрлі арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындау кезіндегі дәлдікті, бақылауды және үйлесімділікті дамыту;
   
2. 
   түрлі қимыл-қозғалыс комбинацияларын құру және оларды дене жаттығуларын орындауда қолдану реттілігі;
   
3. 
   арнайы спорттық техникаларды орындау кезінде қимыл-қозғалыс дағдыларын және олардың орындалу ретін түрлендіру;
   
4. 
   қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындауды жақсарту үшін өзінің және өзгелердің біліктіліктерін бағалау;
   
5. 
   бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегиялары мен құрылымдық идеяларын қолдану және бағалау;
   
6. 
   қиындықты жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қауіп-қатерлерге жауап қайтара білу.
   

1. 
   қимыл-қозғалыс әрекеттері арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу;
   
2. 
   көшбасшылық, сондай-ақ команда құрамында жұмыс істей білу дағдыларын дамыту және қолдану;
   
3. 
   қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптастыруға қажет бірқатар тиімді дағдыларды көрсету;
   
4. 
   дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді бағалау;
   
5. 
   өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін сыни тұрғыдан бағалау және оны шешудің балама жолдарын ұсыну;
   
6. 
   жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін білу;
   
7. 
   жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсету;
   
8. 
   түрлі қимыл-қозғалыстармен шарттастырылған рөлдерді орындау және олардың айырмашылықтарын сезіне білу.
   

1. 
   жекебас денсаулығы және салауатты өмір салты туралы білімді қалыптастыру;
   
2. 
   қыздырыну және қалпына келтіру жаттығуларын құру мен орындау;
   
3. 
   түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен эенергетикалық жүйемен байланысын зерттеу;
   
4. 
   денсаулықты нығайтуға бағытталған бірқатар дене жүктемелері кезінде туындауы мүмкін қауіп-қатерді басқара білу стратегиясын құру және қолдану;
   
5. 
   басқалардың дене жаттығулары тәжірибесін байыту масқатында білім, біліктілік және дағдыларды қолдану.
   

14. Негізгі орта білім берудің Мемлекеттік жалпыға міндеті білім беру стандартына сәйкес бағдарламада дене шынықтыру сабағын гендерлік қағидат бойынша (қалалық жерде – әрбір топта 8-ден кем емес ұлдар (қыздар), ал ауылдық жерде – 5-тен кем емес ұлдар (қыздар) болғанда) оқыту қарастырылған).

15. «Дене шынықтыру» пәнінің базалық мазмұны. 5-сынып.

1) Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын оқыту. Қауіпсіздік ережесі. Қысқа қашықтыққа жүгіру техникасын үйрету. Орта және алыс қашықтық техникасын үйрету. Жүгіріп келіп және бір орында ұзындыққа секіру техникасы. Әртүрлі снарядтарды нысанаға, қашықтыққа лақтыру техникасы. Топтық эстафеталық жұмыс.

2) Өзгертілген командалық ойын. Ойынның қабылдау техникасын үйрету. Негізгі қабылдау тактикасын үйрету. Ойын кезінде көшбасшылық дағдыны қалыптастыру.

3) Гимнастика арқылы денсаулықты нығайту. Қауіпсіздік ережесі. Кешенді жалпы дамыту жаттығуларының негізін құру. Акробатикалық жаттығулар орындау. Снарядтарда гимнастикалық жаттығудың техникасын үйрету. Гимнастикалық жиынтықтың негізін құру.

4) Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары. Қазақтың ұлттық ойындары. Ұлттық ойындар аясындағы тактикалар мен стратегияларды оқып үйрену.

5) Шаңғы/кросс/коньки дайындығы. Қауіпсіздік ережелері. Ағзаны қалпына келтіру техникасының түрлеріне шолу жасау. Қозғалыс техникасының элементтерін үйрету. Қашықтықты өту тактикасының негіздері.

6) Бірлескен іс-әрекеттегі ойын-сауық ойындар. Ойындағы бірлескен іс-әрекет және көшбасшылық. Ойын арқылы қиындықты шешу жолдарын оқыту. Ойын құруға арналған шығармашылық қабілет. Ойын-сауық ойындарын құру.

7) Ойын кезіндегі басып кіру дағдыларын түсіну және үйрету. Қауіпсіздік ережелері. Ойын кезінде допты иелену. Ойын кеңістігінде бағдарлау дағдыларына үйрету. Жеке және командалық ойын әрекеттері. Ойын стратегиясын құрудағы дағдыны дамыту.

8) Жеңіл атлетика дағдысын дамыту және шолу. Ойын арқылы жеңіл атлетика дағдысын дамыту. Денені қыздыру және тыныс алу жүйесін қалпына келтіру. Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулықты нығайту.

16.«Дене шынықтыру» пәнінің базалық мазмұны. 6-сынып.

1) Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын дамыту. Қауіпсіздік ережелері. Әртүрлі физикалық жүктеме кезіндегі ағзадағы өзгеріс. Жүгіру секіру реттілігі. Әр снарядтарды лақтыру. Эстафеталық ойындар.

2) Командалық спорттық ойындар. Ойын техникасының дағдысын дамыту. Спорттық ойындарда тактикалық әрекеттерді қолдану. Командалық жұмыста көшбасшылық дағдысын дамыту.

3) Құрал жабдықтар арқылы гимнастика дағдыларын арттыру. Қауіпсіздік ережелері. Саптық жаттығулардың элементтері. Акробатикалық жаттығулар комбинациясын орындау. Снарядтағы жаттығулар кезіндегі өзін-өзі реттеу. Топтық композициялық жиынтық.

4) Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары. Қазақтың ұлттық ойындары. Ұлттық ойындар аясындағы тактикалар мен стратегияларды оқып үйрену.

5) Шаңғы/ кросс/коньки дайындығы. Қауіпсіздік ережелері. Арнайы қозғалыс дағдыларын дамыту. Күш пен шыдамдылықты дамыту жаттығулары. Қашқтықты жүріп өтуге шығармашылық тапсырмалар.

6) Шытырман оқиғалы ойындар. Ынтымақтастық дағдыларын дамыту. Ойындар арқылы мәселелерді шешу. Шытырман оқиғалы ойындар арқылы сыни тұрғысынан ойлауды дамыту. «Әділ ойын» және ынтымақтастық.

7) Ойындар арқылы дағдыларды жақсарту. Қауіпсіздік ережелері. Допқа ие болу әдісінің негізгі элементтерін дамыту. Ойын кезінде алаңда бағдарлау дағдыларын оқып үйрену. Тактикалық іс-әрекеттердің негіздері. Өз ойындарын қайта қарау және көрсету.

8) Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын жақсарту. Ағзаның бейімделу қабілеттерін дамыту. Қозғалысты дене қыздыру элементтері. Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулықты нығайту.

17.«Дене шынықтыру» пәнінің базалық мазмұны. 7-сынып.

1) Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын дамыту және жақсарту. Қауіпсіздік ережелері. Қысқа қашықтыққа жүгіру. Орта және алыс қашықтықтарға жүгіру. Секіру және оның түрлері. Түрлі құралдарды лақтыру. Эстафеталық жүгірісті түрлендіру.

2) Спорт ойындары арқылы командалық бірлесу әрекеттері. Ойын әдісін жақсарту. Спорт ойындарындағы тактика және тактикалық іс-әрекет. Командадағы көшбасшылық дағдыларын дамыту

3) Гимнастика арқылы когнитивті және денені басқару дағдылары. Қауіпсіздік ережелері. Саптық жаттығуларды оқып үйрену. Акробатикалық элементтер кешені. Гинастикалық қондырғылардағы жаттығулар түрлері. Орындауды құрастыру процесі және топта бағалау.

4) Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары. Қазақтың ұлттық ойындары. Зияткерлік ойындар.

5) Шаңғы/кросс/коньки дайындығы. Қауіпсіздік ережелері. Тиісті қызметті жүзеге асыру үшін денені қыздыру және қалпына келтіру әдістері. Күш және шыдамдылықты жақсартуға қозғалыс іс-әрекеттері. Кедергілерден өтуге арналған арнайы жаттығулар.

6) Шытырман оқиғалы ойындар және команда құрушы ойындар. Ойындар кезіндегі көшбасшылық және командалық іс-әрекет. Ойындар арқылы мәселелерді шешу дағдыларын жетілдіру. Балама ойын жағдайларын құру. Топтарда шытырман оқиғалы ойындар құру.

7) Басып кіру ойындарындағы түсінік пен дағдыларды оқып дамыту. Қауіпсіздік ережелері. Ойын жағдайларында допқа ие болу әдісі. Ойын кезінде алаңда бағдарлау және допты қайтару дағдылары. Тактикалық іс-әрекеттер: жеке,топтық және командалық. Өздерінің ойындарын құрастыру және өткізу.

8) Жеңіл атлетика арқылы белсенді өмір салты. Сауықтыру жүгірісі. Белгілерге тез жауап қайтару ойындары. Денені қыздыру және қалыпқа келтіру құралдары. Арнайы спорттық әдістерді орындау барысындағы қозғалысты жетілдіру. Қозғалыс белсендігі арқылы денсаулықты нығайту.

18.«Дене шынықтыру» пәнінің базалық мазмұны. 8-сынып.

1) Жеңіл атлетика арқылы денсаулық және фитнес. Қауіпсіздік ережелері. Төменгі сөре және сөрелік екпін. Орта қашықтыққа жүгіру дағдыларын дамыту. Секіруді дамытуға арналған іс –шаралар. Лақтыру кезінде күш және бұлшық ет төзімділігін дамыту.

2) Ойындар арқылы мәселелерді шешу дағдылары. Ойын жағдайында қабылдауды іске асыру. Ойынның құрлымы. Жарыс ойынын ұйымдастыру.

3) Гимнастика элементтері және оның түрлері. Қауіпсіздік ережелері. Орнында және қозғалыста орындау жаттығулары. Акробатикалық жаттығулар тізбегі: Тепе-теңдік және секіру. Снарядтарда гимнастикалық жаттығулар жиынтығы. Еркін ырғақты гимнастикалық жаттығулары.

4) Қазақ халқының дәстүрлі ойындары. Қозғалмалы ойындар. Қазақтың ұлттық ойындары.

5) Шаңғы/кросс/коньки дайындығы. Қауіпсіздік ережелері. Жаттығу және тыныс алу техникасы арқылы физикалық қасиеттерді дамыту. Арнаулы дамыту жаттығуларының техникасын бекіту. Әртүрлі кедергілерден жүгіру.

6) Командалық ойын белсенді қозғалыстың іс-әрекеті. Командалық ойындардағы көшбасшылық. Ойын кезіндегі қозғалыс үйлесімділігін дамыту. Логикалық ойлау қабілетін дамыту ойындары. Сергектікті, тапқырлықты және ұқыптылықты дамыту ойындары .

7) Командалық ойындардағы негізгі дағдылар. Қауіпсіздік ережелері. Ойын техникасы. Ойын тактикасы. Ойындағы шығармашылық белсенділік.

8) Жеңіл атлетика дағдылары арқылы денсаулықты нығайту. Ойлы-қырлы жерлерден жүгіру. Төзімділікті дамыту бағытындағы іс-әрекеттер. Секіру фазаларын қолдану. Лақтырудағы фитнес құрамдастығы.

19.«Дене шынықтыру» пәнінің базалық мазмұны. 9-сынып.

1) Жүгіру, секіру және лақтыру техникасын жетілдіру. Қауіпсіздік ережелері. Спринтерлік жүгіруді жетілдіру. Жүгіру төзімділік дағдысын жақсарту. Секірудің түрлендірілген түрлері. Лақтыруды жетілдіруге арналған жаттығулар құрастыру. Жүгіру эстафетасын өткізу жолдарын құрастыру.

2) Спорт ойындары арқылы бірлескен жұмыс. Ойын техникасы. Ойын тактикасы және тактикалық әрекеттер. Командалық жұмыс және көшбасшылық дағдысы.

3) Гимнастика арқылы денені басқару дағдылары. Қауіпсіздік ережелері. Топтық саптық жаттығулар. Акробатикалық элементтер жиынтығын құру. Гинастикалық снарядта жүйелі жаттығулар құру. Топта гимнастика жаттығулар тізбегін құру және бағалау.

4) Қазақстан халықтарының ойындары. Халықаралық ойындар. Зияткерлік ойындар.

5) Шаңғы/кросс/коньки дайындығы. Қауіпсіздік ережелері. Денені қыздыру және қалпына келтіру әдістерінің кешенін құрастыру. Күшті,төзімділікті жақсарту жатығулар жиынтығы.

6) Кедергілерден өтудегі арнайы спецификалық жаттығуларды жетілдіру. Команда құру ойындары. Ойын кезіндегі көшбасшылық және командалық іс-шаралар. Ойын кезіндегі мәселені шешу дағдысын жетілдіру. Ойын комбинацияларын құру. Баламалы ойындар құрастыру.

7) Әлеуметтік дағдылар және мәселелерді командалық іс-әрекеттерде шешу. Қауіпсіздік ережелері. Ойын жағдайында допты игеру техникасы. Ойын кеңістігінде бағыт-бағдар дағдысын жетілдіру. Жеке, топтық, командалық тактикалық әрекеттер. Топта ойын- сауық ойындарын құру.

8) Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулық және фитнес. Әртүрлі бұлшық ет топтарын қалпына келтіру жаттығулар жиынтығын құрастыру. Стайерлік жүгіру дағдысын дамыту. Секіру, лақтыру дағдысын дамыту. Қозғалыс қабілеті арқылы денсаулықты нығайту.

3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
20. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа бөлінген.

21. Бағдарламада оқу мақсаттарын кодтау ұсынылған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқу мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4. кодында «6» - сынып, «2.1» - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, «4» - оқу мақсатының реттік саны.

22. 1) қимыл-қозғалыс іс-әрекеттері:

Білім алушылар білуі тиіс…

Бөлім- шелер

5-сынып

6-сынып

7-сынып

8-сынып

9-сынып

1.1 Түрлі арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындау кезіндегі дәлдікті, бақылауды және үйлесімді-лікті дамыту

5.1.1.1 - аздаған ауқымдағы арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесім-ділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты дағдыларын білу және түсіну

6.1.1.1 - аздаған ауқымдағы арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты дағдыларын қолдану

7.1.1.1 - кең ауқымдағы арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесім-ділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты дағдыларын жетілдіру

8.1.1.1 - арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты дағдыларын көрсету

9.1.1.1 - үлкен ауқымдағы арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесім-ділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты салыстыру

1.2 Түрлі қимыл-қозғалыс комбинацияларын құру және оларды дене жаттығула рын орындауда қолдану реттілігі

5.1.2. 1 - қимыл-қозғалыс комбинация ларын және олардың кейбір жаттығулар-дағы реттілігін білу және орындау

6.1.2.1 - қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін құру және орындай білу

7.1.2. 1 - қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығу-ларындағы реттілігін жетілдіру мен жалпылау

8.1.2. 1 - кең ауқымдағы қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың орындалу реттілігін түсідіру және көрсете білу

9.1.2. 1 - қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жеткілікті техникалық деңгейде негіздеу және қолдана білу

1.3 Арнайы спорттық техникаларды орындау кезінде қимыл-қозғалыс дағдыла рын және олардың орындалу ретін түрлендіру

5.1.3.1 - қарапайым арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті білу және анықтау

6.1.3.1 - арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті таңдай білу

7.1.3.1 - арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті жетілдіре және жалпылай білу

8.1.3.1 - арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түсіндіре және көрсете білу

9.1.3.3.1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түрлендіре білу

1.4 Қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындауды жақсарту үшін өзінің және өзгелердің біліктіліктерін бағалау

5.1.4. 1 - қимыл-қозғалыс сапаларын орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілікте рін білу және анықтай білу

6.1.4. 1 - қимыл-қозғалыс сапаларын орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін түсіне және түсіндіре білу

7.1.4.4.1 - қимыл-қозғалыс сапаларын орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік терін жақсарта білу

8.1.4. 1 - қимыл-қозғалыс сапаларын орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін салыстыра білу

9.1.4.4 - қимыл-қозғалыс сапаларын орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін бағалай білу

1.5 Бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегиялары мен құрылым дық идеяларын қолдану және бағалау

5.1.5.1 - аздаған ауқымдағы дене жаттығуларының тактикасын, стратегиясын және құрылымдық идеяларын білу және сипаттай білу

6.1.5.1 - бірқатар дене жаттығуларының тактикала- рын, стратегияларын және композиция лық идеяларын түсіну және қолдана білу

7.1.5.1 - бірқатар дене жаттығуларының қарапайым тактикала рын, стратегияларын және композиция лық идеяларын құра және бағалай білу

8.1.5.1 - кең ауқымдағы дене жаттығулары ның тактикаларын, стратегияла рын және композициялық идеяларын анықтай және бағалай білу

9.1.5.1 - кең ауқымдағы дене жаттығулары ның түрлі тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын құра, талдай және салыстыра білу

1.6 Қиындық ты жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қауіп-қатерлерге жауап қайтара білу

5.1.6.6 - қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтар ды жеңу және қауіп-қатерге жауап қайтара білудің қарапайым дағдыларын білу және анықтай білу

6.1.6.6 - қимыл-қозғалыс белсенділігі мен байланысты қиындықтар ды жеңу және қауіп-қатерге жауап қайтара білудің дағдыларын түсіну және қолдана білу

7.1.6.6 - түрлі қимыл-қозғалыс белсенділігін орындауды сынақтан өткізу кеезіндегі қауіп-қатерді білу және алдын-ала білу

8.1.6.6 - қимыл-қозғалыс белсенділігі мен байланысты қиындықтарды жеңе және жауап қайтара білу дағдыларын жақсарта білу

9.1.6.6 - қимыл-қозғалыс белсенділігі мен байланысты қиындықтар-ды жеңе және жауап қайтара білу дағдыларын бағалай білу

2) шығармашылық қабілеттер және қимыл-қозғалыс дағдылары арқылы сыни көзқарасты қалыптастыру:

Білім алушылар білуі тиіс ……

Бөлімшелер

5-сынып

6-сынып

7-сынып

8-сынып

9-сынып

2.1 Қимыл-қозғалыс әрекеттері арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу

5.2.1.1 - өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу қимыл-әрекеттері мен байланысты білімді білу және түсіну

6.2.1.1 - өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу қимыл-әрекеттерімен байланысты білімді анықтай және қолдана білу

7.2.1.1 - өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу қимыл-әрекеттері мен байланысты білімді жетілдіре білу

8.2.1.1 - өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу қимыл-әрекеттері мен байланысты білімді көрсете білу

9.2.1.1 - өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу қимыл-әрекеттерімен байланыс ты білімді бағалай білу

2.2 Көшбасшылық, команда құрамында жұмыс істей білу дағдыларын дамыту және қолдану

5.2.2. 1 - көшбасшы лық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді түсіну

6.2.2. 1 - көшбасшы лық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді анықтай және қолдана білу

7.2.2. 1 - көшбасшы лық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді талқылай және көрсете білу

8.2.2.1 - көшбасшы лық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді көрсете және қолдана білу

9.2.2.1 - көшбас шылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді бағалау

2.3 Қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптастыруға қажет бірқатар тиімді дағдыларды көрсету

5.2.3.1 - қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптасты ру бойынша біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын түсіну және анықтай білу

6.2.3.1 - қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптастыру бойынша біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын анықтай және қолдана білу

7.2.3. 1 - қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптас- тыру бойынша біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын талқылай және көрсете білу

8.2.3.1 - қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптас- тыру бойынша біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын қолдана және көрсете білу

9.2.3. 1 - қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптас тыру бойынша бірқатар біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыла рын бағалай білу

2.4 Дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді бағалау

5.2.4. 1 - дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайлан дыру және бала түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді білу және түсіну

6.2.4. 1 - дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және бала түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді түсіну және қолдана білу

7.2.4. 1 - дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайланды ру және бала түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді көрсете білу

8.2.4. 1 - дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайланды ру және бала түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді қолдана және талқылай білу

9.2.4.1 - дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайлан дыру және бала түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылым дық тәсілдерді бағалай және салыстыра білу

2.5 Өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін сыни тұрғыдан бағалау, оны шешудің балама жолдарын ұсыну

5.2.5.1 - өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін білу және түсіне білу, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну

6.2.5.1 - өзінің және өзгелердің шығармашы лық қабілеттерін түсіну және қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну

7.2.5.1 - өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну

8.2.5.1 - өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін көрсете және салыстыра білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну

9.2.5.1 - өзінің және өзгелердің шығарма-шылық қабілет-терін бағалай және талдай білу, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну

2.6 Жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін білу

5.2.6.1 - жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін білу

6.2.6.1 - жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін түсіне білу

7.2.6.1 - жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін қолдана білу

8.2.6.1 - жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін көрсете және салыстыра білу

9.2.6.1 - жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін бағалай және талдаубілу

2.7 Жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсету

5.2.7.1 - жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтас тыққа жататын мінез-құлық көрсете және түсіндіре білу

6.2.7.1 - жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсетді түсіне және қолдана білу

7.2.7.1 - жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсетуді талқылай және бейімдей білу

8.2.7.1 - жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтас тыққа жататын мінез-құлық көрсетуді бағалай білу

9.2.7.1 - жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақ тастыққа жататын мінез-құлық көрсетуді талдай білу

2.8 Түрлі қимыл-қозғалыстармен шарттастырылған рөлдерді орындау және олардың айырмашылықтарын сезіне білу

5.2.8.1 - түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттасты рылған рөлдерді анықтай білу

6.2.8.1 - түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттастырылған рөлдерді сезініп, олардың айырмашылықтарын түсіндіре білу

7.2.8.1 - түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттасты рылған рөлдерді қолдана білу

8.2.8.1 - түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттасты рылған рөлдерді көрсете және салыстыра білу

9.2.8.1 - түрлі қимыл-қозғалыс негіздері мен шарттастырылған рөлдерді бағалай және бейімдей білу

3) денсаулық және салауатты өмір салты:

Білім алушылар білуі тиіс ……

Бөлімшелер

5-сынып

6-сынып

7-сынып

8-сынып

9-сынып

3.1 Жекебас денсаулығы және салауатты өмір салты туралы білімді қалыптас тыру

5.3.1.1 - денсаулық ты сақтаудың маңыздылы ғын білу және түсіну

6.3.1.1 - өз денсаулығы на деген қауіп-қатерді анықтай білу

7.3.1.1 - өз денсаулығы на салауатты өмір салтының тигізетін әсерін түсіну және түсіндіре білу

8.3.1.1 - салауатты өмір салтының денсаулық қа тигізетін әсерін жекебастың үлгісімен көрсету

9.3.1.1 - салауатты өмір салтының денсаулыққа тигізетін әсерін жекебастың үлгісімен көрсету

3.2 Қыздырыну және қалпына келтіру жаттығула рын құру мен орындау

5.3.2.1 - қыздырыну және қалпына келтіру жаттығула рын дайындау мен орындау аясындағы басты сәттерді білу және түсіну

6.3.2.1 - қыздырыну мен қалпына келу техникалары ның басты құрамдары ның ағзаға тигізетін әсерін түсіндіру және оларды орындау

7.3.2.1 - жалпы дене жаттығула рын өткізу және ағзаны қалпына келтіруі жаттығуларының құрамын көрсету

8.3.2.1 - қыздыры ну және қалпына келтіру жаттығула рының кешенін құру, көрсету және оның маңыздылығын түсіну

9.3.2.1 - нақты дене шынықтыру сабақтарына арналған қыздырыну жаттығуларын құру, түсіндіру және өткізу, олардың ағзаны қалпына келтіру тиімділігін бағалау

3.3 Түрлі дене жаттығула рын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетика лық жүйемен байланысын зерттеу

5.3.3.1 - түрлі дене жүктемелері нің арасындағы айырмашы лық және олардың ағзаға тигізетін әсерін сыртқы белгілеріне қарап анықтай білу

6.3.3.1 - түрлі дене жаттығула рын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен эенергетикалық жүйемен байланысын ұсыну және көрсету

7.3.3.1 - түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын ішкі және сыртқы белгілеру бойынша анықтау

8.3.3.1 - түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетика лық жүйемен байланы сын түсіндіру

9.3.3.1 - түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын түсіндіру және сипаттау

3.4 Денсаулық ты нығайтуға бағытталған бірқатар дене жүктемелері кезінде туындауы мүмкін қауіп-қатерді басқара білу стратегиясын құру және қолдану

5.3.4.1. - денсаулық ты нығайтуға бағытталған жаттығулар-дың техника қауіпсіздігі туралы хабардар болу

6.3.4.1 - денсаулық ты нығайтуға бағытталған арнайы спорттық техника қауіпсіздігін, нормалары мен ережелерін түсіне білу

7.3.4.1 - денсаулық ты нығайтуға бағытталған дене жаттығулары кезіндегі болуы мүмкін қауіп-қатерлерді анықтай білу

8.3.4.1 - денсау лыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендету, техника қауіпсіздігі бойынша техника қауіпсіздігінің күрделі мәселелерін түсіне білу

9.3.4.1 - денсаулыққа қатысты күрделі мәселелерді, техника қауіпсіздігін, денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендетуді түсіне және мұқият сипаттай білу

3.5 Басқалар дың дене жаттығу ларының тәжірибесін байыту масқатында білім, біліктілік және дағдыларды қолдану

5.3.5.1 - басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибеле рін байытуға арналған дағдыларды білу және орындай білу

6.3.5.1 - басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды қолдана білу

7.3.5.1 - басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибеле рін байытуға арналған дағдыларды анықтай білу

8.3.5.1 - басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды көрсете білу

9.3.5.1 - басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды бағалай білу

23. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Дене шынықтыру» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы Үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

24. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.



Негізгі орта білім беру деңгейінің

5-9-сыныптарына арналған

«Дене шынықтыру» оқу пәнінен жаңартылған

мазмұндағы үлгілік оқу

бағдарламасына

қосымша