Қожа ахмет ясауи атындағы халықаралық Қазақ-ТҮрік
жүктеу/скачать 146 Kb.
|
YJVNCLHZCHOH08122023021239
| Кемел жас - адамдардың көпшілігі үшін ең ұзақ жас кезең эолып табылады. Бүл жас кезенді зейнеткерлікке шығумен бай-ианыстырады. Осы жасқа дейін адамдар өте бай кэсіби жзне эмірлік тәжірибе жинақтайды. Балалары өсіп, оларға деген қатынасы өзгеріп өзге сипатқа ие болады. Адам организмінде осы жасқа тән физиологиялық өзгерістер жүреді. Олар: қал-ах-уалы, көруі нашарлап, раекциялары баяулап, ер адамдардың зексуалдық потенциялары әлсірейді, әйелдер климаксты басы-нан кешіреді. Психофизикалық функциялар төмендейді, деген-менде бүл адамның когнентивті сферасына эсерін тигізбейді. Еңбекке қабілеттілік сол деңгейде қалып, еңбек жэне шығарма-шылық белсенділікті сақтауға мүмкіндік береді. Бұл жастағы адамдар стресске, депрессияға бейім келіп, жалғыздықты сезінеді. Кемел жас кезевде өмірдің ең маңызды жағы кэсіби іс-әрекетпен отбасылық қарым-қатынас болып табылады. Кемел ясас шақты ең басты ерекшелігі өз өмірінің мазмұны үшін өзгелерд алдындағы жауапкершілікті сезіну. Кемел жас шақтағы көп-теген адамдарда 40 жастағы дағдарыс болады. Бұл өмірдің мініне байланысты дағдарыс болып табылады. Адам өз өміріне деген қанағатсыздықты уайымдайды. Өмірлік жоспары мен олардың іске асу арасывдағы алшақтықты сезінеді. Бұл уақытга олардың балалары бөлек өмір сүре бастайды, жақын адамдары мен туысқандары қайтыс болады. 40 жастық дағдарыста адам өзінің өмірдегі ойларын қайта құрып, «Мен-концепциясын» қайта жасауына тура келеді.
Кәсіби жетістікке жету мәселесін көптеген психологтар «акмэ» ¥ғымымен байланыстырады. Ол дегеніміз шьңға жету. Психолог Э.Клапаредтің айтуынша, кемел жас шаққа келгеи адам кәсіби жетістіктің шыңына жеткенен кейін өзінің дамуын баяулатуы мүмкін. Өзінің кәсіби шеберлігін шығармашылық потенциялын жоғарлатпайды. Осыдан барып көптеген адамдарда өмірлік белсенділік төмендейді. Бұл жастағы психикалық функцияларында инволюциондық процестер басталады. Бүл биоло-гиялық қартаюдың басталуымен байланысты. Кемел жас шақтың ерте жэне орта кезеңде бірінші фаза, яғни функциялардың жалпы қасиеттердің прогрессивті даму фазасы жалғаса береді. Дегенменде прогрессивті дамудың екінші фазасы да бар, ол кәсіби іс-әрекет үрдісіндегі психикалық функциялардың ерекшелі-гімен байланысты. Кәсіби іс-әрекеттің барлық түрлері, шеберлік, білім және тэжірибе адамның жоғары деңгейдегі физикалық жэне функционалдық дайындығымен бірге жүріп отыру керек. Осы кезеңце көптеген адамдарда кәсіби шынға жету төмендейді. Бұл әрине таңдалған мамавдықтың ерекшелігіне байланысты. Мысалы, дәрігер мамандардың кәсіби шеберліктері физикалық және функционалдық дайындыққа тэуелді емес, мұнда кәсіби шеберлік зейнеткерлікке кеткенге дейін, тіпті еңбекке қабілеттіліктің төмендеуі кезінде де сақталады. Сонымен, жетекші іс-эрекет еңбек болып табылады, бала-ларға көмектесу, отбасындағы қарым-қатынас мэселелері бірін-ші жоспарға шығып, тұрақты сипатқа ие болады. Кемеліне келу белсенді еңбек ету кезеңі болғандықтан, адам өзінің барлық бос уақытын жұмысқа арнайды. жүктеу/скачать 146 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|