Когда можно заключить трудовой договор с несовершеннолетним

В Республике Казахстан ограничения по возрасту установлены в п. 2 ст. 31 (https://vip-kadry.mcfr.kz/#/document/93/2408/dfasn88urq/) ТК РК. Трудовой договор можно заключить:

• 
  с гражданами, достигшими 15 лет, в случаях получения ими основного среднего, общего среднего образования в организации среднего образования;
  
• 
  учащимися, достигшими 14 лет, для выполнения в свободное от учёбы время работы, не причиняющей вреда здоровью и не нарушающей процесса обучения;
  
• 
  лицами, не достигшими 14 лет, в организациях кинематографии, театрах, театральных и концертных организациях, цирках для участия в создании и (или) исполнении произведений без ущерба здоровью и нравственному развитию с соблюдением условий, определённых пп. 2) п. 2 ст. 31 (https://vip-kadry.mcfr.kz/#/document/93/2408/dfasot1iys/) ТК РК.
  
• 
  Кәмелетке толмаған адаммен еңбек шартын қашан жасауға болады
  
• 
  Қазақстан Республикасында жасы бойынша шектеулер 31-баптың 2-тармағында белгіленген (https://vip-kadry.mcfr.kz/#/document/93/2408/dfasn88urq/) ҚР ЕК. Еңбек шартын жасасуға болады:
  
• 
  орта білім беру ұйымдарында негізгі орта, жалпы орта білім алған жағдайда 15 жасқа толған азаматтармен өзара қарым-қатынас;
  
• 
  оқудан бос уақытта денсаулығына зиян келтірмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмысты орындау үшін 14 жасқа толған оқушылармен;
  
• 
  кинематография ұйымдарында, театрларда, театр және концерт ұйымдарында, цирктерде денсаулығына және имандылық тұрғысынан дамуына нұқсан келтірмей, шығармалар жасауға және (немесе) орындауға қатысу үшін ТП-да айқындалған шарттарды сақтай отырып, 14 жасқа толмаған адамдардың ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алуға құқығы бар. 2) 31-б. 2-т. (https://vip-kadry.mcfr.kz/#/document/93/2408/dfasot1iys/) ҚР ЕК.
  

Труд способствует развитию личности несовершеннолетних, оказывает материальную и финансовую поддержку семьям, способствует развитию необходимых навыков и опыта, которые станут основой для формирования полноценного члена общества. Однако организм несовершеннолетних имеет свои психофизиологические особенности, что требует законодательного введения специальных гарантий для их развития, безопасности и охраны труда. Именно поэтому правовая регламентация труда работников, не достигших 18 лет, имеет место в нормах ТК РК и других правовых актах Республики Казахстан.

Безопасность и охрана труда работников, не достигших 18 лет, – это отдельно зафиксированные правовые нормы, обеспечивающие безопасность и охрану труда этой категории работников с учётом их физиологических особенностей.

Осы жас шектеулері осы жастағы еңбек қызметі осы жағдайларда қауіпсіз болады, ал кәсіби бейімделу тұрғысынан тіпті пайдалы болады деп болжауы керек. Қызметкерлердің 18 жасқа дейінгі еңбек қызметін жүзеге асыруы, бұл олардың денсаулығы мен дамуына теріс әсер етпеуі керек, сондай-ақ білім алуға кедергі келтірмеуі керек, әдетте, қоғамда тек оң реакцияны тудырады.

Еңбек кәмелетке толмағандардың жеке басының дамуына ықпал етеді, отбасыларға материалдық және қаржылық қолдау көрсетеді, қоғамның толыққанды мүшесін қалыптастыруға негіз болатын қажетті дағдылар мен тәжірибенің дамуына ықпал етеді. Алайда, кәмелетке толмағандардың денесінде өзінің психофизиологиялық ерекшеліктері бар, бұл олардың дамуына, еңбек қауіпсіздігі мен қорғалуына арнайы кепілдіктерді заңнамалық енгізуді талап етеді. Сондықтан 18 жасқа толмаған қызметкерлердің еңбегін құқықтық реттеу ҚР ЕК нормаларында және Қазақстан Республикасының басқа да құқықтық актілерінде орын алады.

18 жасқа толмаған жұмысшылардың қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау – бұл физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, осы санаттағы жұмысшылардың қауіпсіздігі мен еңбегін қорғауды қамтамасыз ететін жеке бекітілген құқықтық нормалар.