8
ҚОРЫТЫНДЫ АТТЕСТАТТАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
ҚАЗАҚ ТІЛІ
(оқыту қазақ тіліндегі жалпы орта білім беретін мектептерге)
Нұсқа №3
Төменде берілген екі мәтінді оқып, тапсырманы орындаңыз.
А мәтіні:
ғаламтор мақаласынан үзінді
«Қызыл кітап» - табиғат қорғау негізі
Халықаралық табиғат қорғау одағының «Қызыл кітабы» — халықаралық
дәрежедегі құжат. Қызыл кітапқа сирек кездесетін, жылдан-жылға азайып не
жойылып бара жатқан, сондықтан да айрықша қорғауды қажет ететін жануарлар
мен өсімдіктердің түрлері тіркеледі. Кітаптың беттері әртүрлі түстен тұрады. Қара
беттерде жойылған хайуандар, қызыл беттерде сирек кездесетін, сары бетте тез
азайып келе жатқан, ал ақ беттерде құтқарылған жануарлардың түрлері
көрсетілген.
Қазақстанда бұл кітап 3 рет басылып, соңғысы 1999 жылы шықты. Кітапта
құстардың 56 түрі, ал жануарлардың 120 түрі туралы жазылған. Олардың ішінде:
ақбөкен, гепард, арқар, барыс, бұғы және қарақұйрық т.б.бар.
Қызыл түс қауіптілікті білдіреді. Сондықтан кітапты осы түсте шығаруға
шешім қабылданды. Флора мен фауна өкілдерінің жойылуының басты себебі адам
болғандықтан, қоршаған орта мен табиғатқа баса назар аударуымыз қажет.
«Қызыл кітап» - табиғат қорғаудың негізгі іргетасы, экологиялық білім мен
тәрбие берудің қайнар көзі болып саналады. Онда жойылу қаупі бар түрлердің
тізімі ғана емес, сондай-ақ, қоршаған ортаны сақтауға арналған пайдалы кеңестер
жазылған.
«Қазақстанның қызыл кітабының» әрі танымдық, әрі тәрбиелік мәні зор. Ол
жастарды табиғатты аялай білуге, оның қамқоршысы болуға тәрбиелейді.
Достарыңызбен бөлісу: