Орналастыру және олардың қасиеттері.
Екінші және үшінші ретті анықтауыштар келесі теңдіктермен анықталады:
, (1) . (2)
сандары анықтауыштың элементтері деп аталады. Элементтің бірінші индексі жатық жолының нөмірін, ал екінші индексі тік жолының нөмірін анықтайды.(1)- дегі сандары және (2)- дегі сандары орналасқан диогональ негізгі, ал (1)- дегі және (2)- дегі сандары орналасқан диогональ қосалқы деп аталады.
Екінші ретті анықтауышты есептеу үшін оның негізгі диогональ элементтерінің көбейтіндісінен қосалқы диогональ элементтерінің көбейтіндісін шегеру қажет.
Үшінші ретті анықтауыштың мәні үшбұрыштар немесе Сайрюс ережесі деп аталатын сұлба бойынша алғашқы үш қосылғыш « + » таңбасымен, ал қалған үш қосылғыш «-» таңбасымен алынып, былай есептелінеді:
Төртінші және одан да жоғары ретті анықтауыштарды есептеу үшін анықтауыштың қасиеттерін білу қажет.
Екінші ретті анықтауыштың қасиеттері кез келген анықтауыштарға да орындалады, сондықтан оның қасиеттерін тек екінші ретті анықтауыш үшін дәлелдейік.
1-қасиет. Анықтауыштың жатық жолдарын оның сәйкес тік жолдарымен орын алмастырсақ ( транспонирлесек), онда оның мәні өзгермейді:
Дәлелдеуі. яғни олар тең.
2-қасиет. Анықтауыштың екі жатық (тік) жолының сәйкес элементтерінің орнын алмастырсақ, онда оның тек таңбасы өзгереді:
Дәлелдеуі. Шынында
3-қасиет. Анықтауыштың бір жатық (тік) жолының барлық элементтерін санына көбейтсек, онда анықтауыштың мәні есе артады:
Дәлелдеуі.
Салдар. Анықтауыштың жатық (тік) жолының әр элементіндегі ортақ көбейткішті анықтауыш таңбасының алдына шығаруға болады.
2-салдар. Анықтауыштың екі жатық (тік) жолының сәйкес элементтері пропорционал болса, онда ол нөлге тең болады.
4-қасиет. Анықтауыштың - жатық (тік) жолының элементтері екі қосылғыштан тұрса, онда ол анықтауыштың мәні төмендегідей екі анықтауыштың мәндерінің қосындысына тең болады:
Дәлелдеуі. Шынында
Яғни
5-қасиет. Анықтауыштың кез келген жатық (тік) жолының барлық элементтерін К санына көбейтіп, басқа кез келген жатық (тік) жолының сәйкес элементтеріне қоссақ, онда оның мәні өзгермейді:
Достарыңызбен бөлісу: |