Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы
жүктеу/скачать 3,17 Mb.
|
2.Оңтүстік Азия халқтары. Этногенез жөне этникалық тарихы. Кәзіргі этиикалық құрамы. Тілдік жөне антропологиялық кұрамы. Жыртпалы егіншілік. Жасанды суармалы жолмен кетпенмен, шотпен жер өндеу. Өртемелі-шабындықты егіншілік, көшпелі жөне жартылай көшпелі мал шаруашылығы. Архаикалық мәдени - шаруашылық түрлері: аң аулау, терімшілік, балық аулау. Материалдық мәдениет. Баспаналар және қоныстар. Дәстүрлі көші-қон құралы. Қоғамдық құрылысы, отбасы жөне отбасылық қатынастар. Касталық жүйе. Рухани мәдениет. Музыка, театр, көркем сурет өнері, архитектура және дін. 3. Шығыс Азия халықтары. Этногенезі және этникалық тарихы. Этникалық және несілдік кұрамы. Қытайдағы Цинляньган және Яншао мәдениеті. Жапонияның неолиттік «дземон» мөдениеті. Сянбилер. Антропологиялық және этнологиялық қүрамы. Шаруашылық мәдени типі. Аңшылар, балыкшылар жөне терімшілер. Кетпенді егіншілік, жыртпалы егішілік. Мал шаруашылығы. Бұғы шаруашылыгы. Материалдық мәдениет. Каркасты-бағаналы конструкциядағы баспана. Киім. Тамақ. Әлеуметтік ұйым. Рухани мәдениет. Жазба дәстүрі. Шығыс Азия халықгарының діні. Буддизм. Ламаизм. Даосизм. Синтоизм. Шаманизм. Әдебиет: Негізгі Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994 Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001. Садохин А.П. Этнология. М.2004. Таводов Г.Т. Этнология. М.2003.
Еремеев Д.Е. Этногенез турок. М.,1971. Кочнев В.И. Шри-Ланка. М.,1976. Курылев В.П. Хозяйство и материальная культура турецкого крестьянства. М.,1976. Шпажников Г.А. Религии стран Западной Азии. М.,1976. Кашмадзе Н.И. Индонезия: Острова и люди. М.,1987. Марков Г.Е. Народы Индонезии. М.,1965. Чеснов Я.В. Историческая этнография народов Индонезии. М.,1978. Шпажников Г.А. Религия стран Юго-Восточной Азии. М.,1980. Арутюнов С.А. Современный быт японцев. М.,1968. Васильев Л.С. Культы, религии, традиции в Китае. М.,1970. Крюков М.В. Система родства китайцев. М.,1972. Чебоксаров Н.И. Этническая антропология Китая. М.,1982. 6. Африка халықтары. Семинар сабағының мақсаты: Африканың географиялық жағдайы, этникалық тарихы, социогенезі, шаруашылығы мен мәдениетін қарастыру. Негізгі түсініктер: Койсан халықтары, суахили, еуропейдтер, негройдтар, эфиоптар, терімшілік, аңшылық, фелидж, тукули, жер өңдеудің түрлері, малдың түрлері. Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек. Сұрақтар: 1.Африканың тарихи-мәдени жөне географиялық сипаттамасы. Африка халықтарының этногенезі жөне этникалық тарихы. Халқының этнолингвистикалық жөне антропологиялық құрамы. 2.Солтүстік Африка халықтары. Шаруашылығы және материалдық мәдениеті. Араб малшылары. Халық шығармашылыгы және рухани мәдениет. Отбасы және отбасылық катынастар. 3.Шығыс Африка халықтары. Этнолингвистикалық классификация. Шаруашылығы. Мал жөне жер шаруашылығы. Номадизмнің азиаттық және африкалық түрі. Қосалқы көсіп току өнері. Рухани мәдениет. Отбасы жөне отбасылық қатынастар. 4.Оңтүстік Африка халықтары. Аймақтық тілдік және антропологиялық сипаттамасы. Шаруашылығы. Тропикалық кетпенді егіншілік және көшпелілік бақташылық, мал шаруашылығы. Баспана. Әлеуметтік ұйым. Діни наным-сенімдер. Отбасы және отбасылық қатынастар 5.Батыс Африка халықтары. Тілдік семьясы мен антропологиялық типі. Шаруашылық қызметінің түрлері. Дін. Киімі. Тамағы. Баспана. Қолөнер мәдениет ескерткіштері. Архитектуралық дәстүр. Халық шығармашылығы. 6.Орталық Африка халықтары. Антропологиялық типтері. Этнолингвистикалық сипаттамасы. Тамағы. Киімі. Баспана. Әлеуметтік қатынас. Отбасы. Отбасылық қатынастар. Рухани мәдениет. Діні. 7.Кәзіргі Африкадағы этникалық процестер. Трайбализм. Интеграциялық және консолидациялық процестер. Англо-африкандықтар (ағылшын отаршылдарының ұрпактары) мен африканерлер (голландиялық отаршылардың ұрпақтары). Әдебиет: Негізгі Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994 Население мира. М.,1992. Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001. Садохин А.П. Этнология. М.2004. Таводов Г.Т. Этнология. М.2003. Қосымша Бютнер Д. История Африки с древнейших времен. М, 1981. Дэвидсон Б. Африканцы. Введение в историю культуры. М.,1975. Куббель Л.Е. «Страна золота»-века, культуры, государства. (Западная Африка). М, 1990. Исмагилова Р.Н. Этнические проблемы современной Тропической
Львова Э.С. Этнография Африки. М.,1981. Арсеньев В.Р. Звери-боги-люди. М, 1991. Асоян Б.Р. Все еще удивительная Африка. М, 1987. 7. Америка халықтары. Семинар сабағының мақсаты: Американың байырғы халықтары, қоныстану процесі, этномәдени ерекшеліктері, шаруашылығы, мәдениеті және еуропалықтардың жаулап алуын ашу. Негізгі түсініктер: Индейс тілдері, арктикалық аңшылар, ацтек, майя, инк, жер өңдушілер, Кортес, мулат. Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек. Сұрақтар: 1.Солтүстік Америка. Солтүстік Американың арктикалық аймағы (эскимостар). Солтүстік Американың үндіс халықтары. Негізгі шаруашылығы. Еңбек құралдары. Дәстүрлі мәдениеті. Баспана. Киімі. Материалдық мәдениеті. Діні. 2.Мезоамерика. Тілдік құрамы. Шаруашылығы. Сауда. Ірі семьялық топтар. Діні. Майя мәдениеті. Майя жазбалары. 3.Оңтүстік Америка. Тілдік құрамы. Жер шаруашылығы. Шаруашылыгы: терімшілік, аңшылық пен балық аулау. Қоғамдық катынастары. Экзогамдық топтар. Діни наным-сенімдері.Европалықтардың Американы басып алуы мен отарлауы. Отарлау саясатының зардаптары. Жаулап алу саясатынан кейінгі Американың мәдениеті мен қалыптасуы. Әдебиет: Негізгі Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994 Население мира. М.,1992. Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001. Садохин А.П. Этнология. М.2004. Таводов Г.Т. Этнология. М.2003. Қосымша Аргеднк Х.Н. Обычай и обряды индейцев. Алма-Ата, 1989. Галич Мануэль. История доколумбовых цивилизаций. М.,1990. Кинжалов. Р.В. Культура древних майя. Л.,1971. Народы мира. Историко-этнаграфический справочник. М, 1988. Стинбл Милослав. Индейцы без томагавков. М, 1984. Страны и народы. Америка. М, 1981. Шулц Д.В. Моя жинь среди индейцев. (Индейцы Северной Америкой). М, 1974. Этнические процессы в странах Карибского моря. М.,1982. Этнические процессы в странах Южной Америки. М.,1981. Файнберг Л.А. Охотники американского севера: индейцы и эскимосы. М, 1991.
Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994 Население мира. М.,1992. Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001. Садохин А.П. Этнология. М.2004. Таводов Г.Т. Этнология. М.2003. Қосымша Этнические процессы в современном мире. М.,1987. Алексеев В.П. Происхождение народов Кавказа. М.,1967. Алхазова Н.Д. Кройторекску Л.И. Королевсве, где говарят по-англиски. Обычай, традиции, праздники. М, 1989. Брак у народов Северной и Северо-Западной Европы. М.,1990. Волкова Н.Г. Этнонимы и племенные названия Северного Кавказа. М.,1972. Искахаков Д.М. Татары. (Популярный очерк этнической истории и демографии). Набережны Челны, 1993. Кертман Л. География, история икультура Англи. М, 1979. Народы мира. Историко-этнаграфический справочник. М, 1988. Русские. (Народы и культуры). Под.ред. В.А. Александрова, И.В. Власова, Н.С. Полищук. М, 1999. Что нужно знать о народах России (справочник для гос. служащих). – М, 1999. 9. Қазақстанның этникалық тарихы. Семинар сабағының мақсаты: Ежелгі уақыттан кәзіргі кезеңге дейінгі қазақ халқының шығу тегі, этникалық құрамы, диаспоралардың пайда болуын зерттеу. Негізгі түсініктер: Арий, Алаш, сақ, түрік, татар, қыпшақ, ноғай, өзбек, қазақ, Қазақстан, шежіре, көшпенді, ауыз әдебиеті. Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек. Сұрақтар: 1.Қазақстан халықтары. Кәзіргі этнолингвистикалық жағдайдың қалыптасуы Антропологиялық, лингвистикалық, шаруашылық-мәдени сипаттама. Қазақты этнологиялық зерттеу тарихы. 2.Қазақ этногенезі және этникалық тарихы. Археология, антропология, этнология, фольклор, лингвистика және жазба көздеріндегі мәліметтер. «Қазақ» этнонимі. Қазақ жүздері және этникалық территориясы. Қазақ халқының этникалық құрылымы, қоныстану географиясы және саны 3.Этникалық тарихтың негізгі кезеңдері. Қазіргі Казақстан тұрғындарының қалыптасуы. Әдебиет: Негізгі Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994 Население мира. М.,1992. Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001. Қосымша Акынжанов М.Б. Казактың шығу тегі туралы. Алматы,1957. Арғынбаев Х.А. Қазақ халқындағы семья мен неке А, 1973. Казахи. Историко-этнографическое исследование. Алматы,1994. Қоңыратпаев Ә. Қазақ фолклорының тарихы А.1991 Назарбаев Н.Ә. тарих толқынында. А, 1999. Нығмет Мыңжан. Қазақтың қысқаша тарихы. А.1994. Қазақстан тарихы. Ежелгі уақыттан қазіргі кезеңге дейін. Очерк. Бас.Ред. М.Қ.Қозыбаев. Алматы, Дәуір, 1993. Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996. Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра, Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000. Дулати М.Х: Тарих-и Рашиди. Алматы, Мұхамед Хайдар Дулати қоғамдық қоры, 2003 Жүсіп Баласағұн. Құтты білік. Алматы, 1986. Иүгенеки А. Ақиқат сыйы. Алматы, 1985. Қ.Жалайыр. Шежірелер жинағы. Алматы.19 97,-128б. Қорқыт ата кітабы. Алматы, 1986. Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы. Қазақ шежіресі. Алматы, 1993. Махмуд Қашғари. Диуан-лұғат ат-түрік. Алматы, 1993. Моңғолдың құпия шежіресі. Баян-өлгий, 1979. Өтеміс Қажы. Шыңғыс наме. Алматы, 1992. Таным тармақтары (Қытай тарихшыларының көне тарихызмы жөніндегі пайымдаулары. Құрас және алғ.жазғ. Қ. Салғараұлы). Алматы.Санат, 1992. 279 б. Шәкәрім Құдайбердіұлы. Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі. А, 1993. 10. Қазақ этнологиясы. Семинар сабағының мақсаты: Негізгі түсініктер: Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек. Сұрақтар: 1.Шаруашылық – мәдени типтері. Дәстүрлі қазақ шаруашылығының құрылымы. Көшпелі шаруашылық. Көшпелілік генезисі және эволюциясы. Көшпелі шаруашылық типологиясы: көшпелі, жартылай көшпелі, отырықшы шаруашылықтар. Көшпелі шаруашылық ұйымы. Жайылымдылық мал шаруашылығының техникасы және әдістері. Малдарға арналған шаруашылық құрылым типтері. Халықтық мал дәрігерлігі. Мал шаруашылығымен байланысты ғұрыптар мен сенімдер. Жер өндеу. Шаруашылықтың түрлі типтеріндегі жер өндеудің маңызды орны. Жер өндеу мінездемесі және жер өндеу. Жерді пайдаланудың формасы мен синтезі. Жер өндеу шаруашылығындағы еңбек ұйымы. Жер өндеу саймандары және жасалған мәдениет құрамы. Жер жырту техникасы. Жыртылатын жерді өндеу және құралдары. Егіс жинау, оны ұнтақтау әдістері, бидайды сақтау әдістері. Бау – бақшалық және көкініс бақшасы. Жер өндеу жұмыстарының халықтық календары. Жер өндеуге байланысты салт – дәстүр, ғұрып және мерекелер. 2.Аңшылық. Аңшылықтың түрі мен әдісі: аңшы құстарымен, қабаған иттермен (тазы), оларды аулау әдістері. Дәстүрлі және өзіндік қызығушылықпен аңшылық. Аңшылықпен байланысты дәстүрлілер, ғұрыптар мен әдеттер. Балық аулау және т.б. этностың өзін - өзі қамтамасыз ету жүйесі. 3.Материялдық мәдениеті. Елді – мекен және тұрғын жер. Елді мекеннің пайда болуының уақыты және есебі. Қоныстанудың дәстүрлі типі. Қоныстанудын қазіргі заманғы типі және оның генетикалық байланысы. Дәстүрлі тұрғын үй: киіз үй, күрке, қос, жолым және т.б. Тұрақты үйлер мен шаруашылық құрылыс типтері. Дәстүрлі және қазіргі үйлердің азды – көпті ұқсастығы. Құрылыс материалы және салу технологиясы. Қоғамдық құрылыстар. Халықтың және қазіргі архитектура. Дәстүрлі интерьер және жиһаз. Үймен байланысты наным – сенім. Киім және сәндік әшекей. Дәстүрлі және қазіргі киімдер. Киім типінің шығуына географиялық ортаның әсері. Ерлер, әйелдер және балалар киімдерінің негізгі құрамды бөліктері. Күнделікті, және мерекелік, қыстық және жаздық той және қаралы киімдері. Қалалық еуропалық киімдердің пайда болуы. Иноэтникалық ықпал. Бас киімдер. Тері және пималық аяқ – киім. Белдіктер. Әшекейлер. Әшекей бұйымдарының формасы мен әдістері. Амулеттер. Киім мен әшекейлерге байланысты сенімдер мен ғұрыптар. Тамағы. Тамақтану жүйесі: ет, сүт, өсімдік, аралас. Күнделікті, арнайы, мезгілдік мерекелік, қонақтық, дәстүрлі және ғұрыптық ұлттық тағамдар. Тамақтану уақыты. Тиым салынған тағамдар. Трапеза этикасы. Азық – түлікті өндіру, консервілеу және сақтау әдістері. Ыдыс – аяқ саймандары: металдық, керамикалық, ағаш, тері және т.б. тамақпен байланысты дәстүрлер мен ғұрыптар. Үй – жайлық қолөнер. Қазақтардағы қолөнердің дамуы туралы археологиялық және жазба куәліктері. Ағаш өндеу. Ұсталық қолөнер. Зергерлік өнер. Терілік өнер. Сүйек өндеу. Үй – жайлық қолөнер шаруашылықтың мал шаруашылық типінің жалғасы ретінде. Тері илеу өндірісі. Тоқымашылық. Кілем тоқу. Кесте тігу.
Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994 Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001.
Акынжанов М.Б. Казактың шығу тегі туралы. Алматы,1957. Арғынбаев Х.А. Қазақ халқындағы семья мен неке А, 1973. Казахи. Историко-этнографическое исследование. Алматы,1994. Қоңыратпаев Ә. Қазақ фолклорының тарихы А.1991 Нығмет Мыңжан. Қазақтың қысқаша тарихы. А.1994. Қазақстан тарихы. Ежелгі уақыттан қазіргі кезеңге дейін. Очерк. Бас.Ред. М.Қ.Қозыбаев. Алматы, Дәуір, 1993. Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996. Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра, Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000. 11. Этностар арасындағы қарым-қатынастар. Семинар сабағының мақсаты: Этностар арасындағы байланыс, қатынас, азшылдық теорияларын қарастыру. Негізгі түсініктер: Тарихи фактор, әлеуметтік фактор, саяси фактор, ассимияция, консолидация, адаптация, интеграция, абориген, геноцид, апартейд, сегрегация, дискриминация, акультурация. Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек. Сұрақтар: 1.Этностар арасындағы байланыс және оның нәтижелері. Тарихи фактор. Әлеуметтік фактор. Саяси фактор. Жағдайлық фактор. Этностар арасындағы байланыстың нұсқалары. Этникалық ассимиляция. Этникалық адаптация.. 2.Жергілікті халықтар және этникалық азшылдық. Жергілікті халықтар. Абориген. Этникалық азшылдық. 3.Этностар арасындағы қатынастың түрлері. Геноцид. Апартеид. Сегрегация. Дискриминация. Жат мәдениет концепциясы. 4.Этностар арасындағы қарым-қатынастың теориялары. Аккультурация концепциясы. Жұмылдыру концепциясы. Интегрировалық концепциясы. Ішкі отарландыру концепциясы. Глоссарий Абориген – байырғы тұрақты тұрғын. Адаптатция (бейімделу) – адамдардың жаңа этникалық ортада өмірге бейімделуі, немесе осы ортаның экономикалық және әлеуметтік салаларында солармен өзара қатар өмір сүру. Аккультурация – мәдениеттердің бір-біріне сіңісу үрдісі. Антропогенез – антропология бөлімі, адамның шығу тегін зерттейді. Аппартейд – бір рассалық топтың екінші топқа жүйелі түрде жою мақсатында үстемдік ету формасы. Билингвизм – бір мемлекеттің халқы қос тілде сөйлеп іс-қағазын жүргізуі. Геноцид – қандай да болмасын ұлттық, этникалық немесе діни топтарды толық немесе жарым-жартылай жойып жіберу. Диффузия (араласу, сіңу, кірігу) – физикадан алынған ұғым. Дискринимация – мәдени белгі, рассалық түр сипаты, этникалық шыққан тегі, діни сеніміне қарай адамдар тобын шектеу. Интеграция (бірігу) - әртүрлі этностардың негізгі этникалық белгілерді сақтай отырып, этникалық мәдени байланыс орнату үрдісі. Консолидация (нығайу) – біршама тәуелсіз халықтардың және олардың, әдетте, тілі және мәдениеті бойынша туысқан, біріңғай, тұтас этникалық ортақққа қосылу үрдісі. Релятивизм – барлық моральдық белгілердің салыстырмалы екендігі және әр түрлі халықтардың мәдени байлықтарының салыстыруға келмейтіндігі жөніндегі ғылым. Сегрегация – рассалық немесе этникалық белгісіне қарай жеке тұрғындар тобын күштеу арқылы этномәдени изоляциялау. Табиғи ассимиляция – бір-бірінен пайда болуы, мәдениеті және тілі жөнінен ажыратылатын этностардың этникалық арақатынастар үрдісі. Урбанизация - өнеркәсіпті және халықты ірі қалаларға жинақтау бағыты. Этникалық азшылдық – мемлекеттік құрылымдары жоқ, демографиялық потенциялы нашар, саны аз халық. 50 мың ға дейінгі саны бар аз этнос. Этникалық сепарация – негізгі этностан, әдетте, оның шағын бөлігі бөлініп шығады, ол бөлік уақыт өте жеке тәуелсіз этносқа айналады. Этникалық парпарация этнос азды-көпті бірнеше бөлімдерге бөлінеді, сонымен бірге жаңа этностардың бірде-бірі өзін бұрынғы этноспен бірдей деп санамайды. ЭӘҰ – этноәлеуметтік ұжым. Этнос – белгілі аумақта тарихи қалыптасқан, тілінде, мәдениетінде, психикасында, сана-сезімінде тұрақты ерекшеліктері бар адамдар жиынтығы. Этногенез – этностың пайда болуымен дамуы, құлдырауы. Этнография – дүние жүзіндегі халықтардың пайда болу мәселесін, мекен-жайын, тұрмыстық және мәдени ерекшеліктерін зерттейтін ғылым. Студенттің өз бетімен істейтін жұмыстарын ұйымдастырудың әдістемелік нұсқаулары. Түсініктеме жазбасы. Білім беру жүйесінде лекциядан және семинар сабақтарымен қатар студенттердің өзіндік жұмысы да маңызды орын алады. Сол себептен бұл курстан студенттер келесі жұмыс түрлері қарастырылған. 1. Тыңдалған конспектіленген лекцияны өңдеу. 2. Семинар сабақтарына дайындық. 3.Пәннен емтиханға дайындық. 4.Баяндама және реферат жазуға дайындық.
Cтуденттердің өз бетімен істейтін жұмыстары. «тарих» және «құқық және экономика негідері» мандығы.
Каталог: files -> umo umo -> Қазақстан жаңа заман тарихты пәнінен оқу-әдістемелік кешені umo -> «Тарихты оқыту әдістемесі» пәнінен оқу-әдістемелік кешені umo -> Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы umo -> Лекциялық материалдың мазмұны umo -> Лекциялық материалдың мазмұны umo -> Қазақстан орта ғасырлар тарихы пәннің жұмыс бағдарламасының жинағы жүктеу/скачать 3,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||