Оѕтїстік ќазаќстан мемлекеттік фармацевтика академиясы
сурет. Теңдік диаграммалары
жүктеу/скачать 7,98 Mb.
|
Лекция-Процессы-и-аппараты-фармацевтических-производств-2-курс-4-семестр-15-сагат-каз
- Бұл бет үшін навигация:
- Материалдық баланс. Жұмыстық сызығы
- Массаалмасу жылдамдығы.
- Массаберу теңдеуі.
- Массаалмасу теңдеуі.
- Массаалмасудың орташа қозғаушы күші
| 14.1 сурет. Теңдік диаграммалары:
а – және кезінде; б – кезінде. Теңдік сызығы білу массаалмасудың бағытын және қозғаушы күшін анықтауға мүмкіндік береді. Осы мәліметтердің негізінде орташа қозғаушы күш есептелінеді, және сол бойынша массаалмасу процесінің жылдамдығы есептеледі. Материалдық баланс. Жұмыстық сызығы Т аралатын заттың фазалардағы жұмыстық концентрацияларының өзара тәуелділіктері сызығымен бейнеленеді. Бұл сызықты жұмыстық сызық деп атайды. Жұмыстық сызық теңдеуінен жалпы түрде материалдық баланс түзуге болады. Толық ығыстыру режимінде жұмыс. істейтін массаалмасу аппаратының тәсімін қарастырамыз. Аппараттың үстінен концентрациясы болатын кг/с сұйық фаза беріледі, ал аппараттың төменгі жағынан концентрациясы болатын кг/с сұйық фаза шығарылады. Аппараттың үстінен концентрациясы болатын кг/с газ фаза алынп кетеді, ал аппараттың төменгі жағынан концентрациясы болатын кг/с газ фаза беріледі. Сонда материалдық баланс барлық зат бойынша: және таралатын құрамдас бойынша Аппараттың төменгі жағынан кез келген қимасына дейін барлық зат бойынша материалдық баланс және таралатын құрамдас бойынша: Соңғы екі теңдеулерді бойынша шешсек: (4) (4) теңдеуді жұмыстық сызық теңдеуі деп атайды. Ол аппараттың кез келген қимасындағы таралатын құрамдастың фазалардағы жұмыстық концентрацияларының өзара тәуелділігін өрнектейді. Егер фазалардағы концентрациялар аппарат биіктігі бойынша аз өзгеретін болса, онда фазалардың шығындарын тұрақты деп қабылдауға болады, б.а. , . Бұл кезде , және (4) теңдеу мына түрге келеді: (5) Қосымша белгілеулер енгіземіз , сонда: (6) (5), (6) теңдеулер жұмыстық сызықтардың теңдеулері. Олар массаалмасу процестерін есептегенде қолданылады. Массаалмасу бағытыМ ассаалмасу бағытын теңдік және жұмыстық сызықтардың көмегімен анықтауға болады. Массаалмасу жұмыстық концентрациялары болатын фазалардың арасында жүредң деп есептелік (14.3 сурет). 14.3 сурет. у-х-диаграмма бойынша массаалмасу бағытын анықтау: а – жұмыстық сызық теңдік сызықтан төмен; б – жұмыстық сызық теңдік сызықтан жоғары. Егер жұмыстық сызық теңдік сызықтан төмен орналасса (а), онда жұмыстық сызықтың кез келген А нүктесінде концентрация және , мұнда , - теңдік концентрациялар. Сондықтан таралатын зат фазадан фазаға өтеді. (мысалы, ректификация процесі. Мұнда жеңіл ұшатын компонент сұйық фазадан бу фазаға өтеді). Егер жұмыстық сызық теңдік сызықтан жоғары орналасса (б), онда жұмыстық сызықтың кез келген А нүктесінде концентрация и . Сондықтан таралатын зат фазадан фазаға өтеді. (мысалы, абсорбция процесі. Мұнда газ газ фазадан сұйық фазаға өтеді). Массаалмасу жылдамдығы. Массаалмасу жылдамдығы таралатын заттың фазаларда тасымалдану байыбымен байланысты. Фазаның ішінде зат тек молекулалық диффузия жолымен немесе конвекциялық және молекулалық диффузия жолдарымен қабаттаса тасымалдануы мүмкін. Турбуленттік пульсациялар әсерімен заттың конвективті тасымалдануын турбулентті диффузия деп атайды. Молекулалық диффузия жолымен таралатын зат молекулалардың ретсіз қозғалысы салдарынан тасымалданады. Молекулалық диффузия бірінші Фик заңымен сипатталады. Бұл заң бойынша уақытында dF алаңшасы арқылы диффузияланған таралатын заттың dM мөлшері осы заттың концентрация градиентіне тура пропорционал: (7) Концентрация градиенті диффузияланатын заттың концентрациялары әртүрлі екі беттердің арасында нормаль бірлігі ұзындығында концентрацияның өзгеруіне тең. Пропорционалдық коэффициенті D диффузия коэффициенті деп аталады. Минус таңбасы молекулалық диффузия таралатын заттың концентрациясы азаятын бағытта өтетінін көрсетеді. Диффузия коэффициенті D уақыт бірлігінде аудан бірлігі арқылы концентрация градиенті бірге тең кезде диффузияланатын зат мөлшерін көрсетеді. Массаберу теңдеуі. Фазалардағы массаберу процесінің байыбы күрделі болғандықтан , массаберу жылдамдығы фазаның ядросындағы және шекарасындағы концентрациялардың айырмашылығына тең қозғаушы күшке тура пропорционал деп қабылданады. фаза үшін (15) фаза үшін (16) - және фазалардағы массаберу процестерінің қозғаушы күштері; ядродағы орташа концентрациялар; шекарадағы концентрациялар. Пропорционалдық коэффициенті массаберу коэффициенті деп аталады. Ол уақыт бірлігінде аудан бірлігі арқылы қозғаушы күш бірге тең кезде фазалардың бөліну бетінен фаза ядросына (немесе кері бағытта) берілетін зат мөлшерін көрсетеді. Массаберу коэффициенті фазаның физикалық қасиетіне және ондағы гидродинамикалық жағдайларға тәуелді кинетикалық мінездеме. Егер өлшем бірліктерді қабылдасақ , онда өлшем бірлігі: Массаалмасу теңдеуі. Бір фазадан екінші фазаға уақыт бірлігінде тасымалданатын зат мөлшерін анықтайтвн массаалмасудың негізгі теңдеуін былай жазамыз: (23) (24) массаалмасу коэффициенті. Ол уақыт бірлігінде аудан бірлігі арқылы қозғаушы күш бірге тең кезде тасымалданатын масса мөлшерін көрсетеді. Единица измерения өлшем бірліктері өлшем бірліктерімен бірдей . Фазалардың концентрациялары олардың бөліну беті бойында қозғалуы кезінде өзгереді, сәйкесінше, массаалмасудың қозғаушы күші де өзгереді. Сондықтан массаалмасу теңдеуіне орташа қозғаушы күшті енгізеді: (25) (26) (25), (26) теңдеулердің көмегімен фазалардың жанасу бетін F және аппараттың негізгі өлшемдерін анықтайды. Массаалмасудың орташа қозғаушы күші Орташа қозғаушы күштің өрнегі теңдік сызықтың қисықтығына немесе түзулігіне тәуелді. Массаалмасу процесі қарсыбағытты мұнаралы аппаратта өтеді деп қабылдайық. жүктеу/скачать 7,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|