Гетерогенді және гомогенді жүйелердегі химиялық тепе-теңдік. Ле Шателье принципі . Көптеген реакциялар бір бағытта жүреді. Мысалы, 2КСІО3 ® 2КСІ + 3О2 2Na + 2H2 O ® 2NaOH + H2 , оларды қайтымсыз реакциялардеп атайды. Бірдей жағдайда қарама – қарсы екі бағытта жүретін реакцияларды қайтымды деп атайды.
N2 + 3H2 « 2NH3, Fe3O4 + 4H2 « 3Fe + 4H2O.
Солдан оңға қарай жазылған реакцияны тура , оңнан солға жазылған реакцияны кері реакция деп атайды. Қайтымсыз реакция деп атау тек шартты түрде ғана. Химиялық реакция жүрген кезде алғашқы заттардың концентрациялары азаяды , олай болса, әрекеттесуші массалар заңы бойынша реакция жылдамдығы да азаяды. Егер реакция қайтымды болса, белгілі бір уақыт өткен соң кері реакцияның жылдамдығы арта бастайды , себебі реакция нәтижесінде пайда болған заттар концентрациялары артады. Тура және кері реакциялар жылдамдықтары теңескенде химиялық тепе- теңдік орнайды, енді реакцияға қатысатын заттардың концентрациялары ары қарай өзгермейді. Егер жалпы теңдеуді былай жазса а А + b В « с С + d D , онда тура реакция жылдамдығы
u® = k® [A]a × [B]b ; u¬= k ¬[C]c × [D]d тепе – теңдік кезінде u® = u¬, олай болса, k® [A]a × [B]b = k ¬[C]c × [D]d сонда, k® / k ¬= К т – реакцияның тепе-теңдік константасы болады. Тепе-теңдік константасына кіретін концентрацияларды тепе-теңдік концентрациялары деп атайды. Сонымен, тепе-теңдік константасы сол температурада тұрақты шама, реакция нәтижесінде түзілген заттардың тепе-теңдік концентрациялары көбейтіндісінің реакцияға түскен заттардың тепе-теңдік концентрациялары көбейтіндісіне қатынасын көрсетеді:
