Оқу-әдістемелік Кеңесінің шешімімен ұсынылған, №5 хаттама, 12 қаңтар 2012 ж



Pdf көрінісі
бет102/117
Дата09.06.2020
өлшемі1,4 Mb.
#72750
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   117
Байланысты:
Жүсіпкалиева

тикалық  -  синтетикалық  тәсілмен  де  шығарылады,  ал  кейде           
4-5 тәсілдер араласып-қосылыпкешенді формада да шешіледі, 
Физика  есептерін  шығаруда  анықтамалық  кестелер,  лога-
рифмдік сызғыш, микрокалькулятор, ЭЕМ, перфокарта, тексеру-
оқыту  машиналары,  арнаулы  дидактикалық  тапсырмалар  мен 
программаланған  сын  жұыстары  жайлы  оқу  құралдар  кең 
қолданылуы керек. 
Жалпы  алғанда,  физика  есептерін  шығарудың  әдістемесі 
мынадай  негізгі  кезеңдерден  (мұғалімнің  не  оқушының 
қызметінен) тұрады: 
Мысалы:  массасы  200кг  лифт  кабинасы  бірқалыпты  үдемелі 
қозғалып шахтаға түседі. Бірінші 10сек 35 м жол жүрсе тростың 
керілу күші қандай? 
 Есепті шығарудың аналитикалық әдісі: 
1)  есептің  мәтінін  оқу  және  талдау,  терминдер  мен  шама-
лардың мәндерін түсіндіру. 
Мәтінді  кітаптан  1-2  рет  оқу.  Талдауды  мынадай  сұрақтарға 
жауап  алу  арқылы  жүргізуге  болады:  1)  Есепте  қандай  нысан 
берілген?  (нақты  берілген  нысан-тросқа  ілінген  лифт  кабинасы; 
нақты  берілмеген  нысан-жер).  2)Лифт  қалай  қозғалып  барады? 
Ол  қандай  қозғалыста?  3)10  секундта  қандай  тереңдікке  түскен? 
4)есептің талабы қандай?(Нені табуды сұрайды?) лифтіге қандай 
күштер әсер етеді? (тростың керілу күші Ғ
к, 
, ауырлық күші- mg,
олар қалай бағытталған?  
2) есептің шартын жазу, тиісті сурет-сұлбаларды салу. 
3) физикалық мағынасын ашу мақсатында есептің мазмұнын 
(құбылыстарды,  процестерді)  талдау,  есепті  шығаруға  қажетті 
ұғымдар мен заңдарды қайталап, еске түсіру. 
Ньютонның екінші заңы бойынша  


 
176 
→    →      → 
mа= mg,+ F
к 
Қозғалыс  бағытында  алынған  осьтегі  осы  күштердің 
проекциясы арқылы жазсақ: mа= mg,- F
к
 
Осыдан тростың керілу күші  F
 к
  = mg- mа. 
4)  физикалық  константа    g=  9,8  м/с
2
  (кестеден  алынды)  Бір 
қалыпты  үдемелі  қозғалыс  үшін    a=2h/t
2
  және    mg    мен  mа 
күштерді табу арқылы, F
 к
  табылады. Ғ
к
 = m(g-2h/t
2

Есепті шығарудың синтетикалық әдісі: 
Бұл  әдіспен  есепті  шығару  есепте  айтылатын  нысанды  си-
паттайтын нақты берілген шамалардың арасындағы байланысты, 
содан  кейін  олармен  анықталынатын  шаманың  (есептің  талабы) 
арасындағы  байланыс  анықталынады.  Жоғардағы  есеп  синтети-
калық әдісіпен шығарылса: 
1) есепте   бірқалыпты   үдемелі   қозғалыс   қарастырылады   
(V
0
=
 0) Демeк, а = 2Һ/t

2)  Бұл  үдеуді  беретін  күш  лифт  кабинасына  әсер  ететін 
күштердің тең әсерлі күші. Лифт кабинасына әсер ететін күштер: 
ауырлық күші мен тростың керілу күші. 
Сондықтан Ньютонның екінші заңы бойынша: 
→      →     → 
       mа= mg,+ F
к
 
 
  Қозғалыс  бағытында  алынған  осьтегі  осы  күштердің 
проекциясы арқылы жазсақ: mа= mg,- F
к
 
Осыдан тростың керілу күші  F
 к
  = mg- mа= m(g-2h/t
2



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   117




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет