Оқу-әдістемелік құрал Астана, 2017
Білім алушыларға қойылады
Нұсқаулық КБ Негізгі және орта мектеп
| Білім алушыларға қойылады
| ||
|
Сипаты | ||
|
|
|
|
|
Әр бөлім/ортақ тақырыптар |
Жинақталған балдар саны мен оқу жетістігі деңгейлері (жоғары, | |
|
бойынша жиынтық бағалаудың |
орта, төмен). | |
|
балы |
|
|
|
Тоқсандық |
жиынтық |
Балл қою кестесіне сәйкес жинақталған балдар саны. |
|
бағалаудың балы |
|
|
|
|
|
|
|
Тоқсандық баға |
|
Балдарды бағаға ауыстыру шәкіліне сәйкес қойылады. Білім |
|
|
|
алушылар 50% тоқсандық бағаны бөлім/ортақ тақырыптардың |
|
|
|
қорытындысы бойынша, 50% тоқсандық жиынтық бағалау |
|
|
|
қорытындысы бойынша жинайды. |
|
Жылдық баға |
|
Балдарды бағаға ауыстыру шәкіліне сәйкес қойылады. Білім |
|
|
|
алушылар 50% тоқсандық бағаны бөлім/ортақ тақырыптардың |
|
|
|
қорытындысы бойынша, 50% тоқсандық жиынтық бағалау |
|
|
|
қорытындысы бойынша жинайды. |
Тоқсан соңында бағалаудың барлық нәтижелері «2-ден» «5-ке» дейінгі бірыңғай баға шәкілі негізінде есептеледі, бұл бағалаудың
ашықтығын, салыстырымдылығын, білім беру үдерісіне қатысушылардың бірдей түсінігін қамтамасыз етеді (10-кесте).
10-кесте. Балдарды бағаға ауыстыру шәкілі
-
Баға
Сипаты
1-сынып
2-11(12)-
бойынша
сыныптардағы
балдың
балдың
пайыздық
пайыздық
мазмұны
мазмұны
«2»
Қанағаттанғысыз
0% - 20%
0- 39%
«3»
Қанағаттанарлық
21% - 50%
40% - 64%
«4»
Жақсы
51% - 80%
65% - 84%
«5»
Өте жақсы
81% - 100%
85% - 100%
38
6.1 Тоқсандық баға қою
Тоқсандық бағалар бөлім/ортақ тақырыптар бойынша және тоқсандық жиынтық бағалау нәтижелерінен жинақталады.
Тоқсандық бағаны қою үшін бөлім/ортақ тақырыптар, тоқсандық жиынтық бағалау қорытындысының белгілі пайыздық арақатынасы пайдаланылады:
тоқсандық бағаның 50% бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау қорытындысы арқылы белгіленеді;
тоқсандық бағаның 50% тоқсандық жиынтық бағалаудың қорытындысы бойынша белгіленеді.
-
Жиынтық бағалау (ЖБ)
Үлес салмағы
Бөлім/ортақ тақырыптар
50%
бойынша ЖБ
Тоқсандық ЖБ
50%
Тоқсандық баға:
100%
Төменде «Математика» пәнінен 5-сынып білім алушыларының 1-тоқсан бағалары есебі мысал түрінде берілген.
«Математика» пәнінен 5-сынып білім алушыларының бөлім бойынша және 1-тоқсанның жиынтық бағалау нәтижелері
|
|
|
|
|
Жиынтық |
|
Білім |
Максимал |
|
Оқу |
|
5 балдық |
Арақаты |
|
Балдың |
|
|
|
№ |
|
|
бағалау (ЖБ) |
|
алушыл |
ды балл |
|
жетістігі |
|
шәкілге ауысу |
насы, |
|
пайыздық |
|
|
|
| ||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
ар балы |
|
|
деңгейі |
|
кезіндегі |
% |
|
мазмұны |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
және |
|
болжам |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
тапсырман |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ы орындау |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
пайызы |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1-бөлім бойынша |
|
4 |
12 |
|
33% |
|
2 |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
ЖБ |
|
|
|
|
Төмен |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2-бөлім бойынша |
|
6 |
10 |
60% |
|
3-4 |
50% |
|
29,4% |
| ||
|
|
|
|
|
ЖБ |
|
|
|
|
Орта |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
3 |
|
|
3-бөлім бойынша |
|
10 |
12 |
83% |
|
3-4 |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
ЖБ |
|
|
|
|
Орта |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
Тоқсандық ЖБ |
|
18 |
20 |
90% |
|
|
50% |
|
45% |
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жоғары |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Барлығы: |
74% |
| |
39
Тоқсандық бағаның есебі келесі формулада жүргізіледі:
Бөлім бойынша ЖБ нақты балл жиынтығы Тоқсандық баға = �Бөлім бойынша ЖБ максималды балл жиынтығы ∗ %�
Тоқсандық ЖБ нақты балы
+� ∗ %�
Тоқсандық ЖБ макс. балы
Тоқсандық бағаны есептеу үшін бөлім бойынша және тоқсандық жиынтық бағалаудағы балдың пайыздық мазмұны жинақталады.
29% + 45% = 74%
Балдарды бағаға ауыстыру шәкілі бойынша баға білім алушының тоқсандық бағасымен анықталады.
-
Баға
Негізгі мектептегі
балдардың пайыздық
мазмұны
«2»
0- 39%
«3»
40% - 64%
«4»
65% - 84%
«5»
85% - 100%
Аталған шәкіл негізіндегі 74%, «4» деген бағаға сәйкес.
«Математика» пәні бойынша білім алушының 1-тоқсандағы бағасы – «4».
6.2 Жылдық баға қою
Білім алушының пән бойынша жылдық бағасы барлық төрт
тоқсанның нәтижелерінен құралады. (1-сыныптағы 3,4-тоқсандар). Төменде 5-сыныптың «Математика» пәнінен білім алушының
жылдық бағасын есептеу бойынша мысал келтірілген.
«Математика» пәнінен 5-сынып білім алушыларының 1-4-тоқсандардағы нәтижесі
|
Жиынтық |
1-тоқсан |
2-тоқсан |
3-тоқсан |
4-тоқсан |
Жалпы |
Арақатынасы, |
Оқу жылы |
|
бағалау |
|
|
|
|
балл |
% |
бойынша |
|
(ЖБ) |
|
|
|
|
саны |
|
балдардың |
|
|
|
|
|
|
|
|
пайыздық |
|
|
|
|
|
|
|
|
мазмұны |
|
Бөлім |
34-тен 23 |
30-дан 20 |
25-тен 21 |
20-дан 18 |
109-дан |
50% |
37,6% |
|
бойынша |
|
|
|
|
82 |
|
|
|
ЖБ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Тоқсан |
20-дан 18 |
20-дан 15 |
20-дан 19 |
20-дан 16 |
80-нен |
50% |
42,5% |
|
дық ЖБ |
|
|
|
|
68 |
|
|
40
Бөлім бойынша ЖБ нақты балл жиынтығы ( − т. )
Жылдық баға есебі келесі формулада жүргізіледі:
Жылдық баға = �Бөлім бойынша ЖБ максималды балл жиынтығы ( − т. ) ∗ %�
− тоқсанның ЖБ нақты балы
+� ∗ %�
− тоқсанның ЖБ макс балы
Жылдық баға есебі үшін білім алушының бөлім/ортақ тақырыптар бойынша және тоқсандық жиынтық бағалаудағы жалпы саны есептеледі. Бұдан соң оқу жылындағы балдың пайыздық мазмұны (50%:50%) пайыздық арақатынаспен анықталады.
Оқу жылындағы бөлім/ортақ тақырыптар бойынша және тоқсандық балдың пайыздық мазмұны жинақталады, балдарды бағаға ауыстыру шәкілі бойынша бағаға ауыстырылады.
37,6% + 42,5% = 80,1%
Дөңгелектелген мәні 80% тең
-
Баға
Негізгі мектептегі балдың
пайыздық мазмұны
«2»
0- 39%
«3»
40% - 64%
«4»
65% - 84%
«5»
85% - 100%
Балдарды бағаға ауыстыру шәкіліне сәйкес 80 %, – «4» деген баға.
«Математика» пәнінен 5-сынып білім алушысының жылдық бағасы – «4».
41
ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Блум Б.С. Классификация учебных целей. - Нью Йорк: Лонгман, 1956.
Блум Б.С., Кратволь Д. Таксономия целей обучения. - Нью Йорк: Лонгман, 1956.
Блэк П., Уильям Д. Педагогические исследования: формативное оценивание. // Британ ғылыми-зерттеу журналы №29, 2009.
Выготский Л.С. Развитие высших психических функций. – М.: баспа АПН РСФСР, 1978.
Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курсының деңгейлік бағдарламасы глоссарийі: оқу-әдістемелік құрал. - Астана: «Назарбаев Зиякерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2012.
Зимняя И.А. Психология слушания и говорения. – М.: Дисс. … п.ғ.д., 1973.
Оценивание учебных достижений учащихся. Әдістемелік нұсқаулық. / Құраст. Р.Х.Шакиров, А.А.Буркитова, О.И.Дудкина. – Б.: «Билим», 2012. –
б.
ОЭСР. Среднее образование в Казахстане: Обзор национальной образовательной политики. – Астана: ИАЦ, 2014.
Уильям Д. Изменяя практику в классе. Заметки из исследований Ш.Кларк, Д.Уильяма и Национальной стратегии. – 2008.
Уильям Д., Томсон М. 5 основных стратегий для формативного оценивания. – 2007.
Фишман И.С., Голуб Г.Б. Формирующая оценка образовательных результатов учащихся: Методическое пособие. - Самара: «Учебная литература» баспасы, 2007. - 244 б.
Шамова Т.И. Современные средства оценивания результатов обучения в школе. – М.: Педагогическое общество Ресей, 2007.
Өңірлік және мектеп үйлестірушілеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық: Оқу-әдіст. құрал. (2016)/ О.И.Можаева, А.С.Шилибекова, Д.Б.Зиеденованың редакциялауымен. – Астана:
42
«Назарбаев Зиякерлік мектептері» ДББҰ, 2016. - 46 б.
Бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық: Оқу-әдіст. құрал. / О.И.Можаева, А.С.Шилибекова, Д.Б.Зиеденованың редакциялауымен. – Астана: «Назарбаев Зиякерлік мектептері» ДББҰ, 2016. - 48 б.
Монина Г.Б., Лютова-Робертс Е.К. Коммуникативный тренинг (педагоги, психологи, родители). - СПб.: «Речь» баспасы, 2007. – 224 б.
200 рецептов успеха в коммерции (Одностраничный метод). Пер. с нем. / Э.К.Геффрой. – М.: Интерэксперт, 1997. - 248 б.
Толковый словарь русского языка [Электронный ресурс] / Под ред.
Д.Н.Ушакова. // http://ushakovdictionary.ru/view_search.php
Эшкрофт К., Лоррейн Ф-П. Управление преподаванием и обучением в дальнейшем и высшем образовании. - Оксфорд: 2013. – 224 б.
Клинтон Б., Лоррейн Ф.-П., Крис Х. Исследование методов обучения в колледжах и университетах. - Рутледж: 2017. – 148 б.
43
1-қосымша
Критериалды бағалау жүйесін реттейтін нұсқаулық-әдістемелік құжаттар
Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта)
Мемлекеттік жалпыға міндетті негізгі орта білім беру стандарты (бұдан әрі - МЖМББС) бойынша білім алушылардың дайындық деңгейін, білім беру мазмұнын, білім алушылардың оқу жүктемесінің ең жоғарғы көлемін, оқу мерзіміне қойылатын жалпы талаптардың жиынтығын анықтайды.
Бағалаудың стандарты болып табылатын күтілетін нәтижелер пәндер бойынша МЖМББС-нда таксономиялық тәсіл арқылы ұсынылды. Таксономиялық тәсілдер негізінде білім беру деңгейін аяқтау бойынша білім алушылардың білуі, түсінуі, қолдануы, талдауы, синтез жасауы және бағалауы анықталады.
Оқу бағдарламасы
Оқу бағдарламасы әр пәннің мақсатын, құндылықтарын белгілейді, мұғалімнің
ұстанымына сәйкес педагогикалық тәсілдерді қысқаша сипаттайды. Бұл құжат әр пәннің құрылымы мен мазмұны туралы ақпараттарды қамтиды. Оқу бағдарламасының мазмұны бөлім, бөлімше, ортақ тақырыптар бойынша берілген.
Оқу жоспары
Оқу жоспарында оқу бағдарламасының мазмұнын пәндер бойынша оқытудың ұсыныстары сыныптар арқылы көрсетілген. Мұғалімдер оқу жоспарында көрсетілген іс-шаралар түрлерін білім алушылардың оқу бағдарламасы мазмұнын білетініне және барлық оқу мақсаттарына жеткеніне көз жеткізу үшін қолдануына болады.
Мұғалім мен білім алушылардың сабақта нәтижеге қол жеткізуі үшін оқу мақсаттарына қатысты ортақ түсініктері болуы маңызды. Ортақ түсініктің болуы үшін мұғалімдер оқу жоспарында көрсетілген түрлі стратегияларды қолданады.
Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру бағдарламаларын жүзеге асыратын, білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың оқу жетістігін критериалды бағалау тәртібі
Құжатта мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру стандартына сәйкес білім беру ұйымдарында білім алатын білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалауды ұйымдастыру, өткізу тәртібі анықталады. Құжат төмендегідей бағалау рәсімдерімен реттеледі:
қалыптастырушы бағалауды ұйымдастыру, өткізу рәсімдері;
жиынтық бағалауды ұйымдастыру, өткізу рәсімдері;
тоқсандық және оқу жылына қойылатын бағалар рәсімдері.
Негізгі және жалпы орта мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық
Критериалды бағалауға арналған бұл нұсқаулық жаңартылған білім беру мазмұнын енгізу аясында білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау бойынша
44
мұғалімнің іс-әрекетіне өзгерістер енгізудің теориялық және тәжірибелік негізін анықтайды. Берілген ұсыныстар бағалау рәсімдерін, олардың белгіленген стандарттарға сәйкестігін, әр білім алушының оқудағы қажеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Өңірлік және мектеп үйлестірушілеріне арналған критериалды бағалауды енгізу бойынша нұсқаулық
Әрбір қалалық/аудандық білім беру бөлімдерінде, мектептерде критериалды бағалау жүйесін енгізу үдерісін үйлестіретін жауапты тұлғалар тағайындалады. Өңірлік үйлестірушілер қалалық/аудандық білім беру бөлімдерінің әдіскерлерінің ішінен, мектепте жалпы білім беретін мектеп директоры орынбасарларының ішінен анықталады. Үйлестірушілердің негізгі рөлі бағалау жүйесінің сапасын жалпы басқаруды, қалыптастырушы және жиынтық бағалаудың рәсімдерін, үдерістерін жүзеге асыру үшін әдістемелік қолдау көрсетуді қамтамасыз ету болып табылады.
Өңірлік және мектептегі үйлестірушілер үшін критериалды бағалауға арналған нұсқаулық педагогикалық өлшеулер төңірегінде білім беру саясатын дамытуды, өңір, облыс және мектеп деңгейінде оны жүзеге асырудың негізгі қағидаттарын, жолдарын қамтып көрсететін құжат болып табылады. Нұсқаулықта бағалау үдерісін ұйымдастыру бойынша іс-әрекеттердің негізгі бағыттары мен тәжірибелік ұсыныстар үйлестірушілерге көмек ретінде берілген.
Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы
Жинақта оқу бағдарламасындағы барлық оқу мақсаттары бойынша қалыптастырушы бағалауды өткізуге арналған тапсырмалар үлгілері дескрипторлармен бірге ұсынылған. Тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген, білім алушылардың мүмкіндігін, қажеттіліктерін есепке ала отырып, бейімдеуге болады.
Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар
Әдістемелік нұсқаулықта бөлім/ортақ тақырыптар бойынша және тоқсандық жиынтық бағалауды ұйымдастыру, өткізу жолдары көрсетілген. Құжат бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалаудың дескрипторлары, балдарымен бірге берілген тапсырмалар үлгілерінен тұрады.
Тоқсандық жиынтық бағалау спецификациясы
Тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясы стандартталған және тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу үшін міндетті құжат болып табылады.
45
2-қосымша
Білім алушылардың оқу жетістігін бағалау туралы мұғалімнің рефлексияға қатысты сұрақтары
Сабаққа дейін (жоспарлау)
Менің сабақ жоспарым оқу мақсаттарынан, нақты күтілетін нәтижелерден тұрады.
Мен білім алушылардың қабілеті мен қажеттіліктерін анықтай аламын, мұны қалай түсіндіруге болатыны туралы жоспарым бар.
Сабақта
Менің білім алушыларым сабақтың оқу мақсаттарын, күтілетін нәтижелерін біледі.
Мен әуелі білім алушыларымның осы сабақтағы тақырып бойынша білім, дағды, түсіну деңгейлерін анықтаймын.
Тапсырмалар оқу мақсаттарына сәйкес келеді.
Әр білім алушы өзі орындайтын тапсырмалардың бағалау критерийлерін, одан не күтілетінін біледі.
Мен білім алушылардың тапсырманы орындау бойынша нәтижелерін сабақ барысында, келесі сабақты жоспарлау кезінде пайдаланамын.
Мен білім алушылардың өз білімдеріне жауапкершілікпен қарауына, бір-бірінен үйренуіне, нәтижелерін бағалай алуына мүмкіндік беремін.
Ашық сұрақтар білім алушылардың түсінгенін үнемі тексеріп отыру үшін қолданылады.
Білім алушыларға сұраққа жауап беру кезінде ойлануға уақыт беріледі.
Мен білімін, түсінгенін тексеру үшін қалыптастырушы бағалаудың түрлі әдістерін қолданамын.
Мен білім алушылардың ілгерілеуін мониторингілеу үшін бағалау нәтижелерін тіркеп отырамын.
Білім алушылардың өз жұмысын, өзінің ілгерілеуін бағалауға мүмкіндігі бар.
Бағалау нәтижелері білім алушылардың оқудағы олқылықтарын анықтау үшін қолданылады.
Мен өз білім алушыларымның жұмысына сындарлы (конструктивті) кері байланыс беремін.
Сабақтан соң
Мен талдаймын:
оқу мақсатына жетті ме, жетсе қалай? не орындалды, нені орындау керек еді? не орындалмады?
келесі жолы басқаша қалай жасауға болады? нені қайталау қажет?
жоспарланған шарадан басқа білім алушылар тағы нені үйренді?
білім алушылардың барлығы оқу мен бағалау үдерісіне жұмылдырылды ма?
46
3-қосымша
Блум таксономиясы бойынша бағалау критерийлерін бөлу
Оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтау үшін бағалау критерийлері құрастырылады, ол Б.Блум таксономиясы арқылы оқу мақсаттарына сәйкес ойлау дағдыларының деңгейі бойынша жіктеледі.
Блум таксономиясын 1956 жылы америкалық психолог Бенджамин Блум когнитивтік ортада педагогикалық оқу мақсаттарын болжайтын алты ойлау дағдылары: білу, түсіну, қолдану, талдау, синтез, бағалау арқылы топтастыруды ұсынды.
Белгілі дағдыларды нақты анықтау критериалды бағалаудың маңызды аспектісі болып табылады. Ойлау дағдыларының деңгейлері үш топтың төңірегінде берілді (1-кесте):
білу және түсіну;
қолдану;
жоғары деңгей дағдылары (талдау, жинақтау, бағалау).
Бағаланатын дағдылар сипаттамасы
|
Ойлау |
|
Сипаты |
|
|
Етістіктер |
|
дағдыларының |
|
|
|
|
|
|
топтары |
|
|
|
|
|
|
Білу және түсіну |
Нақты |
деректерді, |
ақпараттар |
атайды, назар аударады, есте | |
|
|
мен |
сипаттамаларды, |
есте |
сақтайды, талқылайды, анықтайды, | |
|
|
сақтау |
немесе |
елестету, |
айтады, жазады, қайталайды, | |
|
|
меңгерген материалды |
дұрыс |
көрсетеді, хабарлайды. | ||
|
|
жеткізу, |
болжау |
|
немесе |
|
|
|
ақпаратты жеткізу арқылы түсіну |
| |||
|
|
және |
түсіндірудегі |
баға |
| |
|
|
қабілеттілігі. |
|
|
| |
|
Қолдану |
Бір мәселені нақты жаңа |
|
қолданады, санайды, өзгертеді, | ||
|
|
жағдайда шешу үшін меңгерген |
таңдайды, топтастырады, аяқтайды, | |||
|
|
материалды қолданудағы баға |
қорытындылайды, таныстырады, | |||
|
|
қабілеттілігі. Білімді қолданудың |
табады, жасайды, ықпал етеді, | |||
|
|
таныстыру әдісі тәжірибелік |
зерттейді, эксперимент жүргізеді, | |||
|
|
жұмыстар, эксперименттер, жоба |
түсіндіреді, сахналайды, түрлендіреді, | |||
|
|
жұмыстары, мәселені шешу және |
сәйкестендіреді, жоспарлайды, | |||
|
|
жаңа және/немесе түрлі |
|
көрсетеді, шешеді, пайдаланады, | ||
|
|
нәтижелер жасау болып |
|
құрайды, іске асырады. | ||
|
|
табылады. |
|
|
| |
|
Жоғары деңгей |
Баға қабілеттілігі: |
|
|
талдайды, бағалайды, топтастырады, | |
|
дағдылары |
- ақпараттық материалдарды |
есептейді, қабылдайды, салыстырады, | |||
|
(талдау, жинақтау |
жеке бөліктерге бөлу, дәлелді |
байланыстырады, қарсы қояды, | |||
|
және бағалау) |
анықтау жолымен түрлі пікірлер |
сынайды, талқылайды, саралайды, | |||
|
|
алу үшін ақпараттарды немесе |
ажыратады, бөледі, зерттейді, | |||
|
|
себебін, тұжырымын меңгеру, |
эксперимент жүргізеді, түсіндіреді, | |||
|
|
жалпы ережелер үшін дәлелдер |
пікір білдіреді, сәйкестендіреді, | |||
|
|
табу; |
|
|
|
тексереді. |
47
|
Ойлау |
Сипаты |
Етістіктер |
|
дағдыларының |
|
|
|
топтары |
|
|
|
|
- жаңа мәнмәтінде бөліктерді |
топтастырады, жинақтайды, қосады, |
|
|
(идея, элементтер) біріктіру, |
үйлестіреді, құрайды, құрады, |
|
|
қиыстыру, мысалы хабарлама |
құрастырады, жалпылайды, біріктіреді, |
|
|
(сөз сөйлеу, баяндама оқу), |
саралайды, ұйымдастырады, |
|
|
әрекет жоспары, қажет мәліметті |
жоспарлайды, ұсынады, орнатады, |
|
|
реттейтін кесте; |
біріктіреді, аргумент келтіреді, |
|
|
- осы немесе басқа материалдың |
негіздейді, келіседі, салыстырады. |
|
|
маңызын бағалау (бекітілген |
дәлелдейді, таңдайды, салыстырады, |
|
|
көркем шығарма, зерттеу |
қорытынды жасайды, сендіреді, |
|
|
мәліметтері). |
негіздейді, түсіндіреді, өлшейді, |
|
|
|
болжайды, алдын алады, ұсынады, |
|
|
|
пікір білдіреді, саралайды, бөліп |
|
|
|
көрсетеді, қосады, қолдайды, |
|
|
|
тексереді, бағалайды, талдайды. |
Бағалау критерийлерін құрастыру кезінде мұғалім әр ойлау дағдыларының деңгейін көрсететін етістіктерді қолдануына болады.
48
|
|
|
|
|
4-қосымша |
|
|
|
Қалыптастырушы бағалау әдістері | ||
|
№ |
Әдісі |
|
Сипаты |
|
|
1. |
Қолмен белгі |
Мұғалім түсіндіруін тоқтатып, қолды көтеру арқылы материалды түсініп | ||
|
|
беру |
немесе түсінбей отырғанын айғақтайтындай белгі беруін өтінеді. Белгілер | ||
|
|
|
алдын ала келісіледі. Мысалы: |
| |
|
|
|
− қолдың бас бармағы жоғарыға қарай бағытталған: мен бәрін түсіндім | ||
|
|
|
және түсінгенімді айта аламын; |
| |
|
|
|
− қолдың бас бармағы төменге қарай бағытталған: мен әлі түсінген | ||
|
|
|
жоқпын; |
|
|
|
|
|
− қол бұлғау: мен өзіме сенімсізбін; |
| |
|
|
|
Мұғалімнің білім алушыларға қосымша сұрақтар қоюына болады, | ||
|
|
|
мысалы, кім өзіне сенімсіз? кім түсінбеді? кім түсінді? | ||
|
2. |
Бағдаршам |
Әр білім алушының қолында бағдаршамның үш түсі көрсетілген | ||
|
|
|
парақшалар болады. (барлығы түсінікті – жасыл, сұрағым бар – сары, | ||
|
|
|
түсініксіз – қызыл). |
| |
|
3. |
Жинақтау |
Мұғалім білім алушыларға екі жағында да көрсетілген тапсырмалары бар | ||
|
|
парақшасының |
парақтарды жиі таратып отырады: |
| |
|
|
индексі |
1-беті: Өткен тақырып бойынша негізгі идеяларды атап шығыңыз | ||
|
|
|
(бөлімдер, тақырыптар) және оны қорытып айтыңыз. | ||
|
|
|
2-беті: Өткен тақырыптан тағы нені түсінбегеніңізді анықтаңыз (бөлімдер, | ||
|
|
|
тақырыптар) және өз сұрақтарыңызды құрастырыңыз. | ||
|
4. |
Бір минуттық |
Білім алушылардың оқу материалын меңгергенін кезең-кезеңмен | ||
|
|
эссе |
қадағалау үшін сабақтың кез келген уақытында қолдануға болады. | ||
|
|
|
Мұғалім қоюы мүмкін сұрақтар: |
| |
|
|
|
- Ең бастысы (бүгін) сіз не білдіңіз? |
| |
|
|
|
- Есіңізде не қалды? |
| |
|
|
|
- Қандай сұрақ сіз үшін түсініксіз болды? |
| |
|
5. |
Екі жұлдыз, бір |
Білім алушылардың шығармашылық жұмыстарын, шығарманы, эссені | ||
|
|
тілек |
бағалау кезінде қолданылады. Білім алушыларға екі жағымды тұсын | ||
|
|
|
анықтау әрі оны жұлдызшамен белгілеу («екі жұлдыз») және өз ойы | ||
|
|
|
бойынша оның қай тұсын толықтырып жазу қажеттігін анықтау | ||
|
|
|
тапсырылады («тілек»). |
| |
|
6. |
Үш минуттық |
Мұғалім білім алушыларға сабақты түсінуін, идеясын, өткен тақырыппен | ||
|
|
үзіліс |
байланыстылығын, білімі мен тәжірибесін, сондай-ақ түсініксіз тұстарын | ||
|
|
|
анықтау үшін ойлануға мүмкіндік беретін үш минуттық үзіліс береді. | ||
|
|
|
Мысалы: |
| |
|
|
|
… туралы көп білдім |
| |
|
|
|
Мен бұған таң қалдым, себебі … |
| |
|
|
|
Мен … |
… сездім. |
|
|
|
|
Мен … |
… қарадым. |
|
|
7. |
Ауызша бағалау |
Білім алушы мен мұғалімнің ауызша кері байланысы сабақтың барлық | ||
|
|
|
кезеңінде тиімді. |
| |
|
8. |
Температураны |
білім алушының тапсырманы қаншалықты орындағанын анықтау үшін | ||
|
|
өлшеу |
қолданылады. Ол үшін мұғалім білім алушыларды тоқтатып, сұрақ қояды: | ||
|
|
|
Біз не істеп жатырмыз? |
| |
|
|
|
Білім алушы осы сұраққа жауап береді, тапсырманың орындалу жолы, | ||
|
|
|
оны орындау үдерісі туралы ақпаратты ұсынады. | ||
49
5-қосымша
20_____ - 20______ оқу жылына жиынтық бағалау өткізудің жоспары
Пән_____________________________ Сынып________________________
|
Тоқсан |
Тоқсандағыаптасаны |
|
|
|
Жиынтық бағалау рәсімдері (бөлім бойынша жиынтық бағалаудың тақырыптары)
|
Апта |
Жиынтық бағалау
Бағалауды өткізу түрі рәсімдерінің орындалу ұзақтығы
Мерзімі
|
құрастыру |
сараптама |
|
|
|
Ескерту
50
6-қосымша
АТА-АНАЛАРҒА АРНАЛҒАН ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ БӨЛІМ БОЙЫНША ОҚУ ЖЕТІСТІГІ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ
|
Білім |
|
|
|
Пән |
|
|
|
|
|
| ||
|
алушының |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
аты-жөні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тоқсан ____ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«______________» бөлімі бойынша жиынтық бағалау |
|
|
| |||||||||
|
Бағалау критерийі |
|
|
Оқу жетістігі деңгейі |
|
|
| ||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Төмен |
|
|
|
|
Орта |
Жоғары | ||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Мұғалімнің |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
қосымша пікірі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Мұғалімнің аты-жөні _______________________________
Қолы ________
Күні ________
51
7-қосымша
Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу бойынша мұғалімдерге арналған нұсқау
Білім алушылар орындарына жайғасып, тоқсандық жиынтық бағалау жұмысын орындауға дайын болған кезде мұғалім төмендегілерді орындауы қажет:
Тапсырманы білім алушы отырған партаның үстіне бетін төмен қаратып қояды, бетті аударып қарамауын өтінеді.
Білім алушыларға бағалауды өткізу ережелерін сақтау қажеттігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізеді.
Бағалауды өткізу кезінде білім алушылардың бір-бірімен сөйлесуіне, көмек сұрауына, біреуге көмектесуіне болмайтыны туралы ескертіледі.
Білім алушылардың тапсырманы орындауға қажетті құралдарының бар екеніне көз жеткізеді.
Білім алушылардан тапсырма парағының бетін аударып, өзі туралы мәліметті толтыруын сұрайды: білім алушының тегі, аты және сыныбы (мектебі).
Жұмысты орындауға берілген уақытты хабарлайды. Бағалау жүргізіліп жатқан кезде білім алушылардың бір-бірімен сөйлеспеу керектігін ескертеді.
Білім алушылардың нұсқауды түсінгеніне көз жеткізеді, сұрақ туындаған жағдайда жиынтық бағалау жұмысы басталмас бұрын жауап береді.
Тақтаға жиынтық бағалау жұмысының басталу және аяқталу уақытын жазады, білім алушылар хабардар болу үшін қосымша дауыстап айтады.
Бағалау жүріп жатқан кезде білім алушылардың жұмысты өз бетінше орындап жатқанына көз жеткізеді. Олар бірі-бірімен сөйлеспеуі қажет, бір-бірінен көшіруіне болмайды.
Білім алушылардың тапсырманы орындау кезінде көмек болатын қосымша құралдарды қолданбағанына көз жеткізеді, мысалы, сөздіктер немесе калькуляторлар (егер аталған заттар тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясында қарастырылмаған болса).
Бағалау өтіп жатқан кезде мұғалім нұсқауға немесе жұмысты орындау уақытына қатысты сұрақтарға жауап береді. Мұғалімнің білім
52
алушылардың жазуына, сұрақты өзгертіп айтуға көмектесуіне немесе ақпарат беруіне болмайды.
Білім алушылардың келген, келмегенін белгілеп алу қажет. Білім алушылардың жас ерекшелігіне қарай анықталған уақыт аралығы, яғни жұмысты орындауға неше уақыт қалғаны туралы ақпарат беру маңызды.
Бағалау жұмысын аяқтауға 5 минут қалғанын білім алушыларға ескерту қажет.
Егер кейбір білім алушылар жиынтық бағалау жұмысын белгіленген уақыттан бұрын орындайтын болса, мұғалім оларға өз жауаптарын қайта қарап шығуын өтінеді. Жиынтық бағалау жұмысын орындау уақыты аяқталған соң мұғалім білім алушылардан жұмысты орындауды тоқтатуын және қалам/қарындаштарын үстел үстіне қоюын өтінеді. Барлық жұмыс жиналып біткенше білім алушылардың бір-бірімен сөйлеспеуі және тыныш отыруы өте маңызды.
53
8-қосымша
Тоқсандық жиынтық бағалау модерациясын өткізу қорытындысы бойынша отырыс хаттамасы
Білім беру мекемесінің атауы
Пән
|
Сынып |
Тоқсан |
Оқу жылы | ||
|
|
|
|
|
|
|
Модерацияға |
|
Аты-жөні |
|
Қолы |
|
қатысушылар |
|
| ||
|
|
|
|
| |
|
Модерация |
|
|
|
|
|
төрағасы |
|
|
|
|
|
Пән мұғалімдері |
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жұмыс |
Модерация |
Модерация |
Шешімнің негіздемесі |
|
№ |
ға дейінгі |
дан кейінгі |
|
|
|
балл |
балл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Модерацияға қатысушылардың қолы:
Аты-жөні______________________ қолы_____________
Аты-жөні______________________ қолы_____________
Аты-жөні______________________ қолы_____________
54
Жазбаларғаарналғанοрын
Теруге 19.07.2017. берілді. Басуға 25.07.2017. қол қойылды. Пішімі 60х84/8. Кеңсе қағаз 80 гр/м2. Сандық басылыс. Шартты б. т. 5,9. Таралымы 20 дана. Тапсырыс № 1574 «Педагогикалық шеберлік орталығы» ЖМ типографиясында басылды. 010000, Астана қ., №31 көше, 37а үй. e-mail: info@cpm.kz.
Достарыңызбен бөлісу:
