Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ҧлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы ЕҰУ Ф 703-08-17. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым
13
Ықтимал
-
модельденуші
обьект
күйі
параметрлері
таратылымының ықтимал заңдары;
-
обьектінің бақыланатын күйі мен оның моделі
арасындағы айырымның статистикалық мәнділік
критерий деңгейі.
Бақылау сҧрақтары: 1.
Модель бағаларының сандық кӛрсеткіштері?
ОҢТАЙЛАНҒАН МОДЕЛЬДЕР Дескриптивтік модельдер болып
ӛткен
процесстерді
сипаттауда
қолданылады. Процессті/құбылысты
басқаруда дескриптивті модельдер
пайдаланудың әсері жоқ. Мұндай
жағдайларда
оңтайланған
модельдер үлкен ықпал ете алады
.
Қандай
да
бір
процесстерді/құбылыстарды
мақсатты бағытталған басқаруда
оңтайланған
модельдердің
кӛмегімен
қандай
әсерлердің
жақсы/нашар нәтиже беретіндігін,
қайсысының
–
оңтайлы шешім
беретіндігін бағалауға болады.
Егер оқып үйренетін процессте
процесстің барысына әсер ететін
бірнеше
параметрлерді
байланыстыратын қатынастардың
жиынтығы бар болса онда процесс
математикалық
модельмен
сипатталады. Процессті басқаруды
анықтайтын тұлға әрбір басқару
фазасындағы
әрбір
параметрді
сапалық
бағалау
тұрғысынан
процесстегі
ең
маңызды
параметрлерді анықтайды.
Басқару қызметіндегі әрбір фазаның
сапалық бағасы берілген модельдегі
әрбір мүмкін басқаруды ескеретін
қандай да бір мақсатты фазалармен
сипатталады.
Мақсатты
функция
қандай
да
бір
)
(
U u u
айнымалысына
тәуелді,
F(u)
ӛрнегімен жазылады.
Кез келген мақсатты бағытталған
қызметте оның нәтижесін алдын – ала
жобаланады. Демек, F(u) функциясы
үшін
U u
ең жақсы нәтижеге
жетеді
деп
бағаланады
(max
F(u)=F(u)).
Мұндай
шарттарда
шешілетін
есептер
экстремалды
оңтайланған есептер деп аталады.
Оңтайланған
есептерді
шешуде
қолданылуы
модель
мен
F(u)
функциясының түріне тәуелді түрлі
модельдер пайдаланылады.
Мұндай негіздегі есептерді шешуде
қабылданатын
шешімдерге
айтарлықтай әсер ететін факторларды
нақты ерекшелеу
қажет.
Таңдалған факторлардың сапалық
бағасы олардың сандық бағаларымен
беріледі.
Таңдалған
факторлар
арасындағы сандық қатынастарды
ӛрнектейтін
математикалық
модельдер осы мақсатта құрылады.