189 ∑ е=
3.14
4
. 10 . 84=659,4 шақырым
Көлемді өлшеу табиғаттағы заттардың балансын оқып-үй ре-
ну олардың көлемін өлшеу мен тығыз байланысты. Мысалы, 1см
геоморфологияда ығыстырылып, бір жерден екінші жерге тасы-
малданған тау жыныстарының көлемі, климатологияда жау
ған
жауын-шашынның, гидрологияда зерттелетін аумақтан ағып өте -
тін судың, мұздықтардың, қар жамылғысының көлемі анық та лады.
Изосызықтармен кескінделген географиялық нысандардың
көлемін анықтау қиындық тудырмайды.
V көлем жазықтық
қимасының аралығын қамтитын жеке қабаттар көлемінен
тұратын жиынтық көлем
v 1
түрінде берілуі мүмкн. Оны төмендегі
формуламен есептеп шығаруға болады:
V=
v 1
+
v 2
+.....+
v n
=
+
+
h P P 2
2
1
+
+
h P P 2
3
2
+
+
−
1
2
n n n h P P 3
1
P
n
·
h Δ
,
Мұндағы Р
п жəне Р
п+1 – қабатты шектейтін
төменгі жəне
жоғарғы жазықтықтың ауданы; h
n
-қабаттың биіктігі;
3
1
P
n
·
h Δ
–
нысанның қимасы бар ең соңғы жазықтықтан
h Δ
биіктік айыр-
ма жасайтын шыңының ауданы. Осы əдіспен тау түзілістерінің
ғана емес, егер изобатпен, қардың қалыңдығы изосызықтармен
берілгіленіп, ең терең жері берілсе теңіздердегі, көлдердегі судың,
қар жамылғысының да көлемдерін есептеп шығаруға болады.
