Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»



Pdf көрінісі
бет44/146
Дата27.01.2022
өлшемі4,14 Mb.
#129990
түріОқулық
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   146
Байланысты:
burunbetova genetika neg

80
9-кесте
Əртүрлі жұп белгілері бар Ғ

будан дараларының генотип жəне 
фенотипі бойынша кластар саны жəне ажырау сипаты
Будан-
дастыру
 
 
 
Ата-
ана лық 
форма-
ның жұп 
белгілері 
бойын ша 
айырма-
шы лығы 
Ғ
1
-
буданы-
нан 
түзіле-
тін 
гаме-
талар 
саны
Ғ
1
-буданы 
гаметала-
рының 
мүмкін 
болатын 
комбина-
циясы  
Кластар саны
Фенотип 
бойынша 
кластар 
қатына сы-
ның саны
Фено-
тип 
бойын-
ша 
Гено-
тип 
бойын-
ша
моноги-
бри дтік
1
2
1
=2
4
1
=4
2
1
=2
3
1
=3
3:1
дигибри-
дтік
2
2
2
=4
4
2
=16
2
2
=4
3
2
=9
9:3:3:1
үшгибри-
дтік
3
2
3
=8
4
3
=64
2
3
=8
3
3
=27
27:9:9:9:3: 
3:3:1
тетрагиб-
ри дтік
4
2
4
=16
4
4
=256
2
4
=16
3
4
=81
81:27:27:2
7:27:9:9:9:
9:9:9:3:3:3
:3:1
полигиб-
ридтік
n
2
n
4
n
2
n
3
n
(3:1)
n
Дигибридтік будандастыруда белгілердің ажырауы тұқымдарын 
түсі мен пішініне қарай төрт топқа жіктейміз: 9/16 – сары тегіс, 
3/16 – сары бұдырлы, 3/16 – жасыл тегіс, 1/16 – жасыл бұдырлы 
тұқымдар. Үш гибридтік будандастыруда генотипі бойынша 
(1:2:1)
3
, фенотипі бойынша (3:1)
3
, ал полигибридтік будандасты-
руда генотипі бойынша (3:1)
n
, фенотипі бойынша (3:1)
n
, мұндағы 
n
-будандастыруға алынған қарама-қарсы белгілердің саны. Сондай-
ақ, моно, ди жəне полигибридтік будандастыруларда гамета санын 
гетерозиготалы генотиптегі рецессивті аллельдердің санымен 2
n
 
бойынша анықтайды, мұндағы, 

– рецессивті аллельдер саны. Мы-
салы, Аа генотипі екі гамета түзеді: 2
1
=2, ал генотип АаВb болса 
2
2
=4, AaBbCc  2
3
=8, AaBbCcDd  2
4
=16, немесе AaBBCc болса 2
2
=4 
гамета түзеді (9-кесте).
Мейоз кезінде хромосомалардың клетка полюстеріне кездейсоқ 
тартылуының нəтижесінде белгілердің тəуелсіз тұқым қуалау заңын 


81
талдаушы будандастырумен дəлелдеуге болады. Бірінші ұрпақтың 
буданын зерттелетін белгілері рецессивті күйдегі ата-аналық фор-
мамен будандастыру, бірінші ұрпақ буданын түзетін Ғ
т
 (немесе Ғ
А
 
деп белгілеуге болады) буданындағы гаметалардың типін анықтауға 
мүмкіндік береді. Ғ
т
 буданында теориялық күтілетін фенотип клас-
тары Ғ
1
 буданы түзетін гаметаларға толық сəйкес келеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   146




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет