Өсімдікте ауру пайда болу үшін қоздырғыш өсімдікке еніп, ор- нығып көбеюі керек. Патоген өсімдікке үш жолмен енеді:
кутикула жəне эпидермис арқылы;
табиғи жолдармен – леп саңлауы, су жолдары, көзшелер, гүл- дері арқылы;
зақымданған клетка арқылы;
Кутикула арқылы ену
Саңыраукұлақтар, гүлді паразиттер кутикула арқылы енеді. Енудің бұл түрінде кутикула қалыңдығы, құрамы сияқты ерекше- ліктерінің маңызы зор.
Инфекциялық жіпшумақ өскіндерін механикалық күшпен ку- тикулаға енгізеді. Кутикуладан өткен жіпшумақ эпидермис клетка- ларының сыртқы қабығын ферменттерімен ерітіп, аппрессорий- лары арқылы субстратқа бекінеді.
Табиғи жолдармен ену
Леп саңлауы, су жолдары (гидатода), көзшелер (чечевичка), т.б. жолдармен енетін паразиттер ие-өсімдікке жақсы бейімделген, паразиттік жолмен қоректенетін микроорганизмдер. Леп саңлауы арқылы көптеген саңырауқұлақтар, бактериялар енеді. Мысалы: тат ауруының – урединиоспоралары; жалған ақ ұнтақтың – зооспо- ралары; гүл арқылы – тозаңды қара күйе телиоспорасы; гидотода арқылы – бактериоз қоздырғыштары; көзшелер арқылы – ағаш ауруының қоздырғыштары жəне картоптың сулы шірігін тудыратын бактерия (Erwinia carotovora), кəдімгі таз қоздырғыштары осы жол- дармен енеді.
Зақымданған клетка арқылы ену
Өсімдік қабығының зақымдануы паразиттердің енуін едəуір жеңілдетеді. Бұл жолмен негізінен факультативті паразиттер, яғни жара паразиттері енеді.
Патоген өсімдікке енген соң, оның əрі таралуы көптеген фак- торларға – патогеннің паразиттілігіне, вируленттілігіне, агрессив- тілігіне, қабылдағыш ие-өсімдікке жəне сыртқы ортаның əсеріне байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: |
