Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы

С. гросс,  Н. Кон шин,  Н. долго-

жүктеу/скачать 9,4 Mb. Pdf көрінісі бет 233/260 Дата 24.12.2021 өлшемі 9,4 Mb. #128604 түрі Оқулық

Бұл бет үшін навигация:

• 3. Абай – ұлы ақын әрi ойшыл.

С. гросс,  Н. Кон шин,  Н. долго- полов  және басқалары едi. Олар Абаймен жиi кездесіп  жүрдi. Қазақ ақыны солардың арқасында озық ойлы  орыс  мәдениетiнiң  ірі  өкiлдерi  А.С.  Пушкиннiң,    М.Ю. Лермонтовтің және басқалардың шығарма ларымен жете танысты. 3. Абай – ұлы ақын әрi ойшыл.  Абай өзiнiң өлеңдерiн бала кезi нен  жаза бастады. Әйтсе де ол ақын ретiнде алғаш рет ХIХ ғасырдың 80-жылда- рының орта  кезiнен  бастап  таныла  бастады.  Бұл  кезде  Абай  өз  атынан  «Жаз» («Жаздыкүн шiлде болғанда...») деген өлеңiн жария лаған болатын.  Абай – «Ескендiр», «Масғұд», «Әзiм әңгiмесi» по э  малары мен этикалық- философиялық еңбегi «Қарасөздердi» жазды. Ақынның «Қарасөз дерiнде»  ХIХ ғасырдың екiншi жартысындағы қазақ халқының болмысы зерделендi. Ақынды қатты алаңдатқан жағдайлар қазақтың жаппай кедей ле нiп,  қайыршылық халге түсе бастауы, патша үкiметi шенеу нiк терiнiң шектен  шыққан озбырлығы, жергiлiктi болыстардың парақорлығы мен қанағатсыз  пайдакүнемдiгi болды. Ол өзiнiң өлең де рiнде жақын туыстарына көмек  қолын созбайтын сараң байларды өл тiре сынады.  Абай қазақ қоғамын ерiнбей еңбек етуге шақырды.  Өзiнiң  кейбiр  за мандастарының  бойындағы  жаман  мiнездердi  –  жалқау лықты,  еңбексiздiктi,  көрсе- қызарлықты, алтыбақан ала уыз дықты, на дан дықты  жерiне жеткiзе әшкереледi. Кедейшi лiктен құ тылудың  бiр тәсiлi егiншiлiкпен айналысу, қолөнер кәсiбiн және сауда-саттық  жа- сауды үйрену екенiн айтты. Ол былай деп жазды:  «Егiннiң ебiн,  Сауданың тегiн  Үйренiп, ойлап, мал iзде». Оның басқаша ойлауы мүмкiн емес едi. Қазақ даласында жиi бо лып  тұратын  жұт  қарапайым  халықты  ауыр  қайғы-қасiретке  душар   ететiн.  Ондай кезде жылдар бойы жинаған малдан бiр-ақ күнде айырылып, жұтап  қалуға  болатын  едi.  Абай  1880  жылғы  алапат  ауыр  жұтты  өз  көзiмен  көрдi. Сол жылы оның сан мыңдаған жерлестерi қайыршылық халге ду- шар болған едi. Семей облысында кедей жатақтардың саны бұрын-соңды  болып  көрмеген  жоғары  көрсеткiшке  жеттi.  Олар  казак  станицалары  мен орыс шаруаларының деревняла рына жаппай ағылып, болар-болмас  жүктеу/скачать 9,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу: