Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 Ә. Ізтаев, К. Б. Байболов
жүктеу/скачать 16,75 Mb. Pdf көрінісі
|
(K)Ізтаев Ә. Жарма және жарма концентраттары технологиясы
| Өнімнің есептік шығымы
деп базисті нормалардан дән сапасының көрсеткіштері ауытқуларының есебінен түсірме мен үстемелерді еске - ре отырып есептелген шығымды айтады. Дәндердің әр өңделген партиясы бойынша шығымды есептейді, оны әдетте жарма зауытында он күндік жұмысы сайын құрастырады. Мысал. Күрішті ажарланған күрішке өңдеуде өнім шығымын есеп - теу қажет. 84кестеде күріш дәнін жармаға өңдеуде өнімнің базисті шығымы келтірілген. 84-кесте Өнімнің базисті шығымы, % Өңдеу өнімдері Ажарланған Жылтырлатылған Жоғары сұрыпты күріш 5,0 10,0 Бірінші сұрыпты күріш 45,0 43,0 Екінші сұрыпты күріш 5,0 1,5 Ұсақталған күріш 10,0 10,5 Барлығы 65,0 65,0 Ұнтақ 13,2 13,2 Қауыз, ІІІ категория қалдықтары мен механикалық шығындар 19,1 19,1 І және ІІ категориялы қалдықтар 2,0 2,0 Қеуіп кетуі 0,7 0,7 Өңделетін күріш дәнінің сапа көрсеткіштері: таза ядро шығымы – 78,5%; қауыз – 17%; қызыл тұқымды қабықшалары бар дәндер – 4%; 285 майда дәндер – 2%; сынықтар – 1%; сынған және жарылған ядросы бар дәндер – 4%. Күріш дәні сапасының базисті нормалары келесідегідей: таза ядро шығымы – 76,5%; қауыз – 19%; қызыл жемісті және тұқымды қабықшалары бар дәндер – 2%. 1. Ядро мөлшері бойынша есептеу. Келтірілген мысал үшін күріш дәнінде 78,576,5=2%дан артық ядролар бар. Нормалар бойынша базисті нормадан жоғары дәндегі ядролардың әр пайызы бүтін жарма шығымының нормасы 0,8%ға, ұсақталған күріш – 0,1%ға, ұнтақ – І және ІІ категориялы қалдықтарының есебінен 0,1%ға артады. Бүтін жарма, ұсақталған күріш және ұнтақ шығымы нормаларының артуы келесіні құрайды: Жоғары сұрыпты жармалар Бірінші сұрыпты жармалар Екінші сұрыпты жармалар Ұсақталған күріш 0,1·2,0 = 0,2%; Ұнтақ 0,1·2,0 = 0.2%. Қалдықтар шығымын 2%ға төмендеткен дұрыс. 2. Қауыз мөлшері бойынша есептеу. Өңделген күріш дәнінде 19 17=2%дан аз қауыз бар. Норма бойынша базисті мөлшерден төмен қауыздың әр пайызына қауыздың шығымы 0,9%ға және ұнтақ шығымы 0,1%ға төмендейді, ал І және ІІ категориялы қалдықтар мөлшері 1%ға артады. Сондықтан І және ІІ категориялы қалдықтар шығымының 2%ға артуы есебінен қауыз шығымының нормасы 0,9·2=1,8%ға және ұнтақ 0,1·2=0,2%ға төмендейді. 3. Ядросы сынған және жарылған дәндерді есептеу. Норма бойынша осындай дәндердің әр пайызына ұсақталған күріш 0,08%ға және ұнтақ 0,02%ға шығымы нормасының артуы есебінен жарма шығымы 0,1%ға төмендейді. Келтірілген мысалда мұндай дәндер 4% болды, сондықтан жарма шығымының төмендеуі 4·0,1=0,4%ға тең болады: 286 Жоғары сұрып Бірінші сұрып Екінші сұрып Ұсақталған күріш шығым нормасы 0,32%ға және ұнтақ 0,08%ға артады. 4. Бор түстес дәндер бойынша есептеу. Шығымды есептеуде тек олардың 2/3ін ғана ескереді. Сондайақ осындай дәндердің болуының әр пайызына ұсақталған күріш шығымы 0,25%ға және ұнтақ 0,25%ға артуы есебінен жарма шығымы 0,5%ға төмендейді. Келтірілген мысал - да жарма шығымы 2·2/3·0,5=0,66%ға төмендейді, ол келесіні құрады: Жоғары сұрып ; Бірінші сұрып Екінші сұрып Ұсақталған күріш және ұнтақ шығымы әрқайсысы бөлек 0,33%ға артады. 5. Сынықтар бойынша есептеу. Норма бойынша сынықтардың әр пайызына ұсақталған күріш шығымы нормасы 0,4% және ұнтақ 0,1% ға артуы есебінен бүтін жарма шығымы 0,5%ға төмендейді. Келтірілген мысалда бүтін жарма шығымын 0,5%ға төмендету керек: Жоғары сұрып Бірінші сұрып Екінші сұрып 287 Ұсақталған күріш шығымы 0,4%ға және ұнтақ 0,1%ға артады. 6. Қызыл тұқымды қабығы бар дәндер бойынша есептеу. Базистен жоғары әр пайызға ұсақталған күріш шығымының нормасы 0,06% ға және ұнтақ 0,06%ға арту есебінен бүтін жарма шығымы 0,12%ға төмендейді. Келтірілген мысал үшін жарма шығымының нормасын (42)·0,12=0,24%ға төмендету керек: Жоғары сұрып Бірінші сұрып Екінші сұрып Сонымен қатар ұсақталған күріш шығымының нормасын 0,12%ға және ұнтақ 0,12%ға жоғарлату керек. 7. Нақты құрғату. Базисті нормадан жоғары әр пайыз үшін бүтін жарманың жалпы шығымының нормасы 0,4%ға, ұсақталған жарма – 0,1%ға, жемдік ұнтақ – 0,2%ға және қауыз – 0,3%ға қеуіп кету есебінен төмендейді. Келтірілген мысалда кеуіп кету 1,70,7=1%ды құрайды, сондықтан өнім шығымын төмендеткен жөн: Жоғары сұрып Бірінші сұрып Екінші сұрып Ұсақталған күріш 0,1·1=0,1%; Ұнтақ 0,2·1=0,2%; Қауыз 0,3·1=0,3%. 288 85-к есте Өнім шығымы Дән са пасының көрс еткіші Дәннің шынайы са пасы, % Ес еп – өнім ш ы ғы мына дән сaпасының әс ері Ж ар ма,% өн ім ні ң бар лығы, % Ж емдік ұн та қ, % І және ІІ ка тег о риялы қа лдық тар, % ІІІ ка тег ориялы қа лдықт ар. Қа уыз және ме ханик алық шығындар, % Ке уіп кет уі, % Бар лығы , % ж оғарғы сұрып бірінші сұрып екінші сұрып майда күріш Базистік шығым 5 45 5 10 65 13,2 2.0 19.1 0,7 10,0 Таза ядро 78.5 78.5–76.5 = 2.0 + 0.15 + 1.30 + 0.15 + 0.20 + 1,80 + 0,20 – 2,0 – – 0 Қа уыз 17,0 19.0–17.0 = 2.0 – – – – – – 0.2 + 02 –1.8 – 0 Қызыл тұ қым ды қабықты дәндер 4.0 4.0–2 .0 = 10x0.12 = 024 – 0.01 – 022 – 0.01 + 0.12 – 0,12 + 0,12 – – – 0 Сынықт ар 1.0 1.00.5 = 0.5 – 0.04 – 0.42 – 0,04 + 0.4 – 0.1 + 0.1 – – – 0 Ядро сы сынған және жарылған дәндер 4.0 4.00,1 = 0,4 – 0.04 – 0.32 – 0.04 + 0,32 – 0.08 + 0.08 – – 0 Бор түсте с 2,0 2.020 0.5 = 0.66 – 0.06 – 0.54 – 0.06 + 0.33 – 0,33 + 0.33 – – – 0 Ке уіп к ет у 1,7 1.7–0.7 = 1.0 – 0.04 – 0.32 – 0.04 – 0,1 – 0,5 – 020 – – 0.3 + 1.0 0 Ке уіп к ет у Ес ептік шығым жүктеу/скачать 16,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|