Ергали Сериктин аудармасы бабылдык бай

«Иə, - дедім,- маған бір кезде əкем берген алтынды жойып алдым, соны
қайтару үшін көп жинауым керек».
«Мына ықыласың мақтауға тұрарлық. Ал, сен қолда бар алтынның
саған жұмыс істейтінін жəне оның үстеме пайда əкелетінін білуші ме
едің?»
«Өкінішке орай, менің ауызым күйген тəжірибе бар, соның кесірінен
əкем берген алтыннан айырылдым.Енді тағы сондайға ұшыраудан қорқам».
«Маған сенсең, мен саған қандай жолмен ақшаны пайдалы салым етуді
үйретем,- деді ол – Бір жыл ішінде қаланың дуалы біту керек.Патшаның
жауларынан қорғану үшін оған бірнеше қола қақпа орнатылмақ.Ниневияны
шарласаң да, қақпа жасайтын темір таба алмайсың. Ал, патша оны
тапсыруды ойластырмапты.Менде жоспар бар: бірнеше адам үлестерімізді
қосып, алысқа мыс пен қорғасын құймаларын əкелуге керуен
жөнелтеміз.Патша қақпа жасауды тапсырғанда, біз əлгі құймаларды
сатып,пайдаға кенелеміз. Тіпті, патша бізден алмаған күннің өзінде келген
тауар өз құнын жоймайды, одан бəрібір жақсы пайда табамыз.»
Бұл ұсыныстан мен дана адамдар кеңесі бойынша жинақты салу
жазылған үшінші заңының орындалуын аңғардым.Қателеспеппін. Біздің
ортақ ісіміз жемісті болды, нəтижесінде менің шағын жинағым
айтарлықтай өсіп шықты.
Сосын сол адамдармен келесі іске қатыстым. Олар алтынның қадырын
жақсы білетін жəне пайда табудың қыр-сырын меңгерген жандар еді.Олар
ақша салудан бұрын кез келген жоспарды жан-жақты талдайтын.Олар
негізгі жинақтарын тəуекелге салмайтын əрі пайдасыз мəмілеге аяқ басқан
емес. Əлгі атжарыс ойыны болмаса түсімсіз дүкен сатып алу сықылды
менің тəжірибесіздігімнен барған істерге, ешқашан бастарын сұқпастан,
осал жерін олар бірден аңғаратын.
Соларға байланысу арқылы мен алтынды пайдалы кəсіпке салуды
меңгердім. Жылдар өткен сайын менің байлығым еселене түсті. Мен
жоғалтқанымды қайтарып қана қоймадым, одан да бетер көп табысқа
жеттім.
Түрлі сəтсіздіктер мен сынақтарға ұрынсам да, жетістікке жетсем де,
ешуақта байлықтың бес заңына күдігім болған емес.Кім де кім бұл бес

заңды білмесе,алтын оған сирек ұшырасып, тез арада ғайып болады. Бұл
заңдарға сүйенген адамнан байлық қашпайды, ол еңбекқор құл секілді
иеленушіге қызмет етуден танбайды.
Номасар үнсіз қалды да, кең бөлменің алыс жағында тұрған құлына бет
бұрды. Ол бөлмеге үш үлкен былғары қапшықты кіргізді.Оның біреуін
Номасар əкесіне ұсынды.
- Сен маған он жыл бұрын бір қап алтын берген едің.Ол Бабылдық
алтын болатын. Мен дəл сол мөлшердегі ниневиялық алтынды
қайтарамын.Оның 
əділ 
қайтарым 
екенімен 
бəріңіз 
де 
келісетін
боларсыздар.Сонымен бірге маған даналық жазылған сазпарақтар
бергенсің. Оның орнына мен екі қапшық алтын беремін.- Осы сөздерін
айтып, ол құлдың қолынан екі қапшықты алып, əкесінің алдына апарып өз
қолымен қойды.- Бұныммен, əке, сенің даналығыңды алтыннан да
ардақтайтынымды көрсеткім келді.Бірақ алтынмен даналықты өлшеуге
бола ма? Ақылсыз алтынның қолда тұрақтауы мүмкін емес. Алайда, адам
əуелі даналыққа бет бұрса, оны алтын айналып өтпейтінін мына үш қап
көрсетіп тұр ғой.Əке, мен бүгін алдыңда осылай тұрғаныма қуаныштымын,
жəне де айтарым, сенің даналығың арқасында мен бай-қуатты əрі құрметті
кісі болдым.
Əкесі Номасардың басын елжірей сипады.
- Сен сабақты жақсы игеріпсің.Енді мен өз байлығымды сеніп
қалдыратын сендей ұлым болғанына бақыттымын.
Қалабаб əңгімесін тəмəмдады да, тыңдармандарды жағалай шолып өтті.
- Номасардың бұл тарихы сендерге нені білдірді?- деп сұрады ол.-
Əкесіне болмаса қайын атасына осылайша өз əрекеттерің мен табыстарың
жайлы есеп беретінің бар ма, араларыңда? Егер де келіп, қарттарға: «Мен
біршама жерді аралап саяхат жасадым, біраз нəрсені үйрендім.Көп жұмыс
істедім, көп табыс таптым,бірақ менің алтыным аз. Оның бір бөлігін
ақымақтықпен шығындадым, ал қалған бөлігін ақылсыз əрекетпен
жоғалттым.» десеңдер, олар не ойлар еді?
Біреуде көп алтын болып, келесі біреуінде ештеңе боламаса, оны
тағдырдың тəлкегі санамай-ақ қойыңдар.Байлыққа ие болғандар -
байлықтың бес заңын біліп, соны ұстанғандар.

Бұл заңдарды мен жастайымнан меңгергендіктен,оларды ылғи да
бұзбай келгендіктен -байыдым.Мендегі байлық сыйқырдың күшінен
жиналған жоқ.
Жылдам келген байлық, дəл солай жылдам кетеді.Егер де байлық білім
мен тыңғылықты еңбектің арқасында келсе,онда ол иесіне бақыт сыйлап,
ұзақ уақытқа сіңеді.Ақылды адам үшін байлық жинау қиын емес.Ол
міндетті ұзақ жылдар бойы ұстану - күрделірек.Бірақ та, байлықтың бес
заңын ұстану кез келген адамды несібеге кенелтеді.
Бұл бес заңның əрқайсысы терең мəнге толы,оны ұғынбасаңдар,
хикаяны айтып бітіргенше, мен тағы да қайталаймын. Мен оларды жас
кезімнен жатқа білемін, əрі оларды талай істе тексергенім бар.
БАЙЛЫҚТЫҢ БІРІНШІ ЗАҢЫ

жүктеу/скачать 0,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: