1. Жұқпалы аурулар туралы жалпы түсінік

​
 
Инфекцияның
кіру
қақпасы
– 
мұрын
-
жұтқыншақтың
шырышты
қабықтары
. 
Шырышты
қабықтардың
жергілікті
қорғаныс
барерінен
өткен
жағдайда
қоздырғыш
қанға
түседі
.
Бактериемия
транзиторлы
немесе
ұзақ
болуы
мүмкін
. 
Қанның
бактериоцидтік
əсерінен
менингококктар
көптеп
жойылады
да
, 
эндотоксиндер
шығып
, 
эндотоксинемия
дамиды
. 
Кейде
ішкі
ағзалар
, 
қан
тамырларының
қабырғалары
, 
ми
қабықшалары
зақымдалып
, 
септикопиемия
түріне
өтеді
.
Организмде
қоздырғыштың
негізгі
таралу
жолы
– 
гемотогенді
, 
кейде
торлы
 
сүйек
арқылы
. 
Менингококктардың
субарахноидалды
кеңістікке
өтуі
мен
қоздырғыштардың
көбеюі
нəтижесінде
жұмсақ
ми
қабатының
қабықшаларында
алғашында
серозды
-
іріңді
, 
сосын
іріңді
қабыну
дамиды
. 
Бұл
аурудың
ауыр
, 
өлімге
ұшырататын
асқынуы
– 
церебралды
гепертензияның
негізгі
себебі
– 
айқын
токсикоз
.
Менингококкты
 
инфекцияның
 
клиникалық
 
жіктелуіне
 
байланысты
 
келесі
 
түрлерін
ажыратады
:
1. 
Біріншілік
– 
ошақты
түрлері
:
а
) 
менингококк
тасымалдаушы
;
б
) 
жедел
назофарингит
;
2.
Гемотогенді
жайылма
түрлері
:
а
) 
менингококкемия
типті
;
б
) 
менингит
:
в
) 
менингоэнцефалит
;
г
) 
аралас
; 
​
д
) 
сирек
түрлері
: 
эндокардит
, 
артрит
, 
иридоциклит
, 
пневмония
.
Негізгі
 
клиникалық
 
көріністері
.
Жасырын
кезең
1-10 
күнге
созылады
.
Жедел
 
назофарингит
– 
іріңді
менингиттің
басталу
кезеңі
болуы
мүмкін
менингококкты
инфекцияның
дербес
клиникалық
бөлінуі
ықтимал
. 
Ол
дене
қызуының
орташа
көтерілуімен
жəне
1-3 
күндей
сақталуымен
, 
ағзаның
əлсіз
улануымен
жəне
назофарингитпен
сипатталады
.
Менингит
 
жедел
басталады
. 
Науқастың
жартысында
ғана
1-5 
күндей
назофарингит
түрінде
басталып
, 
менингитке
ұласуы
мүмкін
. 
Ауру
ағзаның
улануымен
, 
көз
алмасының
ауырсынуымен
, 
əсіресе
қозғалғанда
, 
содан
кейін
маңдай
, 
самай
тұстарындағы
, 
сирек
желке
тұсындағы
бастың
ауруымен
ерекшеленген
. 
Бас
ауруы
азапты
түрде
тез
үдейді
. 
Жүрек
айнусыз
құсу
болады
. 
Құсқаннан
кейін
науқастардың
жағдайы
жеңілдемейді
. 
Ал
ауыр
түрлерінде
ес
бұзылады
. 
Ауру
басталғаннан
кейін
12-14 
сағаттан
соң
ми
қабықтарының
қозуының
объективті
белгілері
пайда
болады
. 
Желке
бұлшық
еттерінің
сіреспелері
, 
Керниг
, 
Брудзинский
симптомдары
байқалады
.
Кернинг
 
симптомы
 
( 
аяқтары
бүгілген
кезде
жазылуының
шектелуі
). 
Кернинг
сиптомы
нəрестелерде
физиологиялық
түрде
кездеседі
3 
айға
дейін
сақталады
.
Жоғарғы
 
Брудзинский
 
симптомы
( 
басты
пассивті
еңкейткен
кезде
тізе
жəне
жамбас
буындарындағы
аяқтың
бүгілуі
)
Ортаңғы
 
Брудзинский
 
симптомы
( 
маңдайды
басқан
кезде
тізе
жəне
жамбас
буындарындағы
аяқтың
бүгілуі
)
Төменгі
 
Брудзинский
 
симптомы
( 
тізе
буыны
ішке
қарай
бүгілген
кезде
мықынды
қыссақ
екінші
аяқтың
көтерілуі
)
​
Менингококкты
 
менингоэнцефалит
 
ауыр
ағыммен
сипатталады
. 
Ми
симптоматикасы
тез
күшейеді
. 
Бірінші
тəулік
соңы
мен
екінші
тəуліктің
басында
терең
сопор
түріндегі
ақыл
-
естің
бұзылуы
дамиды
. 
Сонымен
қатар
менингеалды
белгілер
де
үдейді
. 
Науқастрда
тез
арада
психикалық
бұзылулар
, 
толық
немесе
жарым
-
жартылай
амнезия
, 
көру
жəне
есту
галлюцинациялары
, 
эйфория
немесе
депрессиялық
жағдай
дамиды
.
​
Менингитсіз
 
менингококкемия
 
сирек
тіркелген
. 
Аурудың
жеңіл
ағымында
дене
қызуы
38-39º
С
-
қа
жоғарылайды
. 
Бірінші
сағаттарында
-
ақ
аяқ
-
қолдың
терісінде
, 
кеудеге
мардымсыз
жұлдызша
түріндегі
қанталаған
бөртпелер
шығады
.
Аурудың
орташа
түрінде
дене
қызуы
40º
С
тез
арада
көтеріледі
. 
Геморрагиялық
бөртпелер
сирақ
, 
жамбас
, 
шап
жəне
қолтық
асты
терілерінде
, 
ішке
жəне
кеудеге
шығады
. 
Бөртпелердің
көлемі
3-7 
мм
-
ге
дейін
өсуі
мүмкін
.
46.
Менингококкты
 
инфекция

Диагностикасы
. 
Салыстырмалы
 
диагностикасы
. 
Науқастарға
күтім
 
жасау
 
ерекшеліктері
. 
Алдын
 
алу
.
Диагностикасы
.
Аурудың
диагностикасы
клиникалық
жəне
эпидемиологиялық
мəліметтерге
негізделген
. 
Ауруханада
ерекше
диагностикалық
маңызды
люмбалды
пункция
жүргізіледі
.
Бактериологиялық
зерттеуге
мұрын
-
жұтқыншақтан
жағынды
, 
қан
мен
жұлын
-
ми
сұйықтығын
алады
.
Салыстырмалы
 
диагностикасы
.
- 
жедел
респираторлы
вирусты
инфекция
;
- 
гайморит
;
- 
дифтерия
;
- 
скарлатина
;

- 
қызылша
;
- 
жел
шешек
;
- 
бөртпелі
сүзек
;
- 
лептоспироз
;
- 
иерсиниоз
;
- 
сепсис
;
- 
геморрагиялық
васкулит
.
 
Науқастарға
 
күтім
 
жасау
 
ерекшеліктері
.
1. 
Тыныштық
тəртіпті
қамтамассыз
ету
керек
( 
науқастар
дыбысқа
өте
сезімтал
болып
келеді
)
2. 
Терезелерге
тығыз
матадан
перделерді
ілу
керек
( 
науқастар
күндізгі
жарыққа
сезімтал
).
3. 
Науқасты
өте
мұқият
бұру
қажет
( 
əр
қозғалыс
ауырсыну
сезімін
тудырады
).
4. 
Жылы
суға
спирт
қосып
күніге
теріні
сүрту
қажет
( 
менингококкциемия
кезінде
терінің
қоректенуі
бқзылады
, 
науқастарда
ойылу
тез
дамуы
мүмкін
)
5. 
Егер
теріде
қызарулар
болса
, 
ойылуды
алдын
алу
үшін
камфор
спиртімен
сүрту
қажет
.
6. 
Науқас
төсегінің
дұрыс
жайылғандығын
күнделікті
тексеріп
тұру
қажет
( 
ауырсыну
сезімін
жəне
терінің
бүтіндігіннің
бұзылуын
алдын
алу
үшін
)
7. 
Теріде
некроз
аймақтары
пайда
болған
жағдайда
зарарсыздандырылған
құрғақ
жаймалар
қою
.
8. 
Ауыз
қуысына
жақсы
күтімді
қамтамассыз
ету
: 
тіл
, 
тіс
, 
қызыл
иекті
күніне
біренеше
рет
залалсыздандыру
ерітіндісіне
малынған
мақталы
тампонмен
сүрту
( 
мысалы
: 1 
шай
қасық
ас
содасы
, 2% 
натрий
гидрокарбонат
ерітіндісін
бір
стакан
суға
).
9. 
Науқас
жамбасына
үрмелі
резінкелі
шеңбер
қою
( 
суднаны
ауырсынусыз
қоюға
арналған
)
10. 
Науқастың
зəр
бөлуін
жəне
зəр
көлемін
өлшеу
қажет
, 
бұл
ауру
кезінде
жиі
зəр
бөлінудің
рефлекторлы
кідіруі
мүмкін
.
11. 
Психоматорлы
қозу
кезінде
науқастың
іс
əрекетін
мұқият
қадағалау
қажет
.
12. 
Егер
науқастың
дене
қызуы
жоғары
болса
маңдайына
мұзды
мұйық
, 
кеудесін
қысып
тұрған
киімдерін
шешу
, 
мойнына
, 
шынтақ
бүгіндісіне
, 
шап
аймағына
мұздай
компресс
қойылады
.
13. 
Қатты
басының
ауырсынуы
, 
психомоторлы
қозу
, 
есті
жоғалту
, 
құрысу
, 
беттің
қызаруы
,
қарашықтың
тарылуы
, 
артериялық
қан
қысымының
жоғарлауы
( 
жедел
ми
ісінуінің
белгілері
)
кезінде
науқасты
тез
арада
арнайы
ем
алу
үшін
интенсивті
терапия
палатасына
ауыстыруды
шешу
үшін
дəрігерді
шақырту
.

жүктеу/скачать 6,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: