1. Жұқпалы аурулар туралы жалпы түсінік
жүктеу/скачать 6,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2021—10—21 в 14.18.27
- Бұл бет үшін навигация:
- Клиникалық көріністері .
- Диагностикасы .
- Науқастарға күтім жасау ерекшеліктері .
- Алдын – алу шаралары .
- Этиологиясы .
- Эпидемиологиясы .
- Патогенезі .
- Негізгі клиникалық көріністері
| Клиникалық
көріністері . Жасырын кезең – 1-21 күн , көбіне 1-2 апта , бірақ 30 күннен артық болуы мүмкін . Аурудың клиникасы жара жазылғаннан кейін басталуы мүмкін . Қысқа жасырын кезеңнен кейін сіреспенің ауыр түрлері дамиды . Сіреспенің басталуы жедел . Нышандардың классикалық триадасы дамиды : 1. Тризм – шайнау бұлшық еттерінің керіліп тырысуы , ауыз ашуы қиындайды . 2. Сардоникалық жымию – мимикалық бұлшық еттерінің тырысуы . Бұл кезде адам бір жағынан күліп , бір жағынан жылап тұрғандай болады , маңдайы əжімденіп , ауызы керіліп , езуі түсіп тұрады . 3. Дисфагия – жұтқыншақ бұлшық еттерінің керілуінің əсерінен жұтыну қиындайды . Желке бұлшық еттерінің ригидтілігі жəне ауру сезімі байқалады . Басы артқа қарай тартылып , аяқ қолдарының бұлшық еттері тартылады , денесі созылып доға тəрізді иіледі – опистотонус . Іш бұлшық еттерінің тартылуы нəтижесінде іш тақтай тəрізді болады . Тырысулар шудан кейін , жарықтан кейін , аздаған шайқалудан да болуы мүмкін . Тырысулар бірнеше секундтан бірнеше минутқа созылады , жиілігі аурудың ауырлық дəрежесіне байланысты . Жеңіл дəрежесінде тəулігіне 1-2 рет , ауыр түрлерінде үздіксіз , сағатына 10 шақты ұстамалары қайталанып отырады . Науқас өте əлсірейді , қызуы көтеріледі – 41-42º С , терлейді , зəр шығару мен дефекация қиындайды , ұйқысыздық байқалады . Тахикардия , жүрек тондары тұйықталған , гипертензия байқалады . Диагностикасы . Клинико - эпидемиологиялық мəліметтерге негізденеді , себебі токсин қанда анықталмайды жəне антитоксикалық антиденелер бұрыңғы прививканың ізі болуы мүмкін . Эпидемиологиялық анамнезінің рөлі маңызды . Клиникалық көріністердің ішінде жара тұсының ауруы , тартылуы . Тістің арасына шпатель салып оның үстіне перкуссия жүргізгенде шайнау бұлшық еттерінің жиырылуы – тризмнің алдында дамитын синдром . Науқастарға күтім жасау ерекшеліктері . Сіріспемен ауырған науқастарды тыныш жеке палатаға жатқызу керек . Жоғары каллориялы тағам . Жараның біріншілік хирургиялық өңдеуін жасау керек , манипуляцияны наркозбен жасайды , алдымен науқастың жара аймағындағы терісіне 1000-3000 ҚБ сіреспеге қарсы сарысу енгізіледі . Науқасқа бұлшық ет ішіне сіреспеге қарсы сарысу енгізіледі : ересектерге – 100000-150000 ҚБ , жаңа туылған нəрестелерге – 20000-40000 ҚБ , балаларға – 80000-100000 ҚБ . Сарысу енгізудің алдында науқасқа десенсибилизация жүргізу қажет . Тырысуларға қарсы седативті наркотикалық , нейроплегиялық препараттар , миорелаксанттар қолданылады . Алдын – алу шаралары . Біріншіден əр түрлі жарақаттардан сақтану керек . Сіреспенің алдын – алу шаралары жоспар ретінде жəне қауіпті жағдай туғанда жүргізіледі . Жоспар бойынша балаларға АКДС жəне АДС ассоцияцияланған вакциналар енгізіледі . Бірінші ревакцинация 9-12 айдан кейін , қалғаны 5-10 жыл сайын жүргізіледі . Қауіпті жағдайларда сіреспелік анатоксин ересектерге 1 ай интервалымен 2 рет 0,5 мл тері астына тағайындау керек . Халық арасында санитарлы ағарту жұмыстар жүргізу қажет . 60. АИТВ анықтамасы . Этиологиясы . Эпидемиологиясы . Патогенезі . Негізгі клиникалық көріністері . Адамның
тапшылық вирустық инфекциясы – адам организмінің иммундық жүйесін зақымдайтын вирустың енуі нəтижесінде дамитын ауру . ЖИТС жұқтырылған иммунитет тапшылық синдромы . Этиологиясы . Адам иммунитет тапшылығын шақыратын вирус « баяу » инфекциялар қатарына жатады . Адам иммунитет тапшылығын шақыратын вирус - ретровирустар қатарына жатады . Адам иммунитет тапшылығын шақыратын вирус сыртқы орта əсерлеріне тұрақсыз . Вирус 54º С температураға қыздырғанда 30 минутта , күнделікті жағдайда қолданылып жүрген дезинфектантар əсерінен тез арада тіршілігін жояды . Эпидемиологиясы . АИТВ - инфекциясының көзі – науқас немесе вирус тасымалдаушы адам . Вирус науқас адам мен вирус тасымалдаушы адамның қанында , шəуетінде , емшек сүтінде , көз жасында , қынап жəне жатыр мойны шырышында , əртүрлі тіндерде , жұлын сұйықтығында кездеседі . Вирус қан мен шəуетте көп мөлшерде кездесетіндіктен оның осы биологиялық сұйықтықтар арқылы жұғу қауіпі жоғары . Ал сілекейде , емшек сүтінде , жұлын сұйықтығында , көз жасында жəне т . б . биологиялық сұйықтықтар мен тіндерде вирус мөлшері төмен болғандықтан жұғу қауіпі де төмен . Вирустың жыныстық жолмен берілуі гомосексуалдық жəне гетеросексуалдық қатынастар арқылы жүзеге асады . АИТВ - инфекциясының осы жолмен таралуы « қауіп - қатер топтарында » жиі кездеседі . « Қауіп - қатер » тобының 1- ші тобына гомосексуалистер жатады . 2- ші топта – жезөкшелер ; 3- ші топта – шет ел азаматтарымен ретсіз жыныстық қатынаста болатын əйелдер ; 4- ші топта – ретсіз жыныстық қатынаста болатын , жыныстық жолдасын жиі ауыстыратындар ; 5- ші топта – нашақорлар ; 6- ші топта – қан реципиенттері . Ал парентералды жұғу жолына келетін болсақ , ол қан жəне қан препараттары арқылы жүзеге асады . Нашақорлар арасында бір - біріне жұқтыру қауіпі жоғары . Бір нашақор қолданған шприцті екіншісіне қолдану нəтижесінде шприцтегі қалып қалған қан қалдықтарындағы вирус екінші организмге көктамыр арқылы өтеді де ауру тудырады . Залалданған қанды құю АИТВ – инфекциясының парентералды жолмен таралуында ең қауіпті болып есептеледі . Адамның иммунитет тапшылығын шақыратын вируспен заладанған қанды сау адамға құйған кезде инфекцияның жұғу қауіпі 100%- ға жетеді , яғни тікелей қанға түскен вирус аз уақыттың ішінде организмнің иммундық жүйесінің қызметін төмендетеді де , аурудың тез дамуына мүмкіндік береді . Патогенезі . Аурудың алғашқы кезеңінде вирус организмнің иммундық клеткаларын , əсіресе Т - хелперлерді зақымдайды . Соның нəтижесінде организмнің сыртқы жəне ішкі жаулары – бактериялар , вирустар , саңырауқұлақтық инфекциялар , паразиттер жəне қатерлі ісіктерге қарсы тұру қабілеті төмендейді . Адамның иммунитет тапшылығын шақыратын вирус Т - хелпер клеткаларына еніп , клетка санын азайтып , иммундық жүйе қызметін бұзады . Соның нəтижесінде қалыпты жағдайда қауіп туғызбайтын шартты патогенді микроорганизмдер өте қауіпті инфекциялардың дамуына алып келеді . Кей жағдайда бұл инфекциялар ауыр асқынумен қоса өлімге де себепші болады . Адамның иммунитет тапшылығын шақыратын вирус иммундық жүйенің Т - хелпер клеткаларымен қоса Т - киллер клеткаларында зақымдағандықтан , өзінің негізгі қызметі – ісік клеткаларының өсуін басып отыруының төмендеуіне байланысты АИТВ – инфекциясы бар науқастарда бас миы лимфомасы , Капоши саркомасы жəне т . б . ісіктердің дамуына алып келеді . Негізгі клиникалық көріністері Адамның иммунитет тапшылығын шақыратын вирус организге енгеннен бастап антиденелердің түзілгенге дейінгі кезеңді инкубациялық кезең деп атайды . АИТВ - инфекция кезінде бұл кезеңнің ұзақтығы орташа есеппен 3-8 аптаға созылады . Содан кейін залалданған адамдардың үштен бір бөлігін жедел кезең , яғни АИТВ - инфекцияның жедел фазасы дамиды . жүктеу/скачать 6,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|