Сыныптың дарынды және талантты балаларға арнап дайындалуы

80 
оқушылардың жасына, пәнге және мұғалімге байланысты болады. Мысалы, әртүрлі 
мұғалімдер пайдаланатын екі үлгі бар:
1) ІСТЕУГЕ МІНДЕТТІ-ІСТЕГЕНІ ДҰРЫС-ІСТЕЙ АЛАДЫ 
Істеуге міндетті (істелуі тиіс нәрсе); 
Істегені дұрыс (түгел сыныпқа қажет); 
Істей алады (барынша ашық жаттығулар). 
2) НЕГІЗГІ БІЛІМГЕ ЖЕТІЛДІРУДІ ҚОСУ 
 
 
 
 
 
 
 
Білімді жетілдіру 
Дарынды және талантты оқушыларға арналған эксперименталды стратегияның 
мәні сыныпта және сыныптан тыс кеңейтілген оқу жоспарын ұсынумен айқындалады. 
Оқушылардың оқуын ынталандырып, олардың қабілетін арттыратын қызықты және 
маңызды тәжірибемен қамтамасыз ету мақсатында оқу жоспарын толықтыру қажеттілігі 
туындайды. Оқушыларды ойлануға, өз көкжиектерін кеңейтуге ынталандыру керек. 
Осылайша Грэм Кентке (1996: 44) сәйкес, "кеңейту үдерісі алуан түрлі жауап беріп, алуан 
түрлі шешім табуға мүмкіндік бере отыра, қабілетті балалардың сөйлеу қарқынына 
көмектесуі қажет. Бұл идеялармен, жағдайлар және әдістермен тәжірибе жасауға 
көмектесе отырып, балалардың ептілігін дамытпақ, балаларға ойлау қабілетін пайдалана 
отырып, өзіндік ерекшелігін қалыптастыруына мүмкіндік бермек. Ол балаларды өздерінің 
қосымша идеяларын және басқалардың идеяларын пайдалана отырып, жауаптарын 
жетілдіруге итермелеуі қажет". 
Гудхю (2009: 80) белгілеген дарынды және талантты балаларды сыныптағы 
жұмысқа жұмылдыру жөніндегі жалпы ұсыныстар 
1. Дарынды және талантты балалар үшін жұмыс санымен емес, сапасымен 
ерекшеленетініне көз жеткізіңіз, дарынды оқушылар басқаларынан көп тапсырма 
орындамауы керек.
2. Джон Фримен атап көрсеткен «үш қайталау» проблемасынан аулақ болыңыз; 
бірінші – бүкіл сыныпқа тапсырманы түсіндіру, одан кейін тыңдамағандарға арнап бір 
Барлық 
оқушылар-
Негізгі 
тапсырма 
БАҒАЛАУ 
Негізгі тапсырма 
бойынша үздіксіз 
жұмыс істеу 
Табысты оқушылар 
нәтижеліліктің жоғары 
деңгейін талап ететін 
кеңейтілген тапсырмаларды 
шешуге көшеді

81 
қайталау, кейіннен тағы да бір рет – жай ғана, барлығының есіне тағы бір рет түсіру үшін. 
Қайтадан түсіндіруді соған мұқтаж оқушылар үшін ғана қайталау қажет. 
3. Көбірек ынталандыруға мұқтаж және сыныптағы алуан түрлі тапсырмалармен 
жұмыс істей алмайтын оқушыларға тапсырма беру үшін әрбір оқушыға арнап жеке үй 
тапсырмасын дайындаңыз. 
4. Тапсырмаларды орындауды ерте бітіретін оқушылар үшін кабинет бұрышында 
қызықты жұмбақтары бар қорап қойып қойыңыз (кейбір оқушылар мұғалімнің кері 
байланысына/қатысуына мұқтаж болады). 
5. Сабақтың соңында пайдалану немесе жұмысты басқа топтартан бұрын бітірген 
топқа беру мақсатында ойлауды дамытуға бағытталған, тез шешуге болатын 
тапсырмалары бар қорабыңыз болсын. Әрбір оқушының даралығын дамыту үшін 
сараланған тапсырмаларды дайындау ұсынылады. 
6. Тақырыпты тереңірек қарастыруды қалайтын оқушыларға арнап пайдалы веб-
сайттар тізімін құрастырыңыз. Бұл істе мұғалімге мектеп кітапханашысы көмектесе 
алады.
7. Зерек оқушылардан талқылау кезінде айтылған негізгі ұғымдарды, ойларды 
тақтаға жазып отыруды сұраңыз. 
8. Сабақ басында зерек оқушылар тобынан жалпы сабақты дайындауды өтініңіз. 
9. Редакцияланған мәтіндерді қолданған кезде анағұрлым қабілетті деген 
оқушыларға мәтіннің толық түпнұсқасын қарастыруға мүмкіндік беріңіз. 
10. Кейде қабілетті оқушылардың белгілі бір идеяларды нақты баяндау үшін 
пайдаланатын сөздер санын шектеңіз. Ол қабілетті оқушылардың тілді нақты 
пайдалануына мүмкіндік береді. 
11. Сыныптағы оқу үлгерімін жақсарту мақсатында оқушылардың дарындары мен 
қабілеттерін әртүрлі салаларда қолданыңыз. Мысалы, суырыпсалмалығы бар оқушыға 
сабақтағы тақырыпқа байланысты рэп шығаруды ұсыныңыз; жобалаумен айналысатын 
оқушыға география сабағында белгілі бір ландшафттың моделін жасау тапсырмасын 
беріңіз.
12. Уақытты көңілді өткізіңіз. 

жүктеу/скачать 5,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: