Қазақстан республикасы білім жəне ғылым

47
18. 
Заңды
 
тұлғаны
 
мемлекеттік
 
тіркеу
 
жүзеге
 
асырылады
:
а
) 
нотариуста
b) 
əділет
органдарында
с
) 
прокурормен
d) 
сотта
3.6. 
Нормативтік
 
актілердің
 
тізімі
ҚР
Азаматтық
кодексі
(
Жалпы
бөлім
) 1994 
жыл
27 
желтоқсан
«
Заңды
тұлғаларды
мемлекеттік
тіркеу
жəне
филиал
мен
өкілдіктерді
есептік
тіркеу
туралы
» 
ҚР
1995 
жылдың
17 
сəуіріндегі
Заңы
.
«
Заңды
тұлғаларды
мемлекеттік
тіркеу
мəселелері
» 
ҚР
əділет
министрінің
1999 
жылғы
15 
қаңтардағы
Бұйрығы
.

48
3.1-
тақырып
. 
Заңды
 
тұлғалардың
 
таратылуы
 
мен
 
банкроттығының
 
құқықтық
 
мəселелері
3.1.1. 
Заңды
 
тұлғалардың
 
таратылуы
3.1.2. 
Заңды
 
тұлғалардың
 
банкроттығы
3.1.3. 
Тапсырмалар
3.1.4. 
Тестілер
3.1.5. 
Нормативтік
 
актілер
 
тізімі
3.1.1. 
Заңды
 
тұлғалардың
 
таратылуы
Заңды
тұлғаның
таратылуы
заңды
тұлғаның
құқықтық
мирас
-
қорлықсыз
жойылуына
бағытталған
. 
Таратылатын
заңды
тұлғаның
құқықтары
мен
міндеттері
тоқтатылады
. 
Заңды
тұлғаның
таратылу
тəртібі
ҚР
АҚ
(49-57 
б
.), 
сонымен
қатар
заңды
тұлғалардың
жеке
түрлерінің
құқықтық
статусын
анықтайтын
(«
Мемлекеттік
кəсіпорын
туралы
», «
Акционерлік
қоғамдар
туралы
», «
Жауапкершілігі
шектеулі
жəне
қосымша
жауапкершілігі
бар
серіктестіктер
туралы
») 
арнайы
заңдармен
реттеледі
. 
Заңды
тұлғаның
таратылуы
ерікті
түрде
немесе
ықтиярсыз
жүргізілуі
мүмкін
.
Заңды
тұлғаның
ерікті
түрде
таратылуы
заңды
тұлғаның
мүлкін
меншіктенушінің
немесе
меншік
иесі
уəкілдік
берген
органның
шешімі
бойынша
, 
сондай
-
ақ
құрылтай
құжаттарында
шешім
қабылдауға
уəкілдік
берілген
заңды
тұлға
органының
шешімі
бойын
-
ша
таратылуы
мүмкін
. 
Ал
, 
республикалық
мемлекеттік
кəсіпорынның
таратылуы
ҚР
Үкіметінің
шешімі
бойынша
жүзеге
асырылады
. 
Заңды
тұлғаның
мəжбүрлеу
түрінде
тарату
негіздері
ҚР
АК
49 
бабында
көзделген
, 
ол
тек
соттың
шешімі
бойынша
жүзеге
асырылады
. 
Ондай
негіздер
болып
төмендегілер
табылады
:
-
заңды
тұлғаның
банкроттығы
;
-
заңды
тұлғаны
құру
кезінде
заңдардың
түзетуге
келмейтін
си
-
патта
бұзылуына
жол
берілуіне
байланысты
оны
тіркеу
жарамсыз
деп
танылған
;
-
заңды
тұлғаның
жарғылық
мақсаттарына
қайшы
келетін
қызмет
үнемі
жүзеге
асырылған
;
-
ти
i
ст
i 
рұқсат
алынбаған
(
лицензиясыз
) 
қызметт
i, 
не
заң
құжаттарында
тыйым
салынған
қызметт
i 
жүзеге
асырған
, 
не

49
қызмет
i
н
заңдарды
б
i
рнеше
рет
немесе
өрескел
бұза
отырып
жүрг
i
зген
жағдайларда
, 
соның
i
ш
i
нде
заңда
белг
i
ленген
табыс
ету
мерз
i
м
i
нен
кей
i
н
б
i
р
жыл
өткен
соң
корпорациялық
табыс
салығы
туралы
(
жиынтық
жылдық
табыс
пен
жасалған
шегер
i
мдер
туралы
) 
декларация
немесе
оңайлатылған
декларация
табыс
етпеген
, 
заңды
тұлға
орналасқан
жер
i 
бойынша
немесе
нақты
мекенжайы
бойынша
болмаған
, 
сондай
-
ақ
заңды
тұлға
б
i
р
жыл
ішінде
оларсыз
жұмыс
істей
алмайтын
құрылтайшылар
(
қатысушылар
) 
жəне
лауазымды
адамдар
болмаған
;
-
заң
құжаттарында
көзделген
басқа
да
жағдайларда
таратылуы
мүмк
i
н
. 
Атап
айтқанда
, 
ЖШС
туралы
Заңның
27 
бабында
ЖШС
жарғылық
капиталының
мөлшері
заңда
белгіленген
тəртіп
сақталмай
азайтылғандығы
ЖШС
-
ның
мəжбүрлеу
түрінде
таратылуына
негіз
болады
.
Заңды
тұлғаны
тарату
туралы
талапты
заң
акт
i
лер
i
нде
осындай
талап
қоюға
құқық
бер
i
лген
мемлекетт
i
к
орган
, 
ал
банкрот
болған
жағдайда
– 
несие
беруш
i
лер
де
сотқа
беру
i 
мүмк
i
н
. 
Заңды
тұлғаны
та
-
рату
процедурасын
, 
заңды
тұлғаны
тарату
туралы
шешім
қабылдаған
тұлға
(
орган
) 
құрған
тарату
комиссиясы
жүзеге
асырады
. 
Тарату
ко
-
миссиясы
құрылған
кезден
бастап
заңды
тұлғаның
мүлкін
жəне
істе
-
рін
басқару
жөнінде
өкілеттік
соған
ауысады
. 
Тарату
комиссиясының
негізгі
мақсаттары
болып
төмендегілер
табылады
:
-
таратылатын
ұйымды
қалыптастыру
;
-
таратылатын
ұйымның
несие
берушілерін
анықтау
;
-
заңды
тұлғаның
мүлкін
сату
;
-
несие
берушілердің
талаптарын
қанағаттандыру
;
Заңды
тұлға
таратылған
кезде
оның
несие
берушілерінің
талапта
-
ры
ҚР
АК
51 
бабында
көзделген
кезек
бойынша
қанағаттандырылады
.
Б
i
р
i
нш
i 
кезекте
– 
жалақыдан
жəне
өзге
де
к
i
р
i
стен
ұсталған
алименттерді
төлеу
жөн
i
ндег
i 
талаптар
, 
сондай
-
ақ
таратылатын
заңды
тұлға
өм
i
р
i
не
немесе
денсаулығына
зиян
келт
i
рген
i 
үш
i
н
алдында
жауаптылықта
болатын
азаматтардың
талаптары
ти
i
ст
i 
мерз
i
мд
i
к
төлемдерд
i 
капиталға
айналдыру
жолымен
қанағаттандырылады
.
Екінші
кезекте
– 
банкроттық
мəселелерін
реттейтін
заң
ак
-
тісіне
сəйкес
талаптар
сомасының
бір
бөлігі
бесінші
кезекте
қана
-
ғаттандырылатын
жағдайларды
қоспағанда
, 
еңбек
шарты
бойын
-
ша
жұмыс
істеген
адамдардың
еңбегіне
ақы
төлеу
жəне
өтем
төлеу
, 
Мемлекеттік
əлеуметтік
сақтандыру
қорына
əлеуметтік
аударымдар
бойынша
, 
еңбекақыдан
ұсталатын
міндетті
зейнетақы
жарналарын

50
төлеу
жөніндегі
берешектерді
өтеу
, 
сондай
-
ақ
авторлық
шарттар
бо
-
йынша
сыйақы
төлеу
жөнінде
есеп
айырысулар
жүргізіледі
.
Үшінші
кезекте
– 
кредиторлардың
таратылатын
банкроттың
кепілмен
қамтамасыз
етілген
мүлкінің
міндеттемелері
жөніндегі
талаптары
, 
кредиторлардың
– 
ипотекалық
тұрғын
үй
қарызы
шарт
-
тары
бойынша
талап
ету
құқықтары
кепілімен
(
ипотекалық
куəлік
кепілін
қоса
алғанда
) 
қамтамасыз
етілген
ипотекалық
облигация
-
ларды
, 
сондай
-
ақ
аталған
облигацияларды
ұстаушыларда
оларға
меншік
құқығы
туындаған
немесе
мəмілелер
бойынша
не
Қазақстан
Республикасының
заң
актілерінде
көзделген
өзге
де
негіздер
бойын
-
ша
оларға
ауысқан
жағдайларда
Қазақстан
Республикасының
мем
-
лекеттік
бағалы
қағаздарын
ұстаушылардың
талаптарын
қоспағанда
, 
қамтамасыз
ету
сомасы
шегінде
қанағаттандырылады
.
Төрт
i
нш
i 
кезекте
– 
салық
жəне
бюджетке
төленет
i
н
басқа
да
м
i
ндетт
i 
төлемдер
жөн
i
ндег
i 
берешек
өтелед
i.
Бес
i
нш
i 
кезекте
– 
заң
құжаттарына
сəйкес
басқа
да
несие
беруш
i
лермен
есеп
айырылысады
.
Таратылған
заңды
тұлғаның
мүлк
i 
жетк
i
л
i
кс
i
з
болған
жағдайда
, 
егер
заңда
өзгеше
белг
i
ленбесе
, 
ол
несие
беруш
i
лер
арасында
ти
i
ст
i 
кезекпен
қанағаттандырылуға
жататын
талаптардың
сомаларына
қа
-
рай
бөл
i
нед
i. 
Егер
несие
беруш
i 
талап
қойып
сотқа
жүг
i
нбесе
, 
несие
беруш
i
лерд
i
ң
тарату
комиссиясы
мойындамаған
талаптары
да
, 
сот
шеш
i
м
i
мен
несие
беруш
i
ге
қанағаттандырудан
бас
тартылған
талап
-
тар
да
өтелген
деп
есептелед
i. 
Заңды
тұлғаның
несие
беруш
i
лерд
i
ң
талаптары
қанағаттандырылғаннан
кей
i
н
қалған
мүлк
i, 
егер
заңдарда
немесе
заңды
тұлғаның
құрылтай
құжаттарында
өзгеше
көзделмесе
, 
оның
бұл
мүл
i
кке
заттық
құқықтары
бар
немесе
заңды
тұлға
жөн
i
нде
м
i
ндеттемел
i
к
құқықтары
бар
менш
i
к
иес
i
не
немесе
құрылтайшыларына
(
қатысушыларына
) 
бер
i
лед
i. 
Осы
жөніндегі
жаз
-
баны
заңды
тұлғалардың
мемлекеттік
тіркеліміне
енгізгеннен
кейін
заңды
тұлға
таратылған
деп
есептеледі
.
Банкроттық
заңды
тұлғаны
мəжбүр
етіп
таратуға
арнайы
негіз
бо
-
лып
табылады
. 
Банкроттық
факті
(
дерек
) 
тек
сотпен
белгіленеді
.
Банкроттықтың
субъектілері
:
а
) 
заңды
тұлғалар
(
қазыналық
кəсіпорындар
мен
мекемелерді
қоспағанда
);
б
) 
жеке
кəсіпкерлер
.
Қазыналық
кəсіпорындар
мен
мекемелер
банкроттық
субъектісіне

51
жатпайды
, 
себебі
олар
өзінің
міндеттемелері
бойынша
өз
билігіндегі
ақшамен
жауап
береді
. 
Ақша
жеткіліксіз
болған
жағдайда
оның
қарыздары
бойынша
қосымша
жауапкершілікті
меншік
иесі
атқарады
. 
Банкроттық
істі
бастай
алады
:
-
азаматтық
-
құқықтық
міндеттер
бойынша
несие
берушілер
.
-
борышқор
;
-
уəкілетті
мемлекеттік
орган
(
салықтық
жəне
басқа
да
салыққа
қатысты
бюджетке
төленетін
өзге
міндетті
төлемдер
);
-
прокурор
– 
мемлекеттік
органдар
мен
мемлекет
мүддесіне
əдейі
банкроттық
белгілерін
байқағанда
жəне
жоқ
борышкердің
не
-
сие
берушілер
мүддесіне
.
Борышкер
қажет
жағдайларда
заңды
тұлғаның
уəкілетті
органы
немесе
оның
мүлкі
иесінің
шешімімен
сотқа
ерікті
түрде
банкроттық
туралы
арыздана
алады
. 
Егер
заңды
тұлғаның
банкроттығы
оның
құрылтайшысының
(
қатысушысының
) 
немесе
оның
мүлк
i
н
i
ң
менш
i
к
иес
i
н
i
ң
i
с
-
əрекет
i
нен
туындаған
болса
, 
заңды
тұлғаның
қаражаты
жетк
i
л
i
кс
i
з
болған
жағдайда
құрылтайшы
(
қатысушы
) 
немесе
оның
мүлк
i
н
i
ң
менш
i
к
иес
i 
несие
беруш
i
лер
алдында
субсидиарлық
жауапкерш
i
л
i
кте
болады
. 
Банкроттық
туралы
заңда
төлем
қабілетсіздік
, 
дəрменсіздік
жəне
банкроттық
деген
сабақтас
ұғымдар
қолданылады
. 
Дегенмен
, 
бұлардың
əрқайсысының
өзіндік
құқықтық
мағынасы
бар
.

жүктеу/скачать 18,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: