Хасанов М. Ғылым теориясы indd
лингвистикалық анализ
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
| лингвистикалық анализ
не ме се аналитикалық философияның өкіл де рі (Дж. Мур, Дж. Уиз дом, Дж. Райд, Дж. Ос тин) «әлем адам дар ға тіл ар қы лы ашы- ла ды», сон дық тан ең ал ды мен ол ту ра лы тал қы лау ке рек деп са на- ды. Олар ве ри фи ка циялық теория мен бас қа да ере же лер ден бас тарт ты, өз на за рын мін сіз, ло ги ка лық же тіл ді ріл ген ғы лым ті лі не ау дар ды. Үл гі ре тін де ма те ма ти ка лық ло ги ка ның ті лі алын ды. Аме ри ка лық фи ло соф Р. Рор ти, ана ли ти ка лық фи ло соф тар дың ғы лы ми лық ту ра лы ар ма ны бі лім ді не гіз деу дің мүм кін ді гі не де- ген се нім ге құ рыл ған. Осы се нім фун да мен та лизм идеоло гиясы- ның (бас қа ша айт қан да, ве ри фи ка ционизм не ме се жақ тау идеоло- гиясы ның) өзе гін, не гі зін құ рай ды деп айтуға бо ла ды. Қа зір гі за- ман ның бас ты ерек ше бел гі сі – бұл фун да мен та ли зм нің күй реуі. Неопо зи ти вис тер дің ве ри фи ка ционис тік ст ра те гиясы ның құ лауы же ке теория лар дың бі рі нің ға на сәт сіз ді гі емес. Ол жал пы бі лім ді 63 3.3. ғы лым ның неопо зи ти вис тік бей не сі не гіз деу дің мүм кін емес ті гін, пла тон дық-де ка рт тық-кант тық дәс- түр миф ке не гіз де ліп, Ақи қат қа сен ге нін біл ді ре ді. Рор ти бой ын ша, за ма науи ана ли ти ка лық фи ло со фия «те ра- пияны» қа жет сі не ді. Ең ал ды мен, гно се оло ги зм нен – еуро па лық фи ло со фия ның тұ қым қуа лау шы ке се лі нен айық ты ру қа жет. Ол: «... мен ана ли ти ка лық фи ло со фия жа ман нәр се не ме се на шар жағ дайда деп айт ып тұр ға ным жоқ. Мен ана ли ти ка лық стиль ді жақ сы стиль деп са най мын... Ме нің айт қым кел ге ні: ана ли ти ка- лық фи ло со фия – гу ма ни та рис ти ка ның бас қа да ай мақ та рын да – «қа таң дық» пен ғы лы ми бе дел дің ма ңы зы тө ме ні рек бо лып ке- ле тін де пар та ме нт тер де та бу ға бо ла тын пән нің тү рі не (оған ұнай ма әл де жоқ па) айна лып ба ра жа тыр. Бұ ған қо са бұл пән дер де- гі қа лып ты өмір өнер мен көр кем әде биет те гі се кіл ді бо ла ды», – деп айт ты. Осы лай ша, Рор ти ста тус тар ға қайта ба ға бе ру ге ша қы ра ды: «те ра пия» – «ғы лы ми» жә не «әде би» фи ло со фия ста тус та рын те- ңес ті ру ға на емес жә не фи ло со фия лық идеоло гияны өз гер ту ға на да емес, ол «фи ло со фия лық бі лім», «ғы лы ми бі лім» ұғым да ры на қан дай да бір объек тив ті мән бе ру ден то лық тай бас тар ту де ген ді біл ді ре ді. Рор ти фи ло со фия дан қан дай да бір әре кет түр ле рін алып тас- тау ды ұсын ған жоқ. Фи ло со фия құ ры лы сын да бір нәр се ні өз гер- ту дің қа же ті жоқ, бар лы ғын өз күйін де қал ды ру ке рек. Жал ғыз ға на нәр се, ол – фи ло со фия лық құ ры лым ның ір ге та сы, фи ло со- фия лық бі лім ді, ақи қат пен жал ған ды ажы ра ту өл шем де рін көр- се те тін қан дай да бір де рек көз дер бар де ген тү сі нік тен ары лу. Фи ло со фия лық ғи ма рат тың та би ғи ір ге та сы жоқ, ол – «тіл дік ойын» де ген қа был дау лар ни ги лис тік қо ры тын ды лар жа сауға се- беп бол мауы тиіс. Фи ло со фия ұзақ өмір сү ру ге қа бі лет ті бо луы жә не мә де ниет са ла сын да өр кен деуі мүм кін, әри не, егер гно се оло- гиялық ша ғым дар сыз жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|