Хасанов М. Ғылым теориясы indd
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
| «әдебиетжанры»
не ме се «әдебисын» ре- тін де қыз мет ет се. Яғ ни қа таң ака де миялық қа ғи да лар мен шыр- мал ған, ме та фо ра лық, әде би ха бар лау ті лін пай да ла на тын жанр ре тін де бол са. Бұл жағ дайда ло ги ка мен гно се оло гияның ор нын «мүд де лі сұх бат», ал ақи қат ту ра лы теория лық ке лі сім нің ор нын өл шен бейт ін жә не ре дук ция лан байт ын се нім дер дің «бір лес ті гі» ба са ды. Неопо зи ти вис тер бел гі лі бір тү сі нік тер дің қыз мет етуі нің қи- сы ны кең мә тін ге бай ла ныс ты бо лып ке ле ті нін бай қа ды. Тер мин- 3-бө лім. ғы лым ның позити вис тік тұжы рым дамалары 64 дер дің ма ғы на сы мен қыз ме ті – тіл де гі сөз дер ді пай да ла ну дың бел гі лі бір тә сі лі. Үй рен шік ті тіл де гі көп ші лік сөз дер үшін қан- дай да бір анық та ма лар бе ру мүм кін емес. Се бе бі фи ло со фия лық проб ле ма лар та би ғи тіл дің ло ги ка сын тү сін беу дің нә ти же сін де пай да бо ла ды. Бұл үй рен шік ті тіл де гі кей бір сөз дер ді пай да ла ну ере же ле рі нің сақ тал мауы ның нә ти же сі. Мы са лы, бі лу, шы найы, анық, ақи қат, өмір де бар жә не т.б. Сон дық тан әлем біз үшін тіл- дік тұ тас тық, ал фи ло со фия ның бас ты мін де ті – адам әре ке тін осы фак ті лер мен тү сін ді ру. Неопо зи ти визм ғы лым ті лін тал дау дан үй рен шік ті тіл ді тал- дау ға дейін гі да му жо лы нан өт ті. Оның өкіл де рі, сөз дер мен бел- гі лер дің ма ғы на сын тал дай оты рып, се ми оти ка лық мә се ле лер ге тап бо ла ды. Бұл ті ке лей тә жі ри бе ге қа рай (есеп теуіш тех ни ка сын құ ру, жа сан ды тіл дер ді жа сау жә не т.б.) жол аш ты. Фи ло со фияны та би ғи жә не жа сан ды тіл дер ге ана лиз жа сайт ын қыз мет тү рі ре- тін де қа был дай оты рып, ло ги ка лық по зи ти вис тер бел гі лі бір тә- жі ри бе лік нә ти же лер ге қол жет кіз ді: ғы лы ми та ным да ғы бел гі- лік-сим вол дық құ рал дар дың рө лін көр сет ті; бі лім нің ма те ма ти- ка ла ну шек те рін, со ны мен қа тар ғы лым ның теория лық ап па ра ты мен эм пи ри ка лық ба зи сі нің ара қа ты на сын анық та ды. Осы се кіл- ді мә се ле лер ді ше шу мақ са тын да олар ма те ма ти ка лық ло ги ка ап- па ра тын ке ңі нен пай да лан ды. Ғы лым ті лін де «іш кі сұ рақ тар» то лып жа тыр, олар ға осы тіл дің ере же ле рі мен заң ды лық та ры шең бе рі нен шық пай жауап қайтару қа жет, сон дық тан оны ло ги ка лық-се ман ти ка лық көз қа- рас тұр ғы сы нан қа рас тыр ған да шы найы объек ті лер дің өмір сү руі ту ра лы «сырт қы» сауал дар ға жауап бе ру ге бол майды. Зерт теу- лер дің ло ги ка лық-се ман ти ка лық әдіс те рі жә не олар дың қа рас ты- ра тын ма ғы на лық ере же ле рі осы тіл де гі кей бір тер мин дер не ме се сөй лем дер дің қан дай жағ дайда ма ғы на ға ие бо ла ты нын анық тау- ға мүм кін дік бе ре ді. Алай да бұл объек тив ті әлем де осы ма ғы на ға сәй кес ке ле тін бір нәр се бар ма әл де жоқ па де ген ді тү сін дір мей ді. XVIII ға сыр дан бас тап ғы лым бір те-бір те шы найы өн ді ріс кү- ші не айна ла бас та ды жә не оның қо ғам дық өмір де гі рө лі ар тып отыр ды, ХХ ға сыр да ғы лы ми та ным да ра ционал ды эле ме нт тер- дің құ ны жо ға ры бол ды. Бұл ғы лым фи ло со фиясы ның жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|