Вирустардың алуантүрлілігі
Жануарлардың вирусы дегеніміз не?
жүктеу/скачать 1,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Абдиева Г.Ж.-6
- Бұл бет үшін навигация:
- Бактериофагтар
| Жануарлардың вирусы дегеніміз не?
Жануарлардың вирусы - бұл жануар немесе жасушаішілік паразит, жануар клеткаларын жұқтырады. Осылайша, жануарлардың вирустары адам мен басқа жануарларды қабылдаушы организм ретінде пайдаланады. Жануарлардың вирустарының көпшілігінде екі ішекті ДНҚ геномы болады. Гепатит С вирусы, адамның папилломавирусы (HPV), гепатит В вирусы, адамның иммун тапшылығы вирусы (ВИЧ), аденовирус, ротавирус, полиовирус, тұмау вирусы, герпес симплекс вирусы, арбовирус және коронавирус жануарлардың вирустарына мысал бола алады. Олар жануар клеткаларын жұқтырған кезде әртүрлі аурулар пайда болады. ЖИТС - бұл адамның иммун тапшылығы вирусы немесе АҚТҚ деп аталатын жануарлар вирусы тудыратын ең ауыр аурулардың бірі. Сонымен қатар, жануарлардың вирустары шешек, герпес, қызылша, құтыру, шешек, чикунгуния, аяқ пен ауыз ауруы, сары безгегі мен денге, тұмау, полиомиелит, А гепатиті, Африка жылқысы ауруы және т.б. Сонымен қатар, кейбір жануарлардың вирустары онкогендік вирустар болып табылады. Олардың қатерлі ісік ауруын тудыратын мүмкіндігі бар. Гепатит С вирусы мен В гепатиті онкогендік вирустың мысалы болып табылады Бактериофагтар (бактерия және гр. phagos — жегілер), бактерия жалмаушылары — бактерияларды, т.б. микроорганизмдерді ыдырататын вирустар; бактериялар жасушасын зақымдайтын және олардың еруін тудыратын вирустар. Оларды алғаш рет 1898 жылы орыс ғалымы Н.Ф. Гамалея (1859 — 1949) байқаған, 1915 жылы ағылшын ғалымы Ф. Туорт ашқан. Ал Бактериофагтар терминін ғылымға 1917 жылы алғаш рет француз ғалымы Ф. д’Эрелль енгізген. Бактериофагтар тек тірі клеткада ғана тіршілік ете алады. Ол ұзындығы 60 — 100 нм болатын бас бөлігінен және 100—200 нм таяқша тәрізді құйрықшадан тұрады. Бас бөлігінде бір немесе екі ДНҚ жіпшелері, 3%-тей белок, т.б. заттар болады. Құйрықша жиырылу қабілеті бар спираль тәрізді қаппен оралған ақуызды біліктен тұрады, оның шетіндегі базалды (негізгі) пластинкадан таралған өте жіңішке жіпшелер көмегімен Бактериофагтар басқа денеге беки алады. Бактериофагтар көптеген бактериялардан, соның ішінде патоген (ауру қоздырғыш), сапрофит (өлекселермен қоректенетіндер) топтарынан, сәулелі саңырауқұлақтардан, көк-жасыл балдырлардан табылған. Ол адам мен жануарлардың ішек-қарындарында, өсімдіктерде, топырақта, табиғи және ақаба суларда, көңде, т.б. ортада кездеседі Вирустардың классификациясы Нуклеин қышқылдар типіне қарай ДНҚ вирусы РНҚ вирусы Нуклеин қышқылдарының ерекшеліктеріне қарай Позитивті немесе Негативті РНҚ Біркелкі немесе қосалқы ДНҚ Түзу сызықты, шеңберлі немесе сегментті Қабықшасының болуына байланысты Қарапайым вирустар Күрделі вирустар КЛАССИФИКАЦИЯСЫНЫҢ ПРИНЦИПТЕРІ: 1 Нуклеин қышқылының түріне 2 Вирионның мөлшеріне , құрылысының типіне , капсомер санына 3 Суперкапсидтің болуына 4 Нуклеин қышқылының құрылысына және стратегиясына 5 Патогенділік және берілу , экология ПАТОГЕНДІЛІК ЖӘНЕ БЕРІЛУ • Патогенділігі бойынша вирустар әртүрлі болып келеді . Патогенді , шартты патогенді , патогенді емес вирустар . Адамға вирус патогенділік дәрежесіне қарай әртүрлі әсер етеді . Берілу жолдарына қарай : Ауа - тамшылы , контакт , трансмессивті , фекальді - оральды , трансплацатрлық жолмен беріледі . Капсомерлердің орналасуына қарай вирус капсидтері екі түрлі симметрия құрайды. Спираль тәрізді симметрия Куб тәрізді симметрия |