ОҚу жылында қазақстан республикасының жалпы орта білім беретін мектептерінде оқу процесін
жүктеу/скачать 3,46 Mb. Pdf көрінісі
|
ИМП-каз-сонгы-15.07
Міндеттер: 1) жаңа демократиялық қоғамда өмір сүруге қабілетті патриот пен азаматтың қалыптасуына жәрдемдесуге; саяси, құқықтық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениеттілікті қалыптастыруға; балалар мен жастардың құқықтық санасының өсуіне, олардың балалар мен жастар арасындағы қатыгездік пен зорлық-зомбылық көріністеріне қарсы тұруға әзір болуына ықпал етуге міндетті. 2) тұлғаның рухани-адамгершілік және этикалық қағидаттарын, оның моральдық қасиеттері мен ұстанымдарын қазақстандық қоғам өмірінің нормалары мен дәстүрлерімен келісетін қалыптастыруға ықпал ету. 3) қазақ халқының, Қазақстан Республикасының этностары мен этностық топтарының Ана тілі мен мәдениетіне деген құрметін жалпыадамзаттық инационалдық құндылықтарға бағдарлауға ықпал ету. 4) ата-аналарды ағартуға, баланың жеке басын қалыптастыруда олардың психологиялық-педагогикалық құзыреттілігін арттыруға, олардың балаларды тәрбиелеу үшін жауапкершілігін арттыруға ықпал етуге міндетті. 5) Еңбек дағдыларын, тұлғаның экономикалық ойлауын және кәсіптік өзін-өзі айқындауға саналы көзқарасты қалыптастыру, экологиялық мәдениетті дамыту, сондай-ақ эволюцияға идеяларды қабылдау және күнделікті өмірде оларды басшылыққа алу қабілеті. 310 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
6) әрбір тұлғаның зияткерлік мүмкіндіктерін, көшбасшылық қасиеттерін және дарындылығын дамытуды қамтамасыз ететін мотивациялық кеңістікті қалыптастыру, оның ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға ықпал ету. 7) Білім беру ұйымдарында көпмәдени орта құруға ықпал ету, мінез- құлықтың жалпы мәдени дағдыларын қалыптастыру, жеке тұлғаның өнер мен шынайылыққа эстетикалық объектілерді қабылдауға, игеруге, бағалауға дайындығын дамыту. 8) салауатты өмір салты дағдыларын тиімді қалыптастыру, дене және психологиялық денсаулықты сақтау, денсаулыққа зиян келтіретін факторларды анықтай білу үшін кеңістік құру. Тәрбие жұмысының басым бағыттары: 1) Қазақстандық патриотизм мен азаматтықты тәрбиелеу, құқықтық тәрбие; 2) Рухани-адамгершілік тәрбие; 3) ұлттық тәрбие; 4) Отбасылық тәрбие; 5) Еңбек, экономикалық және экологиялық тәрбие; 6) Көпмәдениетті және көркем-эстетикалық тәрбие; 7) Зияткерлік тәрбие, ақпараттық мәдениетті тәрбиелеу; 8) салауатты өмір салты. Тәрбие жұмысы мен оқушылардың бос уақытын ұйымдастырудағы негізгі басымдықтардың бірі қазақстандық патриотизмді, елдің барлық тұрғындарының бірлігі мен бірлігін нығайтуға бағытталған "Рухани жаңғыру" бағдарламасы болып табылады. Жоспар бойынша барлық іс-шаралар білім беру және тәрбие ортасын құру үдерісінің тізбегінде буындар болып табылады. Мектептің тәрбие жұмысы жарғылық мақсаттарға қол жеткізуге және оқу-тәрбие процесінің тиімділігін арттыруға бағытталуы тиіс. Тәрбие жұмысы білім беру мазмұны, сыныптан тыс және мектептен тыс педагогикалық жұмыс арқылы жүзеге асырылады.: * Жалпы білім беру циклы сабақтары арқылы; * Сыныптан тыс қызмет арқылы; * Мектептен тыс қызмет арқылы;
міндеттердің бірі болып табылады, оның басты мақсаты әр түрлі құқық бұзушылықты қалыптастыру және алдын алу, оқушылардың санасын арттыру, заң мен мемлекеттілікті құрметтеуге шақыру болып табылады. Оқушыларды құқықтық тәрбиелеу жөніндегі бағдарламаны іске асыру оқу және сабақтан тыс уақытта насихаттау, оқыту немесе ағарту нысандарында жүзеге асырылады. Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу және құқықтық мәдениетті арттыру мақсатында кешкі мектептер арнайы
311 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
билік органдарымен және үкіметтік емес ұйымдармен ынтымақтасуға тиіс. Мектеп ортасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру, сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілікті көрсететін құндылықтар жүйесін сақтау және нығайту, соның ішінде мектеп оқушыларының заң талаптарын сақтауға ұмтылысын қалыптастыру, білім беру және мәдени деңгейін арттыру мақсатында мектепте "Адал Ұрпақ"ерікті мектеп клубы құрылды. Бүгін мектепте өскелең ұрпаққа рухани-адамгершілік тәрбие беру басым бағыттардың бірі болып табылады. Президент Н. Назарбаев А. Назарбаев бұл бағыттың мектептердегі маңызы зор екенін атап өтті. Осы ортада әр түрлі жұмыс түрлері арқылы оқушылардың рухани және адамгершілік қасиеттерін неғұрлым тиімді дамытуға болады. Ұлттық тәрбие балалардың кіші отанына деген сүйіспеншілігін, ұлттық салт-дәстүрлер мен мәдениетке құрметпен қарауды қалыптастыруға бағытталған. Оқушылардың санасында жалпы адами және ұлттық құндылықтардың қалыптасуына Наурыз мейрамы, тілдер күні, Қазақстан халқының бірлігі Күні, Алғыс айту күні сияқты іс-шаралар, сондай-ақ атаулы және атаулы күндерге арналған сынып сағаттары ықпал етеді. Біздің мектептің тәрбие жұмысының өзекті бағыттарының бірі
баланың тұлғасын қалыптастыруда олардың психологиялық-педагогикалық құзыреттілігін арттыру, әлеуметтік жетімдіктің және отбасылық қолайсыздықтың алдын алу. Еңбек және экономикалық тәрбиенің құрамдас бөлігі кәсіби бағдар - еңбек нарығы мен қабілетіне сәйкес оқушыларға мамандық таңдауда көрсету процесі болып табылады. Кәсіптік бағдар беру жұмысы оқу үдерісінде және сабақтан тыс қызметте мұғалімдердің, мектеп психологының, мектеп әкімшілігінің күшімен, сондай-ақ колледждер мен ЖОО өкілдерінің қатысуымен жүзеге асырылады. Мамандықтар әлемімен танысу әңгімелесу, экскурсия, кездесулер, Ашық есік, конкурстар түрінде өтеді. Экологиялық мәдениетті қалыптастыруға табиғатқа деген махаббат пен ұқыпты қарым-қатынасты тәрбиелеуге, күнделікті өмірде қоршаған ортаны қорғау бойынша қажетті білім мен дағдыларды қолдануға бағытталған іс-шаралар ықпал етеді. Мектептің тәрбие жұмысының ажырамас бөлігі білім беру және тәрбие процесінің барлық жүйесінде маңызды орын алатын зияткерлік тәрбие болуы тиіс. Кешкі мектепте зияткерлік тәрбие мәселелерін шешу әңгіме, конкурстар, сынып сағаттары, викториналар, пәндік онкүндіктер сияқты тәрбиелік әсер ету нысандары арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Оқушылардың көпмәдени және көркемдік-эстетикалық тәрбиесі сабақтан тыс қызмет арқылы жүзеге асырылады. Басты мақсат-жалпы мәдени мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру, жеке тұлғаның өнер мен шынайылыққа эстетикалық объектілерді қабылдауға, игеруге, бағалауға дайындығын дамыту,білім беру ұйымдарында көпмәдени орта құру. 312 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
Кешкі мектепте СӨС насихаттау бойынша тәрбие жұмысы оның контингентін есепке ала отырып күрделі және өте маңызды. Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін нығайтудың маңызды бағыттарының бірі нашақорлықпен, маскүнемдікпен және темекі шегумен, соның ішінде кәмелетке толмағандар арасында күрес болып табылады. Зиянды заттарды қолданудың алдын алу оқушылардың салауатты өмір салты туралы, салауатты және сау емес мінез-құлық туралы түсініктерін, жаман әдеттер мен қауіпті қылықтардан бас тартуға уәждемесін қалыптастыруды көздейді. Мектеп, сондай-ақ күндізгі жалпы білім беретін мектептер жанындағы кешкі бөлімшелер кәсіпорындармен және колледждермен уағдаластық бойынша қосымша, оның ішінде ақылы білім беру қызметтері ретінде білім алушыларды кәсіптік даярлауды қатар жүргізе алады. Кешкі мектепте білім беру процесін жетілдіру мақсатында әдістемелік кеңес, әдістемелік бірлестіктер, психологиялық және әлеуметтік- педагогикалық қызмет құрылады. Олардың қызметі мектеп жарғысында және білім беру саласындағы қолданыстағы заңнамада белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
313 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
8 ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕР Қазіргі уақытта инклюзивті білім беру еліміздің білім беру жүйесін дамытудың стратегиялық бағыттарының бірі ретінде қарастырылады. Сапалы білім алуға қол жеткізу құқығы Қазақстан Республикасының заңнамасымен барлық білім алушыларға, жеке мүмкіндіктеріне қарамастан, ерекше білім берілуіне қажеттілігінің (ЕБҚ) әртүрлілігін ескере отырып кепілдік берілген. ЕБҚ бар азаматтардың сапалы оқытуға тең қол жеткізуге жағдайларын жасау болашақта үлкен артықшылықтарға ие. Бұл, ең алдымен, табысты әлеуметтік бейімдеу және өзін-өзі жетілдіру мүмкіндігі. Инклюзивтік ортада білім ала отырып, ЕБҚ бар балалар ашық болуға, өмірлік қажетті коммуникация дағдыларын, қоршаған адамдармен өзара іс-әрекет жасауға үйренеді. Ерте әлеуметтік инклюзия болашақта заманауи өмірге бейімделе алатынына сенімділіктің кепілі болып табылады. Қазақстан Республикасының саясаты барлық азаматтардың әлеуметтік, экономикалық, мәдени мәртебесіне қарамастан сапалы білім алу құқықтарын қамтамасыз етуге бағытталған. Мемлекет басшысының «Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауында: «Мүмкіндігі шектеулі азаматтарымызға көбірек көңіл бөлу керек. Олар үшін Қазақстан кедергісіз аймаққа айналуға тиіс. Бізде аз емес ондай адамдарға қамқорлық көрсетілуге тиіс – бұл өзіміздің және қоғам алдындағы біздің парызымыз»,-деп атап көрсетілді [1]. Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында инклюзивті білім беруді дамыту саясаты жарияланған. Сонымен бірге мектепке дейінгі және жоғары білім берудің барлық деңгейлерінде бірыңғай түсінік аппараты мен осы саясатты іске асыру тетігін қалыптастыру бойынша жұмыс жүргізілуде. Инклюзивті білім беру – әрбір адамның қандай да бір кемсітушіліксіз білім алу құқығын жүзеге асырудың дамыған халықаралық қоғамдастықта танылған құралы, сондай-ақ, әлемнің көптеген елдерінде білім беру жүйесін дамытудың негізгі бағыты болып табылады. Білім беруді дамыту саласындағы мемлекеттің маңызды міндеті – әрбір баланың сапалы білімге тең қол жеткізуін қамтамасыз ету болып табылады. Әрбір педагогикалық ұжым жоғары инклюзивті мәдениетті қалыптастыру жолында, инклюзивті білім беру принциптерін жүзеге асырудың күнделікті тәжірибесі мінез-құлықтың әдеттегі схемасына айналуына ұмтылуы тиіс. Мұның базалық негізі инклюзивті білім беруді нормативтік құқықтық қамтамасыз етуді білу болуы тиіс. Білім беру ұйымдарының басшылығы қызметтін жоспарлау кезінде білім беру процесінің барлық қатысушыларын халықаралық және отандық деңгейде инклюзивті білім беру саласындағы нормативтік құқықтық құжаттармен ақпараттандыру мәселелерін ескеруі қажет. 314 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
80.1 кесте - Инклюзивті білім беру шеңберіндегі нормативтік құқықтық актілер Халықаралық құжаттар «Білім беру саласындағы кемсітушілікке қарсы күрес туралы» БҰҰ Конвенциясы (1960 ж.) Негізгі идея: білім берудің жалпыға қол жетімділігіне және оқыту сапасына қатысты тең жағдайларға құқық. 2016 жылғы қаңтарда ҚР Үкіметі бекіткен.
Негізгі идея: қандай да бір кемсітусіз тегін және міндетті білім алу құқығы. 1994 жылғы маусымда ҚР Үкіметі бекіткен. «Барлығы үшін білім беру» Декларациясы (1990 ж.) Негізгі идея: барлық адамдарға – балаларға, жастарға, ересектерге-олардың базалық білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған білім алуға мүмкіндік беріледі.
Негізгі идеялар: білім беру саласында ерекше қажеттілігі бар тұлғалар педагогикалық әдістер негізінде оларға жағдай жасауы тиіс, кәдімгі мектептерде оқуға қол жеткізуі тиіс.
24-баптың негізгі идеялары: 1. Қатысушы мемлекеттер мүгедектердің білім алуға құқықтарын таниды. Осы құқықтарды кемсітусіз және мүмкіндіктерінің теңдігі негізінде жүзеге асыру мақсатында қатысушы мемлекеттер барлық деңгейлерде инклюзивті білім беруді және өмір бойы оқытуды қамтамасыз етеді, бұл ретте: а) адами әлеуетін, сондай-ақ қадір-қасиеті мен өзін-өзі құрметтеу сезімдерін толық дамытуға және адам құқықтарын, негізгі бостандықтарын және адами алуан түрлілікті құрметтеуді күшейтуге; b) мүгедектердің жеке тұлғасын, талантын және шығармашылығын, сондай-ақ олардың ақыл-ой мен дене қабілеттерін толық көлемде дамытуға; с) мүгедектерге еркін қоғам өміріне тиімді қатысу мүмкіндігін беруге ұмтылады. 2. Бұл құқықты жүзеге асыру кезінде мемлекеттер: а) мүгедектердің жалпы білім беру жүйесінен, ал мүгедек балалар – тегін және міндетті бастауыш және орта білім беру жүйесінен мүгедектігі себепті 315 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
шығып қалмауын; b) мүгедектердің өздерінің тұратын жерлерінде инклюзивті, сапалы әрі тегін бастауыш және орта білім беруге басқалармен теңдей дәрежеде қол жеткізуін; c) жеке қажеттіліктерді ескеретін ақылға қонымды құрылғымен қамтамасыз етілуін; d) мүгедектерді тиімді оқытуды жеңілдету үшін оларды жалпы білім беру жүйесінің ішінде қажетті қолдауға ие болуын; e) білімді игеру мен әлеуметтік дамуға барынша жағдай жасайтын ахуалда, соған сай толық қамту мақсатындағы жеке қолдауды ұйымдастыру жөніндегі тиімді шаралар қабылдануын қамтамасыз етеді. ҚР Үкіметі 2015 жылы бекіткен 80.2 кесте -Қазақстан Республикасы Қазақстан Республикасының Конституциясы (Республикалық референдумда қабылданды 30.08.1995 ж.) 30-бап
Азаматтардың мемлекеттік оқу орындарында тегін орта білім алуына кепілдік беріледі. Орта білім алу міндетті.
15-бап. Баланың бiлiм алуға құқығы
1.Әрбiр баланың бiлiм алуға құқығы бар және Қазақстан Республикасының бiлiм туралы заңдарына сәйкес оған тегiн бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім және конкурстық негiзде тегiн техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары бiлiм алуға кепiлдiк берiледi. 3. Арнаулы педагогикалық тәрбиенi қажет ететiн кемтар балаларға мемлекеттiк бюджеттен белгiленген стандарттар деңгейiнде олардың бiлiм алуына кепiлдiк беретiн қосымша қаражат бередi.
15-бап. Кемтар балалардың құқықтары 5)психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялардың қорытындысына сәйкес арнаулы бiлiм беру ұйымдарында немесе мемлекеттiк жалпы бiлiм беретiн оқу орындарында тегiн мектепалды және жалпы орта бiлiм алуға;
29-бап. Мүгедектерге бiлiм алуы және мектепке дейiнгi тәрбие алуы үшiн жағдайларды қамтамасыз ету 1. Мүгедектерге тегiн бастауыш, негізгі орта, жалпы орта бiлiм алуға кепiлдiк берiледi. 2. Бiрiншi және екiншi топтардағы мүгедектер мен мүгедек балалар үшiн техникалық және кәсіптік, орта
316 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
білімнен кейінгі және жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын ұйымдарға оқуға түсу кезiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн мөлшерде қабылдау квотасы көзделедi. 3. Мемлекеттiк бiлiм беру гранттарын бюджеттiк қаржыландыру арқылы тегiн мемлекеттiк бiлiм алуға арналған конкурсқа қатысқан кезде көрсеткiштері бiрдей болған жағдайда медициналық қорытындыға сәйкес тиiстi бiлiм беру ұйымдарында оқуына болатын бiрiншi және екiншi топтардағы мүгедектердiң, бала кезiнен мүгедектердiң, мүгедек балалардың басым құқығы бар.
Заң өмірлік қиын жағдайда жүрген адамдарға (отбасыларға) арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету саласында туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді. Арнаулы әлеуметтік қызметтер - өмірлік қиын жағдайда жүрген адамға (отбасына) туындаған әлеуметтік проблемаларды еңсеру үшін жағдайларды қамтамасыз ететін және оның қоғам өміріне қатысуына басқа азаматтармен тең мүмкіндіктер жасауға бағытталған қызметтер кешені; 1. Адам (отбасы) мынадай негіздер бойынша өмірлік қиын жағдайда жүр деп танылуы мүмкін: 1) жетімдік; 2) ата-ана қамқорлығының болмауы; 3) кәмелетке толмағандардың қадағалаусыз қалуы, оның ішінде девиантты мінез-құлық; 4)
кәмелетке толмағандардың арнаулы білім беру ұйымдарында, ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында болуы; 5) туғаннан бастап үш жасқа дейінгі балалардың ерте психофизикалық даму мүмкіндіктерінің шектелуі; 6) дене бітімі және (немесе) ақыл-ой мүмкіндіктеріне байланысты организм функцияларының тұрақты
бұзылуы; 7) әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың салдарынан тыныс-тіршілігінің шектелуі; 8) жасының егде тартуына байланысты, бұрынғы ауруы және (немесе) мүгедектігі салдарынан өзіне-өзі күтім жасай алмауы; 9) әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездікпен қарау; 10) баспанасыздық (белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдар);
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар 7-4) білім алу үшін арнайы жағдайлар – ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар адамдардың (балалардың) оларсыз жалпы білім беретін оқу және білім беру бағдарламаларын меңгеруі мүмкін болмайтын, арнайы оқу бағдарламаларын және оқыту әдістерін, техникалық
317 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
және өзге де құралдарды, тыныс-тіршілігін, сондай-ақ медициналық, әлеуметтік және өзге де көрсетілетін қызметтерді қамтитын жағдайлар; 19-3) ерекше білім беруді қажет ететін адамдар (балалар) – денсаулығына байланысты білім алуда ұдайы немесе уақытша қиындық көріп жүрген, арнайы, жалпы білім беретін оқу бағдарламалары мен қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын қажет ететін адамдар; 8-бап. Білім
беру саласындағы мемлекеттік кепілдіктер 2. Мемлекет Қазақстан Республикасы азаматтарының тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алуын, техникалық және кәсіптік білім алуын... Мемлекет инклюзивті білім берудің мақсатын іске асыра отырып, білім берудің барлық деңгейінде даму мүмкіндіктері шектеулі азаматтарға олардың білім алуына, дамуындағы ауытқуды түзетуіне және әлеуметтік бейімделуіне арнайы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді. 49-бап. Ата-аналардың және өзге де заңды өкілдердің құқықтары мен міндеттері 1. Кәмелетке толмаған балалардың ата-аналары мен өзге де заңды өкілдерінің: 1)
баланың тілегін, жеке бейімділігі мен ерекшеліктерін ескере отырып білім беру ұйымын таңдауға; 4) өз балаларын оқыту мен тәрбиелеу проблемалары жөнінде психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялардан консультациялық көмек алуға; 5) балаларының шарттық негізде қосымша қызмет көрсетулер алуына құқығы бар
жүктеу/скачать 3,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|