жантая Kerimi.
***
Жас талапкер алшын К а р а ж т т би Каз дауысты Казыбеккс
сэлем бере келгенде, ага би:
-
Атадан жацсы ул туса,
Е лт ц оцы болады.
Атадан жаман ул туса,
Коштщ соцы болады, —
деген, сен осыныц цайсысы боласыц? — denmi.
107
Сонда жугшш отыра кеткен К ар аж тт:
-
Ораздыныц
Kapici,
Цартайганда цазына болады.
Шиырылыныц
Kspici,
Цартайганда цазымыр болады, -
деген. Ci3 езщгз осыньщ кайсысы боласыз? - депп.
Казыбек ж урекп жастьщ жузiне зер сала карап:
- Е, халкым. сез1мд1 тьщдаса, каз ы нас ы болармын, - депп.
- Мен де, халцым куп алса, ел1мищ туы болармын! - деп
К а р а ж т т орнынан ушып турып, Казыбсккс кайта барып сэлем
6epinTi, - делшед1 ел аузында.
***
Казак 1ппнде Каз дауысты Казыбсктщ соцгы есиет1 мен когам-
дьщ
icTepi
жешнде эр килы ацыз бар.
1760-жылгы 6ip улкен окигага к е д и белешк.
«Казыбекп 94-жасында Kinii жуздеп улкен аска, сауын айтып
шакырыпты. Ол жактагы и п жаксылар:
- Казыбек осы аска катыссын, егерде катыспаса, халкымыз
тугел екпслсйдк - деп хабар айтыпты.
Сонда Казыбек осы аска не барарын, не бармасын бим сй. сол
туш децбекппп, кешп шыгыпты.
Казыбек би Сырымбет деген баласыныц колында екен. Ол
муны бЫ п акылдасуга езш щ би тумасы Бекболатты шакырыпты.
Бекболат Жаман Далба тауында отау отырады екен, касына 25 Kici
ертш кслштк Келгеннен кешн Сырымбет Бекболатка:
- Экец т у т мен кешп шыкты, icici деп маган сырын айтпады,
неге ейтш реююгенш сен сурашы, - дсйдк
Сонда Бекболат:
- Эке т у т мен неге кешдвдз, неге к е т г е т н д щ айтыцызшы? -
дейд1
- Саган 6ipey айтты ма, кешгешмд1 кайдан б и д щ 9 - дсйд1
Казыбек.
108
- Слздщ тынышьщыз кеткен соц, мешнде тынышым кетш
келд1м, - дсггп Бекболат.
- Жарайды, мешц тынышым кеткешн бшсец менен туган екен-
сщ. Kimi жуз сауын айтып, ат койып аска шакырып отыр. Соган
бармасам хальщ ренжейтшш айтады, барсам
Kemeri
ез1м тустас
Теле, Мэлсе, К араж ш т би жок, м е т и м таниды, юммен с е й л са п
отырамын. Соны ойлап тынышым к с т т шьщты, - дсйдг
Бекболат турып:
- Бгзд1 де Kici деп ел б и л ст т жур гой, олардыц да 6i3 сшщты ез
ш ш д с билетш койган icicinepi бар болар. Солармен сейлсссрмгз.
- дейд1
- Сонда, сен менщ аска барганымды унатып турсыц ба, - дсйд1
Казыбек баба.
- Мен барганыцызды унатамын, - дсйд1 Бекболат.
- Сен унатсац жабдыгымды жасап, ендеше меш журпз, - деп
Казыбек Бекболатка тапсырмасын 6epimi.
Сонымен Бекболат Казыбсктщ ат-тонын сайлап, арбасын
дайындап алып журш
K e T im i.
Орта жузд1ц шекарасынан шыгып,
Казыбек адамдардыц басын косып, аска бара жаткан к1с1лсрд1ц
шамасын сурапты.
- Бес жуз шамасында Kici келе жатыр, - деп жауап 6epimi.
- Аса кеп емес екен. Олай болса менен туган бес бала былай
шьщшы деп, оцаша шыгарып алып, мешц косымды халык кеп
кетеруге тшс. Эрюмшц эртурл1 Tineri бар гой. Менен туган бала-
лар осыдан сендер дуние, мал ум1т кылмандар. Мешц елер алдым-
дагы кебАшм гой, халык ырымдап бел
in
алсын, - дсйд1.
Сонымен булар Kimi жузге барып аска катысыпты. Келерде
айщанындай, Казыбскт1ц батасын алып, журттан 5-6 жуз жылкы,
150-дейтуйе Tycimi. Халык шекарага кайтып к с л т. таркайтын кез-
де Казыбек баба Бекболатка: - Осы малды хальщка тугел улсст1р.
6ipeyi наразы болып кетпесш, - дсйд1. Бекболат малды nipin турып
хальщка 6enin бсрсдк
Bip 30-40 кара калган уакытта баласы Сырымбет турып:
- Елдщ 69pi алып жатыр, 6i3re дуниешц кереп жок па? - дсггп.
109
Сонда Казыбек Бекболатты шакырып алып:
- Мына копш ш ктщ 1ппнде кур калган наразысы бар ма? Тагы
да 6ip рет айкайлап, кур калганы болса 6epnii, - дейд1.
Бекболат жар салып айкайлап, тагы да он бес мал улсст1рсд1.
Сонда калган жиырма шакты карасын Сырымбетке 6epri3in
турып Казыбек би:
- «Сырымбет, олер алдымдагы кеб1шмнен сен де алдьщ гой,
ошпессщ де, оспессщ де, атагьщ да езгссшдсй болмас», - депп.
***
Эз Тэуке хан канша отшгенмен, 1684 жылгы елш ш кке Кел-
д1бек би бармапты. Жасы келгеш, 9pi улын сынаганы болар,
озш щ орнына жасесшр1м болып калган улкен улы Казыбекп
жумсапты. Бшпк оз колыма тид1 ме, деген Бертютщ мэмлегерлш
ецбеп Казыбектен элс1з болып шыкты. Бсспсгсн бел1 жаца
шыккан баланьщ рухы артык екен,
eici
иыгынан ею аю аузын
ашып акырып, Контэжшщ озш щ мысын басып тастапты. Ел
Казыбекке уйып калды. Е лш ш кке бас болып барган «айыр тшд1,
тем ip жак» Тэйгелт1р бидщ 03i Казыбекке табынып, дакпыртын
кушейтш жлбсрдк ЕлшЫ ктс болган эцпм е ацыз болып, ел
iniiHe
тарап кет1пт1. Осыныц oopi Нурбике балаларыныц решили, оныц
i mi ндс Бертютщ peHiniiH тугызды. Каракесек i mi ндс бурын хан
Бертютщ алдына келетш ел, ещц Казыбектщ алдынан тарайтын
болады.
Хан
Достарыңызбен бөлісу: |