Патофизиология кафедрасы жм патофизиология-1 ДӘрістер жинағЫ

патологиялық

Реанимация –организмді тірілту. Өлімнің қайтымды сатыларында жүргізуге мүмкіндік бар.

• 
  жүрек қызметін қалпына келтіру
  
• 
  тынысты қалпына келтіру
  
• 
  бұзылған гомеостазды қалпына келтіру
  

1. Мультимедиялық дәрістердің электронды түрі (студент кафедрадан алады)

2. Курс лекций под ред. А.Н.Нурмухамбетова : Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. – ҚазҰМУ кітапханасында және кафедрада электронды түрі

Әдебиеттер:

Негізгі

1. 
   Ә. Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 6-22.
   
2. 
   Ә.. Н.Нұрмұхамбетұлы. Клиникалық патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С. 3-8.
   
3. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 12-17.
   
4. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 18-30.
   
5. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 1-14.
   

6. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 25-37.
   
7. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 25-31.
   
8. 
   Адо А.Д. Вопросы общей нозологии. - М.: Медицина, 1982 . - 240 с.
   
9. 
   Ударцева Т.П. Гипокинезия как предболезнь //Вестник КагГМУ, 2001. - № 12, с. 56-60.
   

1. 
   аурудың нышандары.
   
2. 
   ауру алды нышандары.
   
3. 
   жұқпалы аурулардың сатылары.
   
4. 
   өлім кезеңдері.
   
5. 
   тірілтудің ұстанымдары.
   

№ 2 тақырып ЖАЛПЫ ЭТИОЛОГИЯ. ЖАЛПЫ ПАТОГЕНЕЗ

1. 
   Этиология, анықтамасы. Ауру туындауындағы себеп пен жағдай туралы түсінік. Ауру дамуындағы себеп пен жағдайдың маңызы.
   
2. 
   Этиологиялық жайттардың жіктелуі. Ауру дамуында организм ерекшелігі мен сыртқы орта жайттарының маңызы. Этиологияда тұқымқуалаушылықтың маңызы.
   
3. 
   Патогенез туралы түсінік. Патогенездегі себеп-салдарлық арақатынас. Біріншілік зақымдану патогенездегі алғашқы тізбек ретінде. Зақымдану деңгейлері. Патогенездің «бастапқы тізбегі» және патогенездегі «кері айналып соғу шеңбері» туралы түсінік.
   
4. 
   Ауруларды этиотропты және патогенездік алдын алу мен емдеу ұстанымдары.
   

• 
  Ауру дамуының алдында әсер етеді
  
• 
  Аурудың ауыртпалығы мен ауру туындатушы жайттардың қарқындылығы арасында тепе-теңдік бар
  
• 
  Ауру туындатқан жайтты аластатқанда ауру белгілері жойылады және науқастың сауығуы дамиды
  
• 
  Себепті пайдалана отырып аурудың үлгісін жануарларда алуға болады.
  

Патогенез – ауру кезінде туындайтын организмнің бейімделуі мен зақымдануының өзара байланысты үрдістерінің жиынтығы.

Аурулардың алдын алу мен емдеудің этиотропты ұстанымы – аурудың себебін аластатуға және организмнің төзімділігін арттыруға бағытталған шаралар

Патогенездік ем – патогенездің негізгі және басқа да тізбектерін жоюға бағытталған шаралар.
Көрнекті материал:

1. Мультимедиялық дәрістердің электронды түрі (студент кафедрадан алады)

2. Курс лекций: Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. – ҚазҰМУ кітапханасында және кафедрада электронды түрі

Әдебиеттер:

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 22 – 25, 75-80.
   
2. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 17-22.
   
3. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 30 -38.
   
4. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 8-14.
   

1. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 33-37.
   
2. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 37-45.
   
3. 
   Давыдовский И.В. Проблемы причинности в медицине (этиология). М.: Медгиз. - 1962. -176 с.
   
4. 
   Царегородцев Г.И., Ерохин В.Г. Диалектический материализм и теоретические основы медицины. М.: Медицина, 1986, С.226 - 233.
   
5. 
   Саркисов Д.С., Пальцев М.А., Хитров Н.К. Общая патология человека. М.: Медицина, 1995. - С.49 - 90.
   
6. 
   Нурмухамбетов А.Н. Спорные вопросы этиологии (лекция) // Вестник КазГМУ, 1999. - № 5,.с.114 - 117.
   

1. 
   Этиология анықтамасы, түсінік.
   
2. 
   Патогенез анықтамасы, түсінік.
   
3. 
   Патогенездегі негізгі тізбек.
   
4. 
   Ауруларды этиотропты және патогенездік емдеу ұстанымдары.
   

№ 3 тақырып. ОРГАНИЗМ РЕАКТИВТІЛІГІНІҢ ДЕРТТАНУДАҒЫ МАҢЫЗЫ

1. 
   Организм реактивтілігі, анықтамасы. Тітіркендіргішке организм жауабының түрлері.
   
2. 
   Организмнің төзімділігі, анықтамасы, төзімділіктің түрлері.
   
3. 
   Реактивтіліктің түрлері, сипаттамалары.
   
4. 
   Реактивтіліктегі жастың, жыныстың және организм конституциясының маңызы
   

Реактивтілік белгілі бір тітіркендіргішке (жылдамдығы, қарқындылығы және әсерлердің ұзақтығы) организмнің серпілісін сипаттайды.

• 
  гиперергия – реактивтіліктің жоғарылауы
  
• 
  гипергия – органихм реактивтілігінің төмендеуі (аурулар сылбыр, белгілері айқын болмай өтеді) (қарттардың реактивтілігі)
  
• 
  анергия - реактивтіліктің мүлде болмауы (өзі ауырмай микробтардың тасымалдаушылары болады, терең кома, сілейме, наркоз жағдайларындағы)
  
• 
  дизергия - қалыптан тыс, бұрмаланған жауап (төмен температураға тамырлардың кеңеюі, жарыққа көз қарашығының кеңеюі)
  

Белсенді төзімділік: гипоксия кезінде эритропоэздің әсерленуі, қабынудағы фагоцитоз, иммунитет, уларды бейтараптау.

Енжар төзімділік: тері және шырышты қабаттар, скелет, асқазан сөлінің тұз қышқылы.

Реактивтіліктің түрлері

• 
  Түрлік – реактивтіліктің жалпы түрі, бүкіл бір түрдің жауап қайтару ерекшелігі (құстардың мекенін ауыстыруы, сүтқоректілердің қысқы ұйқысы, түрлік иммунитет)
  
• 
  Топтық - түрдің ішіндегі кейбір топтардың жауап қайтару ерекшелігі (жыныс, жас, конституция, нәсілдік ерекшелік, қан топтары, ж.б.)
  
• 
  Даралық - еке тұлғалардың реактивтілігі, әр адам қайталанбайтын тұлға екендігін көрсетеді.
  
• 
  Реактивтілік физиологиялық (организмнің қалыпты жауабы)
  

Арнайыланған немесе иммунологиялық реактивтілік – антигеннің әсеріне антидене немесе жасушалық серпілістер кешенін (физиологиялық) түзіп жауап беруі Патологиялық арнайыланған реактивтілік – иммунитеттің ақаулары (аллергия, иммунодепрессивті, иммуннотапшылықты жағдайлар). Бейнақты реактивтілік – сыртқы орта ықпалдарына организмдегі иммундық жауаппен байланыссыз өзгерістер.

Жеке тұлға ерекшеліктерін ажырату үшін көптеген жіктеулер ұсынылды. Сиго мен Кречмердің жіктеуінде құрылымдық ұстаным жатыр. И.П.Павлов пен Богомольцтің жіктеу негізіне реттеуші жүйелердің қызметі алынған. Құрылымдық және қызметтік ұстаным М.В.Черноруцкийдің жіктеуінің негізіне алынған. Бұл жіктеу кең қолданылады, себебі дене бітімі белгілі бір топқа жататын адамдардың патологиясының ерекшелігін анықтауға болады. Гиперстениктер семіруге, қан қысымының көтерілуіне, қантты диабет ауруына бейім, катехоламиндер әсері күшейген. Астениктер анемияға, гипотензиялық жағдайларға бейім, туберкулез, Адиссон аруы жиі кездеседі. Нормостениктерде артриттер, тыныс алу жүйесі аурулары жиі кездеседі.

• 
  Жүйке және эндокрин жүйесінің құрылымдық және функциялық дамуы аяқталмағандығымен.
  
• 
  Иммундық жүйенің қызметінің жетілмегендігімен
  
• 
  Физиологиялық тосқауылдардың жоғары өткізгіштігімен.
  

• 
  Ауру көріністерінің мардымсыз болуы (гипоергиялық жауап).
  
• 
  Аурулардың созылмалы түрде өтуі.
  
• 
  Патологияның көптігі
  
• 
  Ауру кезінде бейімделу жүйелерінің тез қалжырауы
  
• 
  Иммунитет жүйесінің жеткіліксіздігі, өспе ауруларының жиі кездесуі.
  

1. Мультимедиялық дәрістердің электронды түрі (студент кафедрадан алады)

2. Курс лекций: Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. – ҚазҰМУ кітапханасында және кафедрада электронды түрі
Әдебиеттер:

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 80-115.
   
1. 
   Ә.Н.Нұрмұхамбетұлы. Клиникалық патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С. 8-27.
   
   1. 
      Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 23-33.
      
   2. 
      Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 81-90.
      
   3. 
      Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 73-89.
      

4. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 41 - 44.
   
5. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С.133-149
   

8. Ә. Нұрмұхамбетов. Ұрық даму мен балалық шақ ауруларының патофизиологиясы., Алматы, 2004. – 162б.

9. Н.В. Жуйко. Особенности реактивности детского организма, Алматы, 2006.- 68с.
Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. 
   реактивтіліктің түрлері.
   
2. 
   төзімділіктің түрлері.
   
3. 
   М.В. Черноруцкий бойынша дене бітімінің жіктелуі.
   

№ 4 тақырып. СУ-ЭЛЕКТРОЛИТ АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ

1. 
   Организмдегі судың мөлшері. Судың секторларға бөлінуі. Организмнің су тепе-теңдігі туралы түсінік. Су тепе-теңдігі бұзылыстарының түрлері.
   
2. 
   Организмнің сусыздануы, түрлері, себептері, патогенезі.
   
3. 
   «Сумен улану» туралы түсінік, себептері, даму тетіктері.
   
4. 
   Ісінулер туралы түсінік. Ісінудің патогенездік жайттары, сипаттамалары.
   
5. 
   Ісінудің клиникалық түрлері, патогенезі.
   

Ересек адамның организмінде дене салмағының –60%, жаңа туылғандардың – 80% судан тұрады.

Организмде судың бөлінуі:

• 
  Жасуша ішінде 70%
  
• 
  Жасуша сыртында 30% (тамырішілік су, жасушааралық су, организм қуыстарындағы су).
  

Сусызданудың себертері

• 
  Изоосмолялды (изотониялық) – су мен электролиттерді бірдей деңгейде жоғалты
  
• 
  Гиперосмолялды (гипертониялық) – суды артық шығару немесе оның аз түсуі
  
• 
  Гипоосмолялды ( гипотониялық) - электролиттерді артық жоғалту (диарея, қайталанған құсу, қатты терлеу)
  

• 
  Айналымдағы қан көлемінің азаюы
  
• 
  Гипоксия
  
• 
  Аутоуыттану
  
• 
  Жасушаішілік және жасуша сыртында осмостық қысымның өзгеруі
  
• 
  ҚСҮ өзгерістері
  

• 
  Гиперосмолялды - теңіз суын ішкенде, гипертониялық ерітінділерді енгізгенде
  
• 
  изоосмолялды –физиологиялық ерітінділерді енгізгенде (ісінулер, сулану)
  
• 
  гипоосмолялды – сумен улану
  

Бүйрек қызметі жеткіліксіздігінде суды артық қолдану →жасуша сыртында судың­ →жасуша сыртында осмостық қысымның ¯Р осм. → судың жасуша ішіне енуі →

жасушаның ісінуі.

Ісіну – қан мен тіндер арасында су алмасуының бұзылыстарынан тін мен тінаралық кеңістіктерде сұйықтың артық жиналып қалуы.

Ісінудің клиникалық түрлері

Жүректік ісіну патогенезіндегі жүйке-эндокриндік жайттың маңызы

ҚМК¯

Бүйректе қанағымының азаюы көлемдік қабылдағыштардың тітіркенуі

¯

Ренин өндірілуі ­

әлдостерон түзілуінің артуы →

бүйректе Na⁺ кері сіңірілуінің артуы → гипернатриемия → осмостық қабылдағыштардың тітіркенуі→ вазопрессин түзілуі­ → несептен судың кері сіңірілуінің­ → судың тіндерде тұтылуы (қуыстарда) → ісіну, сулану

Көрнекті материал:

1. Мультимедиялық дәрістердің электронды түрі (студент кафедрадан алады)

2. Курс лекций: Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. – ҚазҰМУ кітапханасында және кафедрада электронды түрі
Әдебиеттер:

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 166-183.
   
2. 
   Ә.Н.Нұрмұхамбетұлы. Клиникалық патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С. 99-146.
   
3. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 42-52.
   
4. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 296-311.
   
5. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 238-248.
   

6. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 315-334.
   
7. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 340-380.
   
8. 
   Б.Дж. Ролс, Э.Т.Ролс «Жажда». – М.: Медицина, 1984 г.
   

1. 
   Оң су тепе-теңдігі туралы түсінік.
   
2. 
   Теріс су тепе-теңдігі туралы түсінік.
   
3. 
   Ісіну туралы түсінік.
   
4. 
   Ісінудің патогенеэдік факторлары (атап көрсет).
   

№ 5 тақырып. КӨМІРСУ АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ

1. 
   Асқазан –ішек жолдарында көмірсулардың қорытылуының және сіңірілуінің бұзылыстары
   
2. 
   Бауырдағы гликогеннің түзілуі мен ыдырауының бұзылыстары. Гликогеноздар туралы түсінік
   
3. 
   Көмірсулардың аралық алмасуының бұзылыстары (гиперлактатацидемия, гипервируватацидемия), патогенезі
   
4. 
   Гипогликемия, себептері. Гипогликемиялық команың патогенезі
   
5. 
   Гипергликемия, түрлері, даму тетіктері
   
6. 
   Ұйқы бездік және ұйқы безден тыс инсулин жетіспеушілігі.
   

Көмірсулардың асқазан – ішек жолдарындағы қорытылу және сіңірілу бұзылыстарының себептері:

• 
  Ішектің шырышты қабатының зақымдануы
  
• 
  Амилолиздік ферменттердің (амилаза, мальтаза, сахараза, лактаза) тұқым қуалайтын және жүре пайда болған тапшылықтары
  
• 
  Ішектің шырышты қабатында глюкозаның фосфорлануының бұзылыстары ( ауыр металдардың тұздарымен, флоридзинмен, моноиодоацетатпен уыттанғанда гексокиназаның белсенділігінің төмендеуі).
  

Гипогликемия, дене салмағының төмендеуі. Осмостық диарея

1.Гликогенолиздің жоғарылауы, гликоген түзілуінің төмендеуі

• 
  Гипоксия
  
• 
  ОЖЖ және симпатикалық жүйке жүйесінің қозуы. Контринсулиндік гормондардың түзілуі артуы.
  
• 
  Бауыр жасушаларының зақымдануы
  

Гирке дерті ( гликогеноздың І түрі). Глюкозо-6- фосфатазаның тапшылығы → гликогеннің ыдырауының бұзылуы, гликогеннің бауыр мен бүйректе жиналуы, гипогликемия.

Себептері:

• 
  Анаэробтық гликолиздің белсенденуі;
  
• 
  Бауыр жасушаларының зақымдануы ( Кори орамының бұзылуы);
  
• 
  В₁ витаминінің тапшылығы ® кокарбоксилаза тапшылығы®ПЖҚ-ның Ацетил КоА-ға ауысуының бұзылуы ® ПЖҚ-ның СҚ-на ауысуы артуы ® СҚ және ПЖҚ көбеюі ® полиневриттер.
  

Түрлері:

• 
  Қауырт ( инсулиннің мөлшерден көп болуы, ауыр қол жұмысы)
  
• 
  Созылмалы ( ішекте глюкозаның сіңірілуінің бұзылуы, ашығу, инсулинома, контринсулярлық гормондардың тапшылығы (бүйрек үсті безінің жеткіліксіздігі, гипотиреоз, гипофизарлық жеткіліксіздік).
  

• 
  Нейрондарға глюкозаның түсуінің төмендеуі ® субстраттық гипоксия® АҮФ түзілуінің бұзылуы® нейрондардың зақымдануы ® кома
  
• 
  Жасуша сыртындағы секторда осмостық қысымның төмендеуі ® судың жасушаға ауысуы ® жасуша ішілік ісіну
  

Гипергликемия - қанда глюкоза мөлшерінің көбеюі.

Инсулиндік тапшылық:

1. Мультимедиялық дәрістердің электронды түрі (студент кафедрадан алады)

2. Курс лекций: Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. – ҚазҰМУ кітапханасында және кафедрада электронды түрі
Әдебиеттер:

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 129-139.
   
2. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 52-60.
   
3. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 251-269.
   

1. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 228-238.
   
2. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 271-293.
   
3. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 266-301.
   
4. 
   Г.В.Зайчик и др. Основы патохимии. – М: Медицина, 2000.
   
5. 
   Вагнер Ф., Роусс Г. Введение в клиническую биохимию. Санк-Петербург,1998- 402с.
   

1. 
   Гипогликемиялық команың патогенезі.
   
2. 
   Гипергликемия түрлері
   
3. 
   Инсулиннің ұйқы бездік жеткіліксіздігі туралы түсінік
   
4. 
   Инсулиннің ұйқы безден тыс жеткіліксіздігі туралы түсінік
   

№ 6 тақырып. ГИПОКСИЯ

1. 
   Гипоксия, анықтамасы, жіктелуі;
   
2. 
   Гипоксияның әрбір түрлерінің этиологиясы мен патогенезі;
   
3. 
   Гипоксия кезінде зат алмасу және физиологиялық жүйелер қызметінің бұзылыстары;
   
4. 
   Гипоксия кезіндегі теңгерілу серпілістері ( жедел және ұзақ мерзімдік);
   
5. 
   Организмнің жасқа байланысты гипоксияға сезімталдығы.
   

Гипобариялық Нормобариялық

(төменгі барометрлік қысым (қалыпты барометрлік қысым)

Биіктікке көтерілгендегі қысым ауасы тазартылмайтын бөлмеде болғанда көтерілгендегі төменгі қысым қалыпты қысым.