Педагог туралы мәлімет Педагогтың аты-жөні: Искалиева Дарига Умиргалиевна

№1 орта жалпы білім беретін мектеп,

4 сыныптарға арналған

қазақ тілінен тапсырмалар жинағы


(№ 1 орта жалпы білім беретін мектептің бастауыш сынып мұғалімі Искалиева Дарига Умиргалиевнаның іс – тәжірибесінен)

Чапаев, 2016 жыл
№ 1 орта жалпы білім беретін мектебінің әдістемелік бірлестігінің сараптама кеңесінде қаралып, аудан көлемінде таратуға мақұлданды.

Құрастырушы:

Д.У.Искалиева., № 1 ОЖББМ , І санатты бастауыш сынып мұғалімі

Ұсынылып отырған 4-сыныпқа арналған қазақ тілі пәнінен тапсырмалар жинағы барлық жалпы орта білім беретін мектептердің бастауыш сынып мұғалімдеріне және оқушыларына арналған.

Мектеп оқушыларының барлық білім деңгейі мен біліктілігін арттыру,олардың білімдерінің мемлекеттік стандарт талаптарынан төмен болмауы үшін 4-сынып оқулығындағы әр тарау бойынша қорытынды тексерістерде және күнделікті тақырыптық тексерістерде қолданылу үшін жинақталған көмекші құрал. Жинақта берілген тапсырмалар мектеп бағдарламасы мен 4-сыныптың қазақ тілі оқулығы авторы (Уайсова Г.И., Жұмабаева Ә.Е.) негізге алып құрастырылған.

Бұл жинақ қазақ тілінен оқушылардың теориялық сауаттылығын, ана тіліне деген қызығушылығын, сабаққа деген белсенділігін сабақта, сабақтан тыс уақыттарда дамыта түсуге үлкен көмек болады деген оймен шығарылған мұғалімнің еңбегінің жемісі.

2. 
   4 – сынып оқушыларын білімін тексеруге арналған тапсырмалар
   

1. 
   Фонетика бөлімі бойынша тапсырма
   
2. 
   Лексика бөлімі бойынша тапсырмалар
   
3. 
   Синтаксис бөлімі бойынша тапсырмалар
   
4. 
   Морфология бөлімі бойынша тапсырмалар
   

2. 
   Тапсырмалар жауабы
   
3. 
   Әдебиеттер тізімі
   

Қазақ тiлi" пәнiн оқытудың басты мақсаты - оқушыларды оқуға, сауатты жазуға үйрету, негiзгi тiлдiк ұғымдармен таныстыру, өз ойы мен пiкiрiн еркiн жеткiзе алатын дара тұлға тәрбиелеу болса, осы әзірлеген тапсырмалар жинағы бұл мақсатты жүзеге асыруға өз көмегін тигізеді деп ойлаймын. Әрбір тарау немесе сабақ соңында оқушылардың алған білімін пысықтауға арналған жабық сұрақтар. Мұндай жинақ оқушының тез әрі жинақы жауап беруіне ыңғайлы. «4 сыныптарға арналған қазақ тілінен тапсырмалар жинағы» - «Қазақ тілі» пәніне арналған қосымша құрал ретінде де қолдануға болады.

Жеке не жұпта орындай отырып, оқушының ана тілін қаншалықты дәрежеде меңгергенін байқауға болады. Оқушының ойлануына, армандауына, қиялдауына ерік беріліп, өз бетімен шығармашылық жұмыспен айналысуына мүмкіндік бар.

Берілген тапсырмаларды орындауда оқушылар өз беттерімен ізденеді, жалпы ой - өрісін кеңейтіп есте сақтауын дамытады, байқағыштығын қалыптастырады, эвристикалық, дарындылық қабілеттері ұшталып, шыңдалады. Оқушының өзіндік пікір айтып оны қорғай, дәлелдей білуіне мүмкіндік жасалады. Теориялық білімдерін кеңейтіп, оны практикада қолданылуына ықпал етеді.

Бастауыш сынып оқушыларына жабық тест жұмысын меңгерту алған білімдерін жүйелеудің тиімді жолдарының бірі деп ойлаймын.

Мұндай тапсырмалар оқушылардың ойлау қабілетінің дамуымен тығыз байланысты болғандықтан сабақта пайдаланудың мәні бар.

«Қазақ тілінен 4- сыныпқа арналған тапсырмалар жинағы» оқушының жас ерекшелігін ескере отырып құрастырылды.

Оқушының қаншалықты тілдік қоры мол болса, соншалықты мәдениетті сауатты сөйлей де, жаза да біледі. Ал мәдениетті сөйлей білу адамның дүниесінің әдемілігін көрсетсе, сауатты жазу-білімділіктің көрінісі болып табылатыны белгілі.

Буын үндестігі

1. 
   Көрсетілген жұрнақтарға түбір сөз қосып, жаңа сөз жаса:
   

------------------------------- -паз

------------------------------- -қой

------------------------------- - кер

2. 
   Сөздерге қосымша жалғап жазып, ережесін еске түсір:
   

3. 
   Аралас буынды болып келетін сөздерді білесің бе? ______________________________________________________________________________________________________________________________
   
4. 
   Апта күндерінің айтылуына қарап отырып, дұрыс жазылуын көрсет:
   

Сөз тіркесі

1. 
   Сыныптас достарыңның есімдерімен сөз тіркесін құрастырып көр:
   

2. 
   Сөздің одан әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігі............................. .......деп аталады.
   
3. 
   Ойымызды әсерлі, көркемдеп жеткізу үшін қандай сөз тіркестерін қолдануға болады? Мысал келтіре аласыңба? __________________________________________________________________________________________________________________________
   
4. 
   Мына өлең жолдарын сөз тіркестерімен толықтырып жаз:
   

ә)…Айшылық алыс жерлерден

__________________________

Жылдам хабар алғызды.

Дара және күрделі мүше

1. 
   Екі бағандағы сөздерді күрделі мүшелерге айналдырып сөйлемдер жаз.
   

Домбырашы аға

Ғарышкер А.Айымбетов

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. 
   Күрделі мүшенің астын сыз.
   

3. 
   Өзің білетін күрделі мүшелерді қатыстырып сөйлем құрап, сөйлем мүшесіне талда.
   

4. 
   .............. ғимараты салынды. Берілген сөйлемдегі көп нүктенің орнына қандай дара мүше қоюға болады?
   

1. 
   Ай аттарын пайдаланып, бірыңғай мүшелі сөйлем құрап жаз.
   

2. 
   Ережені толықтыр:
   

3. 
   Бірыңғай мүшелерде қосымша қалай жалғанады? Мысал келтіріп, дәлелде:_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
   
4. 
   Абай атамыздың қай өлеңінде бірыңғай мүшелі сөйлем кездеседі? Ойланып көр. Сол сөйлемді жаз._____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
   

1. 
   Ішінде жай сөйлемі бар мақал-мәтел жазып көр.(әртүрлі тақырыпта)____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
   
2. 
   Құрмалас сөйлемдерді мағынасына қарай аяқтап жаз.
   

3. 
   Қайсысықұрмалас сөйлем? Екі сөйлемді салыстыр. Неліктен? Дәлелде.
   

4. 
   Жалаң сөйлем, бұл.................................................. , ал жайылма сөйлем ...............................................................................................................................
   

1. 
   Әрине, еңбек арқылы ғана адам жетістікке жетеді.Қыстырма сөздің астын сыз. Ол сөйлемде қандай қызмет атқарады?
   
2. 
   Мағынасына қарай қыстырма сөздерді топтап жаз.
   

3. 
   Көп нүктенің орнына тиісті қыстырма сөздерді тауып жаз.
   

4. 
   Бақытына қарай, бәрекелді қыстырма сөздері қандай мағынада қолданылады?_______________________________________________
   

Көп мағыналы сөздер

1. 
   Сөз мағынасына қарай мына түрлерге бөлінеді:____________________
   

2. 
   Сөз таптарына талда және және сұрақтарын жаз.
   

Шаш: 1. .................. . 2. ......................... .

Арық: 1. .................. . 2. ......................... .

3. 
   Ашу, ыза; сену, нану; Бұлар қандай сөздер?____________________
   
4. 
   Қарама-қарсы мағынадағы сөздерді қатыстырып мақал-мәтелдер жаз.
   

Күрделі сөздер

1. 
   Ойлан! Қайсысы дұрыс?
   

1. 
   Күрделі сөздер бірнеше сөздерден тұрып, бір ғана сұраққа жауап береді.
   
2. 
   Күрделі сөз бірнеше сөздерден құралғандықтан, бірнеше сұрақ қойылады.
   

2. 
   Дефис (-) арқылы жасалған қос сөздерді қатыстырып 3 сөйлем құрап жаз.______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
   
3. 
   Күрделі сөздер мен сөз тіркесінің айырмашылығы неде?
   

4. 
   Күрделі сөздерден жасалған қандай жер-су атауларын білесің?
   

Біріккен сөз

1. 
   Сөздерді толықтырып жаз.
   

Еңбек............... , ықшам............... .

2. 
   Біріккен сөздерден жасалған жер-су атауларын тауып жаз.
   

3. 
   Есенгелді, Нұрғиса, Досжан, Жанпейіс сөздеріне қарап қандай ереже айтуға болады? Дыбыстық өзгерістерді қай жерден байқап тұрсың? ______________________________________________________________________________________________________________________________
   
4. 
   Өз өлкеңде біріккен сөздерден жасалған қандай жануарлар тіршілік етеді?
   

Қос сөздер

1. 
   Сөйлемді толықтырып жаз.
   

2. 
   Сөз тіркестерінен күшейткіш буынды қос сөз жасап жаз.
   

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. 
   Мына сөздерден қос сөз жасауға бола ма? Бала, ыдыс, шаға, аяқ.
   

4. 
   Ұршық сөзіндегі әріптердің орнын ауыстырып қос сөз жаса.
   

Қысқарған сөз

1. 
   Сөздердің бастапқы буындары алынған қысқарған сөздерді жазып көр.
   

2. 
   Масса өлшем бірліктеріне жататын қысқарған сөздер білесің бе?
   

3. 
   Берілген қысқарған сөздерді ашып жаз.
   

ҚазҰУ -______________________________________________,

мм -_________________________________________________,

ҚХР-________________________________________________,

ТМД-_______________________________________________ .

4. 
   Сынып бөлмесінің ауданын есептеп, нәтижесін қысқарған сөзбен жаз.
   

Морфология

Сөз таптары. Зат есім.

1. 
   Сөз тұлғасының түрленуін, бөлшектенуін, өзгеріске түсуін анықтайтын тіл білімінің саласын.................... , ал қазақ тілінде сөздердің мағынасына қарай топталуы ............... деп атаймыз.
   
2. 
   Адам бойындағы жақсы қасиеттерді: ...............................................................................................................
   

3. 
   Қос сөз болатын зат есімдерді білесің бе?..................................................
   

4. 
   Мағыналас зат есімдер тауып көр:
   

Ағайын..........................................................................

Білім ..............................................................................

Ата-ана .........................................................................

Жұрнақ

1. 
   Жаңа сөз жаса:
   

Қыз+көптік жалғауы+тәуелдік жалғауының 2-жағы=

______________________________________________________________

2. 
   Біл, тарт, шеге, қақпа, ұш, сыпыр, дәрі, бес. Берілген сөздерден туынды сөз жаса.
   

3. 
   –ы, -лар, -ші, -ім, -шы, -тық, -тар, -тік; Қай қосымша жұрнақ бола алады? Көрсет және дәлелде.
   

4. 
   Көп нүктенің орнына қандай туынды сөз қоюға болады? Тапқан сөзіңді сөз құрамына талда.
   

Ардың ісі- .......................... .

Жалғау

1. 
   Тіл біліміндегі жалғаудың түрлерін ретімен жаз. 1.______________________
   

3.______________________

4.,______________________

2. Көптік жалғау өзі жалғанған сөзге қандай мағына береді? Көптік жалғау жалғанған сөздермен сөйлем құра.______________________________________

____________________________________________________________________

3. 
   Жалғау мен жұрнақтың айырмашылығы неде? Мысал келтір.__________
   

3. 
   Сөйлемдегі сөздерді байланыстырады - ____________________________ .
   
4. 
   Сөздерді оқы. Қай сөз септелмейді?
   

3. 
   Берілген сөздерді түбір сөз+көптік жалғау+септеу сызбасына қойып жаз.
   

3. 
   Бос орынға қай септіктің жалғауы тұруы тиіс?
   

Қай септіктің жалғауын қойдың?

3. 
   Кезекші, данышпан сөздерін жікте._________________________________
   

3. 
   Сөз құрамына талда. Үлгі: Баламның= бала (з.е.) +м (тәуелд. жалғау І жақ)+ ның (септік жалғау)
   

3. 
   Сөйлемді қарама-қарсы мағынада жіктеп, ойыңды аяқта.
   

Сіз бөтен емессіз, __________________________________ .

Етістік

1. 
   Мына тіркестердің қайсысы дұрыс?
   

2. 
   Ол бос уақытында спортпен айналысып жүр. Айдын өз білімін көтерді. Ауыр затты көтерді. Берілген сөйлемдерден дара етістіктерді тауып, күрделі етістікке айналдыр. __________________________________________________________
   

3. 
   Өзің білетін тыйым сөздер жаз. Олардан болымсыз етістіктерді тауып, сөз құрамына талда.____________________________________________
   

4. 
   Әртүрлі сөз табынан жасалған туынды етістіктер ойла. Оларды қатыстырып сөйлем құра. Мысалы: Әр ісіңді ақылмен ойла. (зат есім+етістік)
   
5. 
   Мына етістіктерді үш жаққа жіктеп жаз.
   

6. 
   Жүремін, келеміз, айтасыңдар, жүгірді, білесіңдер, тұрамыз. Берілген сөздер қай жақта жіктеліп тұрғанын тап. Оларда сөйлемде қай сөйлем мүшесінің қызметін атқарады? Осы сөздерді қатыстырып сөйлем құра. Сөйлем мүшесіне талда.
   

7. 
   Іс-әрекеттің бұрын болып кеткенін білдіретін сөйлем құра. Оны қандай шақ дейміз?
   

8. 
   Бөлмеге ақ шашты әже кіріп келе жатыр. Далада ақ түтек боран соғып тұр. Сәуле қатесіз, әдемі жазып отыр.
   

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. 
   Жазып отыр, айтады, келе жатыр, сыйласып жүр, көреді.
   

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

10. 
    Мақалдың жалғасын тап. Мағынасын түсіндір.
    

Тапқан етістіктер қай жақта, қай шақта тұр?

Сын есім

1. 
   «Менің досым» тақырыбына сын есімдерді қолданып, мәтін құрастыр.
   

2. 
   Лездемеге жауап беріп көр.
   

Қажетті зат есімдерді тез тауып ойлан. Оларды сипаттап тұрған сан есімдер туралы не айта аласың?

3. 
   Берілген сөздерден күрделі сын есімдер жасап жаз. Құрамы үш сөзден тұратын сөз тіркесін жасауға бола ма?
   

___________________________________________________________

___________________________________________________________

___________________________________________________________

Өзің жасаған түстерді түсті қарындашпен бояп көр.

4. 
   Мағынасы қарама-қарсы сын есімдерді қатыстырып сөйлемдер ойла және оларды жаз.
   

___________________________________________________________

___________________________________________________________

5. 
   Қатты, ірі, жарық, биік, ауыр, жақсы. Мына сөздердің сыңарын тауып жаз. Қарсы мәндес сын есімдер не үшін қажет деп ойлайсың?
   

6. 
   Күрделі сын есімнің құрамындағы сөздер қалай жазылады? Сұрақтың орнына күрделі сын есімдерді қойып, сөйлемдерді оқы.
   

7. 
   Тиісті сын есімдерді тауып қой. Жұмбақтың шешуін ізде.
   

Шешіндірсең жылатады. ( ?)

ә) ..... дөңгелек,

Шатырда жатыр дөңгелеп. ( ?)

б) .... құман жүзіп,

Су бетін сүзіп. ( ?)

в) Ағайынды бәрі:
Шықса- ... , Түссе-... . ( ?)

8. Берекелі жерден мереке кетпес. Талапты ерге нұр жауар. Әдепті бала – арлы бала.

Мақалдан сын есімдерді тауып сөз құрамына талда. Олар қай сөз табынан жасалып тұр?

9. 
   Түбір сөздерге тиісті жұрнақтарды қосып жаз.
   

Күз - ғы

Көктем - лы

Әсем

Жаз ___________________________________________________________

Пайда болған сын есім қандай сын есім деп аталады?

9. 
   Сын есімнің барлық түрлерін қолданып, «Менің добым» тақырыбына әңгіме құрастыр.Құрастырған мәтініңді сыныптастарыңа оқып бер.
   

Сан есім

1. 
   Керісінше цифрмен жаз.
   

Сағат..................................

Жарты...............................

Тәуліктің жартысы..........

Ширек сағат......................

Тәуліктің үштен бірі........

Жарты жыл.......................

Жарты айдың жартысы.........

2. 
   50, 40, 4, 7, 100, 1000 сандарын қатыстырып ел аузында жүрген мақал-мәтелдер не нақыл сөздер айта аласың ба? Оларды жаз.
   

_______________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

3. 
   Жұмбақтың шешуін тап:
   

Төрт құлақты,

Қос ауызды,

Төрт көзді-

Қыр кезді. Шешуі:.......................

4. 
   Мәтінді оқы.
   

Қарамен жазылған сөздердің қайсысы сан есім?

5. 
   Цифрмен берілген сан есімдерді сөзбен жаз және құрамына қарай талда.
   12, 7, 18, 45, 236, 60 – 70, 1912, 12346, 61910, 3000, 1664.
   

6. 
   Есептеп көр. Жауабын жаз.
   

7. Киелі сандарды білесің бе? Оларды қатыстырып сөйлем құра.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. 
   Көп нүктенің орнын тиісті сан есіммен толықтыр.
   

.... дұшпан.

9. 
   Мына тіркестер қалай оқылады?
   

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

10. 
    7 цифрымен құрастырылған сөздер мен сөз тіркестерінің қайсысында сан есім бар? Сұрақ қойып тексер.
    

ген 7 керемет

су қараңғы түн

күн жұмбақ

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Есімдік

1. 
   Есімдік қай сөз таптарының орнына жұмсалады? ______________________________________________________________________________________________________________________________
   
2. 
   Қарамен жазылған сөздерді есімдікпен ауыстырып жаз. Қай сөзді ауыстыруға болмайды? Неге?
   

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. 
   Зат есім, етістік, есімдік.
   

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. 
   Сөздерге көптік мағына беріп, өзгертіп жаз.
   

Сен ......................

Сіз .......................

Ол .......................

Өзі ......................

Өзім ....................

Өзің ....................

5. 
   Жіктеу есімдіктерін қатыстырып сөйлем құра.
   

6. 
   Жұмбақ. Есімдіктерді тап.
   Маған да, саған да,
   Жақын туыс - бес адам.
   Үш әріптен тұратын,
   Оңға оқы, солға оқы,
   Өзгермейді еш одан,
   Бәрі де өз жұратың,
   Айтады кәне: кім атын? Жауабы: ..........................................
   
7. 
   Көп нүктенің орнына тиісті есімдіктерді қой..
   1) Бақыт деген -... бала күндерің,
   Бақытсыз – ақ бақытты боп жүргенің. (Мұқағали Мақабаев)
   2)... қазақпын, мың өліп, мың тірілген. (Тұманбай Молдағалиев)
   3)... жазбаймын өлеңді ермек үшін,
   Жоқ барды ертегіні термек үшін.( Абай Құнанбаев)
   
8. 
   Берілген есімдіктер қай септікте тұрғанын анықта.
   

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. 
   Өзің таңдаған есімдікті барыс септігіне, ілік септігіне, шығыс септігіне қойып жаз.
   

10. 
    Қатесін түзе.
    

Үстеу

1. 
   Үстеулерді оқы және оларды мағынасына қарай топтап жаз.
   

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. 
   Сөйлемдерді оқы.
   

-сөйлемдегі етістіктер қай сөз табынан жасалған?

-өзің білетін үстеулерден етістік жаса.

-сөйлемдегі етістіктерді үстеулерге айналдырып жаз.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. 
   Абай өлеңдеріндегі қажетті сөздерді іздеп, орнына қойып жаз.
   

ә) ........................................................үйрек-қаз

Ұшып тұрса ................................................. .

б) Қыстың басы бірі .................. , біреуі .................. .

4. 
   Берілген мәтінді оқып, ішінен үстеулерді тауып, сұрақ қойып, мағыналық түрлеріне қарай ажыратып көр.
   

Шылау

1. 
   Көп нүктенің орнына тиісті сөздер қою арқылы шылаулы сөйлем ойлап жаз.
   

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. 
   Сөйлемнің бірінші жартысының мағынасына қарап, екінші жартысын құрап жаз.
   

Жер үлкен бе, .................................................................................................

Сағат жүйрік пе, ........................................................................................ .

Көңіл жүйрік пе, ............................................................................................

Тіл жүйрік пе, ................................................................................................

3. 
   Бір-ақ, бірақ түрінде келетін сөздермен сөйлемдер құрастырып жаз. Бұл сөздердің қайсысына сұрақ қоюға болмайды?
   

4. 
   Көп нүктенің орнына қандай шылау қоюға болады?
   

Қазақ тілін алған себебім, бастауыш сынып оқушылары өз ойын жүйелі түрде дұрыс айта және жаза алатындай етіп үйрету - бүгінгі заман талабы. Мұның себебі, біріншіден, тіл - адам мәдениетінің, интеллектісі мен жан-жақтылығының көрсеткіші болса, екіншіден, өз ойын байланыстырып айту және жазу баланың басқа адамдармен еркін қарым-қатынас жасауына мүмкіндік береді. Басқалармен қарым-қатынастың тартымды, сәтті болуы адамның өзінің ойын қаншалықты еркін, тиянақты, жүйелі түрде жеткізуіне байланысты. Бастауыш сынып оқушылары өз тілін терең меңгеру арқылы, байланыстырып сөйлеуге, тілдің мағыналық, құрылымдық ерекшелігін тануға, көркемдік бейнелілігін ұғынуға, сөздік қорының кеңеюіне мүмкіндік алады.

Баланы мектеп жасынан ізденімпаздыққа ұмтылдырып, шығармашылық мүмкіндіктерін ашып, танымдық қабілеттер мен басқа да қасиеттерді, бойындағы қабілеттері мен икеміне қарай дамытуға болады.

Ең бастысы жеке –дара өз бетімен ойлануға баулу керек, дұрыс шешім қабылдаудың әр түрлі жолдарын іздестіру керек. Бұл қасиеттер мен дағдылар баланың өмірде үлкен жетістіктерге жетуіне көмектеседі.

Бүгінгі таңда еліміздің білім беру жүйесінде оқыту үрдісін тың жаңалықтарға негізделген жаңа мазмұнмен қамтамасыз ету міндеті тұр. Соның бірі - қоғамдық-саяси өмірге белсенді араласуға қабілетті, өзіндік пікірін ауызша және жазба түрде тиянақты, анық, жүйелі жеткізе алатын жеке тұлғаны қалыптастыру.

Әр тақырып бойынша мұғалім оқушыларға материалды түсіндіріп, әзірлік жаттығуларын жүргізгеннен соң білімін тексеру керек. Осы әзірлеген тапсырмалар жинағы мұғалімге оқушының алған білімін тексеруде үлкен көмегін тигізеді деп ойлаймын.

1. 
   Уайсова Г.И., Жұмабаева Ә.Е. «Қазақ тілі» оқулығы, «Атамұра», 2015 ж.
   
2. 
   Ө. Тұрманжанов «Қазақ мақал – мәтелдері» , Алматы «Ана тілі» ,1993 ж.
   
3. 
   «Қазақ тілінен грамматикалық тапсырмалар» , «Алматыкітап» 2011ж.