Оқу.Мектеп жасындағы баланың негізгі іс-әрекеті-оқу. Оқу - еңбек процесін нәтижелі орындауға қажетті білімді, дағды мен икемді жүйелі түрде меңгеру. Оқу арқылы балаға өзінің ғасырлар бойы жинаған асыл мұрасын дағды, тәжірибесін береді. Сонымен бірге оқу арқылы өзінен бұрынғылардың практикалық әрекетін, ғылым-білім жүйелерін меңгереді.
Білім жүйесін меңгеру арқылы ғана адам ой және дене еңбегінің тетіктерін жақсы түсінеді. Білімді меңгеру - ұзақ уақытты керек ететін күрделі процесс. Оқу материалдары бала психикасына зор талаптар қояды. Өйткені ұғыну күрделі әрекет. Ұғыну күрделі кезеңдерден тұрады. Бірінші кезеңде бала нені қалай оқу керектігі жайында мағлұмат алады. Келесі кезекте бала ойындағысын тәжірибеде орындап көреді. Үшінші кезеңде ұғынғанын сөзбен тұжырымдайды, төртінші кезеңде бала ұғынғанын ойында ұстап тұрады да, бесінші кезеңде балада зат пен құбылыс туралы белгілі ұғым қалыптасады.
Шындықтағы нәрселердің бәрі де бір-бірімен байланысты екенін түсінеді. Нәрседе себеппен қатар нәтижеде болатындығына баланың түсініп, көзінің жетуі ұғыну деп аталады. Оқу әрекетінің өзіне тән мотивтері болады. Оқытушыға, не оқитын адамның өзіне осы мотивтерді білу оның әрекетінің мақсатын дұрыс анықтау үшін аса қажет. Баланың жасы өскен сайын психикасы да өсетіндіктен, оның оқуға деген қатынасы да (мотивтері) өзгеріп отырады. Мәселен, төменгі сыныпта баланы оқудың сыртқы атрибуттары қызықтырса, жоғарғы сынып оқушысы оқудың ішкі мазмұнына, мәніне үңіле бастайды. Бала не үшін оқитындығын бар сана сезімімен ұғынғанша оған оқудағы формализмнен (мәніне түсінбей құрғақ жаттап алудан, өмірмен байланыстыра алмау) құтылу қиын болады. Оқуға, білім алуға ұмтылуды тудыратын мотивтер балада бірден пайда бола қоймайды. Бастапқыда бұлар өте қарапайым болып келеді. Мысалы, ол оқып- жазғанына ғана, алған бағасының жалпы санына ғана мәз болады. Баланың жасы өскен сайын оның оқу мотивтерінің де мазмұны өседі.
Білімді адамның халқына мол пайда келтіретінін, ондай адамды жұрттың құрметтеп сыйлайтынын түсіне бастайды.
Оқу әрекетінің психологиялық табиғаты жайында, оқушылардың біршама бөлігінің не себептен сабақ үлгіре алмай, екінші жылға қалып қоятындығы жайлы сөз болғанда, мынадай себептер анықталды. Үлгермеушілік негізінен 2 түрлі себепке байланысты туыпотырады. Бірі оқыту тәсілдері мен бағдарламалардың олқылықтары, оқушыға берілетін білім мөлшерінің нақты белгіленбеуінен туса, енді бір жағынан, балалардың өзіндік психологиялық ерекшеліктеріне байланысты.
Балалардың өзіне байланысты болатын үлгірмеушіліктің 5 тобы белгілі: