Қабілет-адамның табиғи және жүре пайда болатын қасиеттерінің жиынтығы. Бірақ табиғи қасиеттер тума болғанымен еңбек үрдісінде, тәрбие жағдайында өңделіп, дамып жетіледі. Сонымен қабілет-адамның дара психологиялық ерекшелігі.
Педагогикалық қабілеттер - мұғалімнің педаготтік қызметте жоғары нәтижелерге жетуін қамтамасыз ететіндей даралық-психологиялық ерекшеліктері мен кәсіптік тұрғыдан маңызды қасиеттерінің жалпылама жиынтығы
Педагогикалық қабілеттердің мынадай түрлері сараланады:
гностикалық (танып білу және одан ләззат ала білу)
дидактикалық (түсіндіре білу, білім бере үйрете білу)
коммуникациялық (қарым-қатынас, ынтымақтастық жасай білу)
конструктивтік (оқу-тәрбие материалын іріктеп ала білу, жобалай, жасай білу)
ұйыдастырушылық (шәкірттерін әр алуан қарекет түрлеріне еліктіріп, тарта білу, қатысушылардың бәрін біріктіріп, олардың мүдделерін қойылған мақсатты орындауға бағыттай білу)
перцептивтік (баланың ішкі жан дүниесін ұғына білу, олардың сезімдері мен жай-күйін түсіне білу, эмпатияға қабілеттілік)
болжамдаушылық (педагогикалық көрегендік жасай білу, педагогикалық қызметтегі өзара әрекеттестік нәтижелерін болжай білу)
суттестивтік (мұғалімнің эмоциялық, ерік-жігерлік иландырушылық ықпалы, нық айтылған жігерлі сөзбен қажетті әсер нәтижесіне жете білу қабілеті)
экспрессивтік (мұғалімнің өзінің білімі мен сенімдерін эмоциямен әсерлі етіп айтып жеткізе білуі, артистизмі, дауыс ырғағы, ым, ишара, оңтайлылық элементтерін жетік меңгеруі).[1]
Мұғалімнің оқушыны түсінуі, балаларға деген қызығушылық, жұмыстағы шығармашылық, балаларға қатысты қабілеттердің екінші тобы, балаларға педагогикалық ерікті әсер ету, педагогикалық талап қоюшылық, педагогикалық әдеп, балалар ұжымын ұйымдастыра алу қабілеті- бұл қазір атап жүргендей, интерактивті-коммуникативті қабілеттер.
Ф. Н. Гоноблин бөлген қабілеттердің өте маңызды төртінші тобы- мұғалім тілінің мазмұндылығын,ашықтығын, бейнелілігін және сенімділігін сипаттайтын қабілеттерді қамтиды неғұрлым жалпыланған түрде педагогикалық қабілеттерді В.А. Крутецкий көрсеткен, оларға сәйкес жалпы анықтамалар берген.
Тілдік қабілет
Ұйымдастырушылық қабілет
Академиялық қабілет
Коммуникативті қабілет
Педагогикалық қиял
Авторитарлық қабілет
Дидактикалық қабілет
Зейінді бір мезгілде іс-әрекетке тарту қабілеті
Перцептивті қабілет
Назарларыңызға рахмет!!!
