философиялық, психологиялық, әлеуметтік ғылымдардың негіздерінде айқын далған.
Демек, ғалым П.А.Юцявичтің "Модульдік оқудың теориясы мен практикасы" атты
еңбегінде модульдік оқудың принциптері де және оның оқыту методологиясы
жалпы дидактикалық принциптерімен тұтасып жатады
және сол негізде қолданады
[43]
.
Қазіргі күнде мектептердегі оқу үрдісі заман талабына сай жаңа технологияларды
қолдануды талап етіп отыр. Осыған орай ғалымдар ӛздерінің түрлі технологияларын
ұсынып отыр. Осы технологиялардың қажеттілігі неде?
Қазіргі таңдағы жаңаша (инновациялық) оқытудағы басты мәселе – білім алу және
ӛздігінен білім алу
негізінде адам қабілеттерін, икемдігін дамыту болып табылады. Осы
тұрғыдан алғанда ғылыми міндеттерді дәстүрлі емес әдістермен шешудің бір жолы
ретінде проблемалық оқыту жүйесінен пайдалануға болады.
Проблемалық оқыту (басқа да оқыту жүйелері
сияқты) педагогикада жаңа емес, тек
ұмытылып қалған құбылыс (бұл құбылыс тарихта белгілі есімдер –Сократ, Руссо,
Дистервег, Ушинскийлердің тәжірибесінде қолданылған).
Проблемалық оқыту – оқытудың әдіс-тәсілдерін қолдана отырып, білімді
шығармашылық тұрғыдан меңгеруге негізделген дидактикалық жүйе.
Проблемалық
оқытудың негізгі психологиялық және педагогикалық мақсаттары:
оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттері мен дағдыларын дамыту;
оқушылардың белсенді ізденісі нәтижесінде игерген білімдері мен
дағдыларын
дәстүрлі оқыту әдістеріне қарағанда есте тез және берік сақтау;
түрлі проблемаларды кӛріп, қойып, шеше білетін белсенді оқушы тұлғасын
қалыптастыру;
кез-келген нақты қызмет саласында ӛз ерекшелігі болатын кәсіби проблемалық ойлау
жүйесін қалыптастыру және дамыту болып табылады.
Проблемалық жағдайды құруда тӛмендегі әдістемелік тәсілдерден пайдалануға болады:
мұғалім оқушыларды қарама-қайшылық жағдайына әкеліп, одан шығудың жолдарын
ӛздеріне қалдырады;
біркелкі сұраққа әртүрлі пікірлерді жинақтайды;
сыныпқа берілген жағдайды әртүрлі позициядан қарастыруды ұсынады;
нақты сұрақтар қояды;
проблемалық, теориялық және практикалық міндеттерді
анықтайды;
проблемалық міндеттерді қояды.
Проблемалық жағдайдың құрылуы және оның оқу проблемасына ауысуы, проблемалық
міндеттердің құрастырылуы
проблемалық оқытудың бастапқы
кезеңдері ғана әрі қарай
оқушылар оқытушының бағыттауымен келесі шығармашылықпен ойлау операцияларын
шешуге тиіс:
проблеманы шешетіндей варианттарды ұсынып, болжамдарын айту;
болжамдарды теориялык. және тәжірибелік тұрғыдан тексеру;
қорытынды жасау;
шешілген проблеманың дұрыстығын тексеру.
Сондай-ақ, проблемалық оқыту технологиясы бірнеше кезеңдерден тұрады. Оның
негізгі кезеңі ойлаудың кедергісін түсінуге алып келетін проблемалық жағдай.
Проблемалық жағдай барысында пайда болатын оқу проблемасы қиын да, бірақ оқушылар
шеше алатындай дәрежеде болуы шарт. Проблеманың қойылуы және түсіндірілуімен бірінші
кезең аяқталады. Екінші кезеңде оқушы сұрақтың жауабын толық алу үшін жетпейтін
ақпараттарды белсенді түрде іздестіруге кіріседі. Үшінші кезеңде қажетті білімдермен
қарулана
отырып проблеманы шешіп, алынған нәтижелерді бастапқы болжаммен салыстыра
отырып тексереді.
Проблема қойып оқытудың нәтижелі болуының 4 негізгі шарты бар:
-
проблеманың мазмұнына қызығушылық тудыра алатындай жеткілікті
мотивациямен қамтамасыз ету;
әрбір этапта туындап отыратын проблемалардың шама жетерліктей болуы (белгілі мен
белгісіздің тепе-теңдік қарым- қатынасы);
шешілетін проблеманың оқушы үшін маңыздылығы;
педагогтың оқушымен диалогының ӛзара түсіністік пен сыйластыққа құрылуы.
Сонымен қатар, проблемалық оқытудың жағымды да, жағымсыз да жақтары бар екенін
атап ӛтуіміз керек. Бұл технологияның артықшылығына
оқушының ӛзіндік шығармашылық
іс-әрекеті негізінде білімді ӛз бетімен меңгеру мүмкіңдіктері,
соның нәтижесінде оқу
еңбегіне деген жоғары қызығушылығының, жемісті ойлау қабілеттерінің дамуы жатады. Ал,
кемшілік жағына келер болсақ
кей кездерде процеске қатысушылардың танымдық іс-
әрекеттерінің әлсіз басқарылуын, жоспарланған мақсатқа қол жеткізуде уақыттың шамадан тыс
кӛп шығындалуын атап кӛрсетуге болады.
Проблемалық оқытудың осындай ерекшеліктерін ескере отырып,
біз музыка
пәні сабақтарын проблемалық тұрғыдан ұйымдастыруды жӛн кӛрдік. Ӛйткені,
проблемалық оқыту әдісінің оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру
мүмкіндігі жоғары саналады.
Бүгінгі таңда Қазақстанда, Ж.Қараевтың, Ш.Таубаеваның, С.Лактионо ваның,
М.Жанпейісованың, т.б. ғалымдардың зерттеулерінде оқытудың жаңа технологиялары
жан-жақты қарастырылды.
Жаңа педагогикалық технологиялар оқушының
шығармашылық қабілеттерін
арттыруға ӛз үлесін қосады.
Жаңа технологияны қолдану тӛмендегідей кезеңдер арқылы іске асады:
Достарыңызбен бөлісу: